مواجهه عجیب اصلاحات با مواضع حضرتی

مجله فارس‌پلاس: از روزی که واژه اصلاحات در فرهنگ سیاسی کشور مصطلح شد و جریانی در پشت این عنوان شکل گرفت، مفهوم دموکراسی و اتکا به رای مردم نیز جلوه جدیدی یافت. اصلاح‌طلبان از همان ابتدا بر جامعه مدنی و مبتنی بر ارای مردم تاکید داشتند و همواره از دموکراتیزه کردن تمام ارکان جامعه به عنوان هدفی غایی نام می‌بردند. تا آنجا که این اعتقاد سیاسی آنان، گاه با اصول انقلاب اسلامی و چارچوب جمهوری اسلامی مغایر می‌نمود.

تا اینجای کار بحثی نیست ولی پارادوکس ماجرا زمانی شکل می‌گیرد که مدعی، خود منافی ادعایش می شود. پارلمان یکی از اساسی‌ترین پایه‌های دموکراسی است و احترام به آن یکی از شروط بلافصل یک مدعی احترام به رای مردم.

دیروز مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد برای استیضاح به مجلس آمد و نتوانست اعتماد دوباره پارلمان را کسب کند. همه چیز به روال قانونی و عادی خود پیش‌رفت و علیرغم اینکه طبق اخبار و اظهارات یکی از موافقان استیضاح،‌ لابی‌های متعددی برای شکست این استیضاح انجام شده بود، مجلس ترجیح داد پس از ربیعی، دومین وزیر اقتصادی را نیز کنار بگذارد.

اما شاید حاشیه پررنگ‌تر از متن این جلسه، استعفای غیرمنتظره یکی از وزنه‌های اصلاح‌طلبان در مجلس بود. الیاس حضرتی که قائم‌مقام حزب اعتماد ملی، یکی از شاخص‌ترین احزاب اصلاح‌طلب است، به یکباره خبر از تقدیم استعفای خود به عارف رئیس فراکسیون امید داد.

ماجرا از این قرار بود که اصلاح‌طلبان فراکسیون امید و بسیاری از سایر نمایندگان مجلس کمر بسته بودند که مثل چند استیضاحی که قبلا انجام شده و شکست خورده، باز به استیضاح وزیر رای منفی دهند.

حضرتی پشت تریبون مجلس در این باره گفت: لازم است به خاطر قدرت لابی قوی آقای وزیر اقتصاد به او تبریک بگویم، باید وزیر اقتصاد را به جای وزیر خارجه معرفی کنیم؛ چراکه حدود ۱۰۰نفر از دوستان بنده از داخل و خارج از مجلس، چه اصولگرا و اصلاح‌طلب، به من رجوع کردند و گفتند امضایت را پس بگیر اما پاسخ منفی من به آنان برای بنده بسیار سخت بود. آنان گفتند اگر امضایت را پس نگیری تا ابد رابطه دوستی قطع می‌شود؛ امروز با مردم مواجهیم، با مردم اقشار پایین و ضعیف که در این شرایط نابسامان اقتصادی نابود شدند و بیچاره شدند، هفته قبل بنده ۲۵۰نفر ملاقات‌کننده داشتم که همه نالان و گریان در بن‌بست مشکلات مالی کشور قرار گرفته‌اند.

او که از عدم عمل روحانی به وعده‌هایش انتقاد می‌کرد گفت: حق‌اش بود آقای رئیس‌جمهور، آقای جهانگیری‌، آقای نوبخت، آقای سیف و آقای نهاوندیان استیضاح می‌شدند ولی ما مجبوریم وزیر اقتصاد را استیضاح کنیم، ما نامه دادیم که آقای رئیس‌جمهور تیم اقتصادی دولت را تغییر دهد اما این کار را انجام نداد. شما باید به مردم پاسخ دهید، اگر مشکلات را نمی‌توانید حل کنید، حداقل با مردم هم‌نوا شوید.

تا اینجای کار در یک خرق عادت، با یک شخصیت جدید از یک اصللاح‌طلب مواجهیم که منافع و مصالح شخصی و حزبی را کنار گذاشته و بر اساس دغدغه مردم و کشور تصمیم می‌گیرد. موضعی که کلیت جریان اصلاحات عکس‌العمل سردی در قبال آن اتخاذ کردند.

* استقبال سرد روزنامه‌های اصلاحات از یک تصمیم اثرگذار

جدی‌ترین و به‌نوعی رادیکال‌ترین موضع را روزنامه سازندگی، ارگان رسمی حزب کارگزاران اتخاذ کرد. این روزنامه در گوشه سمت چپ خود تیتر کرد: «گل به خودی حضرتی».

این روزنامه در صفحه چهارم خود به این استیضاح پرداخته و در در ذیل سرتیتر‌«دومینوی استیضاح وزیر اقتصاد را انداخت» با ارائه گزارشی از حال و هوای جلسه نوشته است: «دفاع بد» پزشکیان و «حمله خوب» حضرتی ورق استیضاح را به نفع استیضاح کنندگان برگرداند. این روزنامه به نقل از محمدرضا تابش می‌نویسد که سخنان حضرتی کار کرباسیان را تمام کرد.».

ارگان رسمی حزب کارگزاران سازندگی در مطلب دیگری با عنوان «حضرتی در جبهه مخالفان دولت» الیاس حضرتی را تاثیرگذارترین چهره استیضاح کرباسیان عنوان کرده و درباره او نوشت: حضرتی نشان داد سخنران چیره دستی است و خوب می داند چطورتن صدایش را بالا و پایین ببرد یا چطور به جملاتش روح و احساس بدهد که مجلس سراسر شلوغ را ساکت و آرام محو سخنانش کند.

در بخشی از این گزارش آمده است: حضرتی وقتی از پشت تریبون پایین آمد هیچکدام از امیدی‌ها به استقبال او نرفتند و تنها نوروزی از نمایندگان اصولگرای موافق استیضاح او را همراهی کرد.

روزنامه آفتاب یزد هم در یکی از تیترهای اصلی خود با تیتر «روحانی؛ قربانی بعدی؟!» نوشته است: به نظر می رسد که شرایط کنونی در اقتصاد یکی پس از دیگری «قربانی» می‌گیرد بدون اینکه دلایل اصلی چنین واقعیتی مورد موشکافی و بررسی دقیق قرار بگیرد.

روزنامه اصلاح‌طلب قانون اما با تیتر«دومینوی حذف وزیر» به این استیضاح پرداخت و سعی کرد با عبور از اهمیت و جایگاه نطق حضرتی و استعفای او از فراکسیون امید در جریان استیضاح کرباسیان، بدون تحلیل خاصی به ارائه گزارشی مفصل از متن و حاشیه این جلسه استیضاح پرداخته است.

روزان دیگر روزنامه اصلاح‌طلب است که با تیتر«پاستور درمنگنه بهارستان» برخلاف خیلی ها که ناکارآمدی اقتصادی را دلیل استیضاح می‌دانند، توپ را در زمین قوه مقننه انداخته است.

این روزنامه ذیل این تیتر نوشته است: واقعیت غیرقابل انکاری وجود دارد که برخی از گروه های سیاسی مایلند دولت را تضعیف کنند و اکنون بهترین فرصت برای آن‌هاست. این دودلیل باعث شده که دولت روحانی دریک ماه گذشته بیش از هر جای دیگری از طرف مجلس زیر فشار باشد. حال باید منتظر ماند و دید که روحانی فردا در مجلس چه می‌کند و مجلسی‌ها چه راهی را خواهند رفت.

برجسته کردن یک حاشیه

چند روزنامه اصلاح‌طلب هم حاشیه غیرمهم را بر حاشیه مهم ترجیح داده‌اند. روزنامه شرق عکس جدال لفظی لاهوتی و عزیزی بر سر یک سوء‌تفاهم را برای صفحه اول خود انتخاب کرده و به گزارشی درمورد حال و هوای بهارستان در روز استیضاح پرداخته است.

روزنامه بهار نیز با انتخاب عکس دیگری از این جدال لفظی تیتر«‌بگیرش دکتر بگیرش!» را برگزیده ولی در نوار سمت چپ روزنامه تیتر«کرباسیان قربانی بعدی ترمیم کابینه» به گزارش این جلسه و دفاعیات کرباسیان پرداخته است.

به هرصورت موضع حضرتی در طول سال‌های گذشته تصمیمی بدیع و کم سابقه بود و تاریخ اصلاح‌طلبی کمتر چنین اظهارات و تصمیماتی را به خود دیده است. حیف که جریان اصلاحات با آن سرد برخورد کرده و برای ترمیم عملکرد اصلاحات، آن را به فال نیک نگرفتند.

استفاده از عباراتی چون قربانی، دومینوی حذف بی‌شک مغایر با روح احترام به پارلمان است و اصلاح طلبان را با با دوگانگی سوال برانگیزی مواجه می کند.