آیا درگیر «جنگ رسانه‌ای» هستیم؟

خبرگزاری فارس: ابراهیم رضایی کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی به بررسی ابعاد جنگ رسانه‌ای در شرایط کنونی پرداخت. متن این یادداشت به شرح ذسل است:

«جنگ رسانه‌ای» به معنای استفاده از ابزار رسانه برای فتح یا تضعیف کشور هدف و بهـره گیری از همین ابزار جهت دفاع از منافع ملی کشور خود است. جنگ رسانه‌ای در خدمت اهداف سیاسی مهاجمان و در کنار سایر ابزارهای اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی کاربرد دارد.

در واقع جنگ رسانه‌ای همان اهداف جنگ نظامی را دنبال می کند با این تفاوت که در اینجا به جای سلاح نظامی و تفنگ و توپ و تانک و موشک، از ابزار رسانه و قلم و روزنامه و تلویزیون و رادیو و سایت و کانال استفاده می شود.

در جنگ نظامی، اهداف، فیزیکی هستند و جان و مال انسان ها و سرزمین مورد شلیک واقع می شود اما در جنگ رسانه‌ای، ذهن و فکر مردم مورد هجوم قرار می گیرد. در جنگ نظامی با زور اسلحه، افراد مجبور به انجام کاری می شوند اما در جنگ رسانه‌ای با ابزار رسانه، کاری می کنند که فرد، اقناع شده و به صورت داوطلبانه همان کاری را انجام دهد یا تصمیمی را بگیرد که مورد نظر دشمن است. یک بخش از انقلاب های موسوم به مخملی یا رنگی که عمدتاً با کمترین دخالت نظامی به وقوع پیوست، بخاطر عملیات رسانه‌ای بود که به عنوان بخش مهمی از سناریوی انقلاب به اجرا رسید.

جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست که مورد هجوم صدها شبکه تلویزیونی و رادیویی، سایت‌ها و کانال‌های فضای مجازی است. اگر چه به ظاهر این رسانه‌ها به طیف ها و تفکرات مختلفی از سلطنت‌طلب و منافق و فتنه‌گر گرفته تا شیعه انگلیسی و سنی آمریکایی تعلق دارد اما همگی آنها در یک هدف یعنی براندازی نظام جمهوری اسلامی اشتراک نظر دارند.

دشمنان ماه ها و سال ها برای یک رسانه هزینه می کنند و برایش اعتبار جذب می کنند تا در روز مبادا آن را خرج کنند. بطور مثال انگلیس برای مردم ایران تلویزیون و رادیو و سایت و کانال تلگرامی بصورت مجانی راه اندازی می کند تا در هنگام اغتشاش از مخاطبانش بخواهد که به خیابان بریزند و آشوب کنند یا حتی در فازی نرم‌تر از آنان می خواهد که در فلان انتخابات به لیست یا کاندیدای مورد نظر بریتانیا رای دهند. شبکه من و تو سال ها برنامه جذاب پخش می کند تا در نهایت موفق شود چهره ای محبوب و خدمتگزار از رضاخان، محمدرضاشاه پهلوی یا فرح پهلوی ارائه دهد.

بررسی‌ها نشان می دهد که اکثریت رسانه‌های معاند نظام در کشورهای انگلیس، آمریکا، فرانسه، هلند و دیگر کشورهای غربی مستقر هستند همچنین هزینه راه اندازی و اداره این رسانه‌ها از طرف دول غربی بویژه انگلیس و آمریکا و نیز عربستان سعودی و امارات تامین می شود. اخیراً روزنامه انگلیسی گاردین فاش کرد که هزینه شبکه تلویزیونی پرخرج ایران اینترنشنال توسط یک سعودیِ نزدیک به بن سلمان تامین شده است با این حال جالب توجه است که بدانیم که رادیو و تلویزیون و سایت بی بی سی با بودجه دولت بریتانیا، تلویزیون صدای آمریکا و رادیو فردا با هزینه دولت آمریکا و کنگره این کشور، رادیو فارسی فرانسه و دویچه‌وله آلمان با هزینه دولت های فرانسه و آلمان و نیز یورونیوز فارسی با پول اتحادیه اروپا به فعالیت می پردازند.

جالب‌تر اینکه با وجود اینکه فارسی‌زبانان منحصر به ایران نیستند و در کشورهای افغانستان و تاجیکستان نیز فارسی‌زبانان زندگی می‌کنند اما تقریباً همه تولیدات و مخاطب هدف رسانه‌های مذکور جامعه ایرانی است. مخاطب ایرانی آنقدر اهمیت دارد که در برنامه ریزی ایشان برای همه اقلیت‌ها، قومیت‌ها و مذاهب داخل کشور همچون سنی و کرد و عرب و بلوچ و... شبکه ها و رسانه‌هایی اختصاصی طراحی و تاسیس شده است. آنها حتی برای مذهبی‌های داخلی نیز شبکه هایی از قبیل اهل بیت (ع)، سلام و... تاسیس کرده اند.

بی‌تردید هزینه های کلان سرویس های امنیتی و دول متخاصم برای راه اندازی صدها رسانه فارسی‌زبان با هدف ناامیدسازی و همراه سازی مردم ایران جهت براندازی نرم نظام جمهوری اسلامی، تحقق اهداف غرب در ایران و تحت تاثیر قرار دادن تصمیمات کلان نظام در داخل بوده است. این روش اگر چه زمان بر اما دارای هزینه کمتر (در مقایسه با اقدام نظامی) و پایدارتر است. به طور مثال در اغتشاشات دی ماه سال گذشته همگی رسانه‌های مورد اشاره همگام با اهداف آمریکا به دنبال تحریک و آشوب و آموزش شورش بودند.

اگر چه -همان گونه که رهبر انقلاب فرمودند- هجوم رسانه‌ای دشمن تا کنون موفقیت قابل توجهی برایش نداشته است اما به نظر می رسد که برای مقابله با جنگ رسانه‌ای دشمن اولاً باید سطح سواد رسانه‌ای در جامعه بخصوص در میان نخبگان ارتقا یابد، ثانیاً همه رسانه‌های دلسوز و داخلی ضمن باور به این «جنگِ بدونِ فشنگ» برای مقابله با آن آماده و تجهیز شوند، ثالثاً بخش های مختلف نظام بویژه دولت راهبرد عملیاتی برای مقابله با هجوم نرم دشمن طراحی و اجرا کنند.