فرار با عصیانگری

صبح نو: مردی برای تمام فصول؛ این کارنامه آقای عباس آخوندی است. او خود را سیاست‌مدار، لیبرال و نظریه‌پرداز توسعه در افکارعمومی بازنمایی می‌کند، ولی بهارستانی‌ها پس از بار‌ها استیضاح؛ او را فردی تلاشگر برای تصاحب میز مدیریت معرفی می‌کنند. این روز‌ها عباس آخوندی برخلاف روحیه شخصی از قدرت فاصله گرفته است و حتی زبان به شماتت گشوده است.

عباس آخوندی در بهار سازندگی و دوران خزان شعار‌های حمایتی از مستضعفین، وزیر مسکن و شهرسازی بود؛ سپس در گردباد تهمت و تهدید‌ها به سردار سازندگی به روایت حامی مرحوم هاشمی رفسنجانی، همراه با اصلاح‌طلبان گام برداشت. او در دولت آقای حسن روحانی به وزارت راه‌وشهرسازی رسید و منتقدان دولت را پوپولیست معرفی می‌کرد. عباس آخوندی پس از پنج سال در قامت منتقدی تمام‌عیار به قلب دولت یورش می‌برد. او در قامت عصیانگری بدون مسوولیت‌پذیری نقش‌آفرینی می‌کند تا تک‌ستاره حامیان اقتصاد بازار لقب بگیرد.

استعفای یک لیبرال عباس آخوندی برای صیانت و حفظ قدرت در ساختمان اراضی عباس آباد، تندباد‌های استیضاح بهارستان را به سختی عبور کرد. او برای حفظ صندلی وزارت از هیچ اقدامی دریغ نکرد؛ از تماس‌های رایزنی نزدیکان او با نمایندگان تا سخنان جنجالی در بهارستان. سرانجام عباس آخوندی در شهریورماه استعفا داد؛ هرچند بهانه او اختلاف با رییس‌جمهوری در روش‌های بازآفرینی شهری بود، ولی مهم‌ترین قسمت متن استعفا دفاع از منطق اقتصاد بازار است؛ درهمین راستا عباس آخوندی نوشت: «من بر این اعتقاد هستم که سه اصل پایبندی به قانون، احترام به قانون مالکیت و اقتصاد بازار رقابتی را در هیچ شرایطی نباید زیر پا گذاشت. آنچه که در تدبیر شرایط سخت ناشی از تحریم‌های آمریکا شاهدیم، نقض همین سه شرط است.»

فقدان راهبرد کلان اقتصادی در پاستور عباس آخوندی که در دوران انتخابات دوازدهم دوره ریاست جمهوری، ایده‌های رقبای آقای حسن روحانی را پوپولیستی و مردم‌فریب می‌پنداشت. او یکی از فصل‌های مشترک ادبیات پوپولیستی را انتقاد نامزد‌ها به مدیران پیشین به سبب «عدم شجاعت، درک ناصحیح شرایط بین‌المللی، خودباختگی و عدم توان در ایفای منافع ملی» می‌دانست. عباس آخوندی پس از یک سال به نتیجه منتقدان دولت رسید و حالا زبان به شکوه و گلایه نسبت به رییس پیشین می‌گشاید. عباس آخوندی دولت را فاقد راهبرد اقتصادی هدفمند می‌داند و در همین راستا در گفتگو با با یکی از رسانه‌های حامی دولت، اظهار داشت: «دولت در حوزه اقتصاد کلان هیچ نظریه راهبردی برای حل مسائل ساختاری اقتصادی ایران نداشت و اقدام بارزی انجام نداد. شاید تنها اقدامی که صورت گرفت توقف طرح مسکن مهر بود. وگرنه بقیه کژراهه‌ها اصلاح نشد.» او در تلاش برای برساخت تصویر نظریه‌پرداز توسعه در ایران و حامی نظریه ایران شهری آقای سید جواد طباطبایی در وزارت راه‌و‌شهرسازی بود! راهکار برون رفت از مشکلات ساختاری را صورت‌بندی نظریه‌ای با پذیرش مردمی دانست و در همین راستا اظهار داشت: «ما نیاز داریم که به یک نظریه برسیم. اگر نتوان تبیین قابل اقناعی برای جامعه داشت. راه به‌جایی نمی‌بریم. گفتن اینکه ریشه تنگنای موجود سیاسی یا اقتصادی است دردی را درمان نمی‌کند؛ لذا من می‌گویم که ساختار اقتصاد مانند ستون‌های خانه‌ای است که در پی دچار اشکالات اساسی است. حالا این خانه همچنان استوار است.»

در انتظار محاکمه در هنگامه عسرت فعالیت‌های نظارتی بر عملکرد وزیران، جنبش عدالت‌خواه دانشجویی پیشگام محاکمه عباس آخوندی شد. این تشکل دانشجویی خواهان رسیدگی به «بخشی از خسارات عظیم این شخص به مردم و نظام» بدون درنظرگرفتن «پیوند‌های سببی و نسبی» وزیر پیشین در دادگاه است. در متن شکوائیه جنبش عدالت‌خواه دانشجویی خطاب به دادستان کل کشور بیان شده است که «ملت ایران هنوز که هنوز است از داغ عزیزان‌شان در حادثه قطار سمنان و هواپیمای تهران-یاسوج سوگوارند. توقف بیش از ۵۰۰‌هزار واحد نیمه‌کاره مسکن مهر، کاهش ۵۰‌درصدی ساخت و ساز کشور، و افزایش بی‌سابقه قیمت مسکن جرم‌هایی نیست که به‌توان به سادگی از آن‌ها چشم پوشید.» انتقاد از کلیددار پاستور؛ نیم‌نگاه به بهشت پس از گلایه‌های طنزآمیز اسحاق جهانگیری پیرامون ناتوانی ساختاری در اعمال قدرت متناسب با رویکرد اصلاحات در دولت دوازهم نوبت به عباس آخوندی رسید. عباس آخوندی هرچند در نوشتاری خواهان مرزبندی هویتی میان ما و مارکسیست‌ها شد. اما او و مارکسیست‌ها فصل مشترک رادیکال گفتاری در قبال منتقدان را دارا هستند. هرچند لیبرال‌ها، مروت با یاران قدیمی را کنار می‌نهاد. گفتار‌های انتقادی اسحاق جهانگیری و عباس آخوندی نمایانگر تکاپوی آنان برای فرار از پذیرش مسوولیت در دولت اصلاحات و اعتدال است و از سوی دیگر آغاز فاصله‌گیری از دولت دوازدهم با جدال بر سر شهرداری تهران رنگ جنگ سیاسی خواهد گرفت.