ایران و شرکای تجاری‌اش راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها پیدا خواهند کرد/جزئیاتی از راه‌های پیچیده ایران برای دور زدن تحریم‌ها/کشور‌های تشنه‌ی انرژی مایل‌اند تا ریسک تحریم‌ها را بپذیرند/ آن‌ها چگونه با ایران معامله خواهند کرد؟

پایگاه خبری تحلیلی فردا: دولت ترامپ امیدوار است تحریم‌های وسیعی که بر نفت، کشتیرانی و بانکداری ایران اعمال کرده است، اقتصاد این کشور را فلج کند و ایران را مجبور کند تا برای توافق هسته‌ای جدیدی پای میز مذاکره بیاید.

اما تحلیلگران خاطر نشان می‌کنند با اینکه چنان جریمه‌های اقتصادی می‌توانند بازدارنده باشند اما راه‌هایی برای دور زدن آن‌ها هم وجود دارد.

دان واگر، متخصص تحریم‌های بین‌المللی در شرکت مشاور لکسیس‌ نکسیس معتقد است: «همیشه هم فعالیت‌های آشکار و هم پنهانی در مورد تحریم‌ها وجود داشته تا از تحریم‌ها طفره بروند یا آن‌ها را دور بزنند.»

ایران از سال ۲۰۱۶ متحمل تحریم‌های جهانی بود، تا اینکه طی یک توافق با ایالات متحده و دیگر قدرت‌های جهانی اقتصاد کشور نفسی کشید و در عوض تهران برنامه‌ي هسته‌ای خود را محدود کرد. رئیس جمهور ترامپ به صورت یک جانبه از توافقی بین‌المللی خارج شد و تحریم‌های آمریکا علیه ایران را دوباره برگرداند.

واگر می‌گوید بسیاری از تکنیک‌هایی که برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌شود برای پول‌شویی به کار می‌رود از جمله استفاده از شرکت‌های صوری، شرکت‌های واسط حمل و نقلی یا دیگر واسطه‌گری‌ها و دلالی‌هایی که برای پنهان کردن مبدأ یا مقصد کالاها به کار می‌رود. واگر به عنوان مثال به تلاش‌های ایران برای به دست آوردن قطعات یدکی هواپیما از این طریق اشاره می‌کند زیرا ایران به شدت به این قطعات برای سرپا نگه داشتن ناوگان هوایی کهنه‌ی خود نیازمند است.

این کارشناس امور تحریمی در ادامه می‌افزاید: « یک شبکه‌ی وسیع از افراد وجود دارند که به سراغ شرکت‌های تأمین‌کننده‌ی قطعات هواپیما می‌روند و قطعات موتور، قسمت‌های چرخ و ترمز، تجهیزات الکترونیک و ناوبری و غیره را خریداری می‌کنند و آن‌ها را به عنوان کالاهایی که قرار است توسط کشوری مجاز و به مقصد کشوری مجاز حمل شود خریداری می‌کنند. وقتی کالاها به آن کشور مجاز رسید بعد دوباره از آنجا به ایران حمل می‌شود.»

بنا به نظر پیتر هال عضو ارشد مرکز امنیت آمریکای نو، یک اتاق فکر در واشنگتن دی.سی، انجام این کارها در مورد صادرات نفت پیچیده‌تر و سخت‌تر است چون نفت خام را باید با نفت‌کش‌های بزرگ در آب‌های آزاد جابجا کرد. اما ایران باز هم در دوره‌های قبلی تحریم نشان داد که راه‌هایی برای دور زدن این تحریم‌های بین‌المللی پیدا کرده است. وی می‌گوید: « شما دیدید که نفت‌کش‌های ایرانی سیستم اطلاعات ردیابی خود را خاموش کردند. آن‌ّ‌ها از مسیرهای خیلی پیچیده‌ي دریایی طی مسیر می‌کردند تا ایرانی بودن کشتی را پنهان کنند. آن‌ها پرچم و نام خود را تغییر می‌دادند... تاکتیک‌هایی که یک کشتی می‌تواند انجام دهد تا مبدأ خود را پنهان کند.»

هارل، عضو وزارت امور خارجه در زمان دولت اوباما که در آن زمان بر روی تحریم‌ها کار می‌کرد می‌گوید این روزها ردیابی نفت‌کش‌های ایرانی با استفاده از ماهواره‌ها آسان‌تر است.

دولت ایالات متحده همچنین می‌تواند با نظارت بر تراکنش‌های مالی سر تا سر جهان معاملات نفتی ایران را ردیابی کند. الیزابت روزنبرگ، یک مقام سابق مسئول در زمینه‌ي تحریم در وزارت امور خزانه‌داری آمریکا می‌گوید که این کار (ردیابی معاملات)، جریمه‌ي هر کشور یا شرکتی که با ایرانی‌ها تجارت انجام دهد نه فقط خریداران نفت را ممکن می‌کند.

او ادامه می‌دهد « آن‌ها همچنین می‌توانند سراغ پالایشگاه‌ها هم بروند. چه کسی نفت این پالایشگاه‌ها را تأمین می‌کند، شرکای ‌آن‌ها و اعتباردهندگان به آن‌ها چه کسانی هستند؟شرکت‌های کشتیرانی، خطوط کشتیرانی، دلالان و کسانی که با آن‌ها در تماس هستند. شبکه‌ای که در کار است خیلی گسترده است.»

ایران قبل از خارج شدن آمریکا از توافق هسته‌ای در می امسال روزانه به طور متوسط دو و نیم میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد. مقامات می‌گوید این مقدار در حال حاضر به نصف کاهش پیدا کرده است.

دولت ترامپ می‌خواهد که صادرات نفت ایران که موتور محرک و منبع درآمد اقتصاد این کشور است را به صفر برساند و می‌گوید هر کشور یا شرکتی را که با تجارت با ایران ادامه دهد را تنبیه خواهد کرد.

دیگر امضاکنندگان توافق هسته‌ای با ایران کشورهای چین، فرانسه، روسیه، آلمان و بریتانیا بودند. بسیاری از آن‌ها و دیگر کشورها خواستار حفظ توافق هسته‌ای هستند.

در اوایل این ماه، ایالات متحده به ۸ کشور چین، هند، ایتالیا، یونان، ژاپن، کره‌ي جنوبی، تایوان و ترکیه معافیت موقت داد تا به خرید نفت ایران به مدت شش ماه بدون تبعات ادامه دهند.

هارل می‌گوید کشورهای تشنه‌ي انرژي مایل‌اند تا ریسک تحریم‌هایی را که ممکن است دسترسی آن‌ها به بازار آمریکا را کاهش می‌دهند را بپذیرند. او می‌گوید این کشورها می‌توانند از شرکت‌ها یا بانک‌های کوچک برای انجام تراکنش با ایران استفاده کنند.

وی می‌افزاید: « بنابراین، شما می‌بینید در چین به جای اینکه شرکت‌های بزرگ که مراودات کلان مالی با آمریکا دارند از ایران نفت نمی‌خرند بلکه به جای آن‌ها شرکت‌های کوچکی این کار را می‌کنند که هیچ تجارتی با آمریکا انجام نمی‌دهند و اگر آمریکا تحریمشان کند برایشان هیچ اهمیتی ندارد.»

برخی از روش‌های دور زدن تحریم‌ها وارد شدن به ناحیه‌ی خاکستری است، مانند نگه داشتن پول در یک حساب امانی، کاری که هند در آخرین باری که ایران تحریم بود انجام داد. هند و چین همچنین قراردادهای تهاتری با ایران دارند که در ازای نفت به ایران مثلاً قطعات صنعتی بدهند.

اتحادیه‌ي اروپا نیز به دنبال ایجاد یک سامانه برای خرید نفت ایران است که شامل دلار آمریکا نباشد یا از طریق سیستم بانکی آمریکا انجام نشود. سازوکار ویژه‌ی مالی هنوز کار دارد تا شکل بگیرد زیرا شرکت‌های بزرگ اروپایی از اینکه مورد جریمه‌ي دولت ترامپ قرار بگیرند می‌ترسند.

واگر می‌گوید: « واضح است که هر کسی که عمداً از تحریم‌ها تخلف کند توسط نهادهای آمریکایی مورد جریمه و تنبیه قرار خواهد گرفت.»

منبع