۴ اقرار روحانی در یک سخنرانی

خبرگزاری تسنیم: رئیس جمهور امروز دوشنبه در دیدار با فعالان صنعت پتروشیمی جمله مهمی را گفت. حسن روحانی گفت: «برخی‌ها خطاب به دولت دوازدهم می‌گویند که چرا عین قول‌هایی را که اول دولت دادید، نمی‌توانید عمل کنید؛ ما در شرایط صلح آن قول‌ها را داده بودیم و بعد وارد شرایط جنگ شدیم و این جنگ را هم ما انتخاب و شروع نکرده و حتی بهانه را هم ما به دست دشمنان ندادیم.»

فقط همین یک جمله در یک سخنرانی، حداقل 4 گزاره و به عبارتی دقیق‌تر «اقرار» رئیس جمهوری را تبیین می‌کند.

نکته اول؛ رئیس جمهوری تا چندی پیش ارائه‌ «وعده‌های انتخاباتی» را منکر می‌شد. روحانی 18 آذر امسال و به مناسبت روز دانشجو در جمع دانشجویان گفت: «کِی گفتیم مشکلات را 100 روزه حل می‌کنیم؟»

رئیس جمهور ارائه گزارش‌های صد روزه و برنامه‌های 4 ساله را وعده‌‌های اصلی خود عنوان کرد، اما به جزئیات اظهارات خود در گذشته اشاره‌ای نکرد.

روحانی در رقابت‌های انتخاباتی خود در سال 92 گفته بود: «راه‌حل‌های کوتاه‌مدت یک ماه و 100 روزه برای حل مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی در دولت تدبیر و امید پیش‌بینی شده است که با این برنامه ما می‌توانیم در یک فرصت کوتاه شاهد تحول اقتصادی باشیم... با ایجاد یک دوره تنفس به کارخانه‌ها و مراکز تولیدی که مشکل دارند، مشکلات آنها را در یک مدت کوتاه حل و فصل کنند.»

بر اساس اظهارات روحانی در شبکه دو سیما در همان سال 92، قرار بود «آنچنان رونق اقتصادی ایجاد شود» و «آنچنان درآمد اقتصادی» نصیب مردم ایران شود که مردم «اصلا به این 45 هزار تومان (یارانه‌) نیازی نداشته باشند.»

روحانی حدود دو سال و چندی پیش گفته بود که «کی گفتیم همه تحریم‌ها برداشته می‌شوند؟»

دنده عقب روحانی

رئیس جمهوری همچنین وعده داده بود که با کلید توافق هسته‌ای هم چرخ زندگی مردم بچرخد و هم چرخ سانتریفیوژها. نتیجه اینکه الان این چرخ‌ها چقدر می‌چرخد یا اینکه در سنگلاخ فرو رفته است یا نه، تقریبا بی نیاز از توضیح است و موضوع بحث الان نیست، اما نکته مهم جمله امروز روحانی مبنی بر اینکه وعده‌ها در شرایط صلح داده شده، پس از مدتی انکار وعده‌ها، این است که وی بر ارائه این وعده‌ها مهر تایید زده و اعتراف می‌کند. علاوه بر این، رئیس جمهور همچنین اعتراف می‌کند که در عمل به وعده‌ها ناموفق بوده و اوضاع و احوال جیب مردم به جای پیشرفت، دچار پسرفت شده‌ و اوضاع بدتر شده است.

جمله امروز، پیشرفت خوبی در توصیف شرایط از زبان خود رئیس جمهور بود. اینکه ایشان از مرحله انکار اصل وعده‌ها، و همچنین انکار ناکارآمدی قول‌هایش عبور کرده و به چرایی شکست وعده هایش رسیده، گام خوبی در راستای شفاف‌تر شدن وضعیت است؛ هر چند که نیت ایشان احتمالاً شفاف‌تر کردن اوضاع نبوده است.

نکته دوم؛ رئیس جمهور امروز گفت که وعده‌ها در دوران صلح بوده، اما کشور الان در شرایط جنگ قرار دارد. فرض کنید این گزاره را چشم بسته قبول کرده، اما سوالی را مطرح می‌کنیم. چه کسی در این مدت کشور را از صلح به جنگ کشاند؟ آیا متصدی قوه اجرایی کشور در این دوران شخصی غیر از خود رئیس جمهور بود؟ به عبارتی ساده‌تر، رئیس جمهور امروز کارنامه خود را از جایگاه منتقد بررسی کرد. بنابراین آقای روحانی اعتراف کرد که در این مدت کشور را از موقعیت «صلح» به موقعیت «جنگ» اقتصادی کشانده است.

نکته سوم؛ آقای روحانی در رقابت‌های انتخاباتی در راستای رقیب هراسی، از شرایط وخیم و جنگی صحبت می‌کرد و کلید و راه حل آن را در انتخاب خودش و تیمش می‌دید. اما الان با اشاره به زمان انتخابات می‌گوید که آن زمان «زمان صلح» بوده است. بنابراین او اعتراف می‌کند که کشور در مقطع انتخابات نه تنها در شرایط وخیم و جنگی نبوده، بلکه در شرایط صلح بوده است. مضاف بر آن، اظهار نظر امروز، نادرست بودن ادعای آن زمان آقای روحانی را اثبات کرده و به نظر می‌رسد شرایط انتخابات و هول رای‌آوری در صندوق‌های انتخابات باعث شده بود که ایشان چنین فضایی را ترسیم کند.

نکته چهارم؛ مقامات دولتی از جمله رئیس جمهور بارها یکی از بزرگترین دستاوردهای برجام را خارج کردن ایران از ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل و به عبارتی دور کردن سایه جنگ عنوان کرده‌اند.

محمد جواد ظریف هم سال گذشته سطح جدیدی از چرخش و تغییر موضع را رونمایی کرد و گفت که برجام «اهداف اقتصادی» نداشته است. او گفت: « هدف برجام اصلا اقتصادی نبود. مذاکرات ما درباره برجام تا فروردین 94 (یعنی سه ماه قبل از توافق نهایی برجام) صرفا هسته ای و امنیتی بود... بحث های هسته ای، امنیتی و خارج شدن از شورای امنیت بحث های اصلی ما بود و این که کسی بگوید هدف برجام اقتصادی بود با واقعیات و خطوط قرمزی که برای ما ترسیم شده بود، نمی سازد... و در همه این اهداف به نتیجه رسیدیم. همه قطعنامه ها هم لغو شد.»

اما جالب است که جمله امروز آقای روحانی به صراحت نشان می‌دهد که ادعاهای قبلی او و اعضای کابینه‌اش نسبتی با واقعیت نداشته‌اند و برجام کارکرد امنیتی هم حتی نداشته است. البته از جهتی «کارکرد امنیتی» برجام می‌تواند درست باشد و آن، همانگونه که رئیس جمهور امروز به آن صحه گذاشت، این است که توافق هسته‌ای به جای برداشتن سایه جنگ از کشور، آن را افکند و گستراند.