رد پای عربستان در بازار ترکیه

صبح نو: جنگ اقتصادی آمریکا و ترکیه در حالی رو به افزایش است که تحلیلگران از رد پای عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در ایجاد تنش‌های به‌وجود آمده در بازار لیر ترکیه سخن می‌گویند و بازداشت کشیش آمریکایی برای مقابله اقتصادی ترامپ با آنکارا را بهانه می‌دانند.

با اوج گرفتن اختلافات و همچنین «جنگ اقتصادی» میان آمریکا و ترکیه گمانه زنی‌ها درباره دلایل شکل‌گیری این وضعیت نیز افزایش یافته است. در همین رابطه روزنامه ایندیپندنت در گزارشی در نوشته است: «قابل قبول نیست که بگویم افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه به وسیله آمریکا و اقدام متقابل آنکارا در تعیین تعرفه ۵۳۳ میلیون دلاری بر کالا‌های وارداتی از آمریکا فقط به دلیل بازداشت یک کشیش آمریکایی در ترکیه بوده است.» به نوشته این روزنامه، جنگ تجاری آمریکا و ترکیه فقط بر سر آزادی یک کشیش آمریکایی نیست و این جنگ بر سر خرید سامانه اس ۳۰۰ روسیه از سوی ترکیه و خودداری از پذیرش حمایت آمریکا از یگان‌های مدافع خلق «ی پ. گ» است. علاوه بر این موارد اردوغان اکنون به ایران کمک می‌کند تا تحریم‌های آمریکا را دور بزند و اعلام کرده که به واردات نفت ایران ادامه می‌دهد؛ بنابراین از شدت تهدید‌های واشنگتن برای افزایش تحریم نفت ایران کاسته خواهد شد. در عین حال، عربستان به‌عنوان یکی از نزدیک‌ترین متحدان ترامپ که آزادی‌های مذهبی برای افرادی همچون کشیش برونسون هرگز در آن وجود نداشته. از اردوغان خشمگین است و همین امر به شدت اقدامات آمریکا علیه ترکیه افزوده است.

پس گرفتن نشان دولت ترکیه از ملک سلمان این موضوع موجب شد تا آکشنر رهبر حزب خوب ترکیه، رویکرد پادشاه عربستان در حمایت مالی از کرد‌های سوریه را محکوم کند و درخواست پس گرفتن نشان دولت ترکیه از ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی شود. آکشنر در توییتر خود خطاب به ملک سلمان نوشت: شما از چنین گروهی دفاع می‌کنید که خون مسلمانان را می‌ریزد. از مردم شرم نکردید و از خدا هم نترسیدید؟ این چه اقدامی بود؟ او همچنین درتوییت دیگری نوشت، به دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه هشدار می‌دهم که باید نشان افتخار ترکیه را که به پادشاه عربستان سعودی بخشیدند از او پس بگیرند. همچنین روزنامه جمهوریت ترکیه که به عنوان یکی از رسانه‌های مخالف دولت شناخته می‌شود، در تحلیلی به این موضوع اشاره کرد که در سال‌۲۰۰۷ میلادی در ترکیه، عبدالله گل و رجب طیب اردوغان به هتل محل اقامت ملک سلمان رفته و با او دیدار کرده‌اند. تحلیلگر روزنامه جمهوریت این رفتار اردوغان و گل را یک اقدام ننگین در تاریخ سیاسی ترکیه خوانده است. گفتنی است توضیحات دونالد ترامپ در مورد قطع حمایت ۲۳۰ میلیون دلاری بودجه مرتبط با شمال سوریه و اعلام این که عربستان سعودی ۱۰۰ میلیون دلار برای بازسازی برخی مناطق کردنشین شمال سوریه اختصاص داده است، مورد توجه رسانه‌های ترکیه قرار گرفت و بسیاری از رسانه‌های ملی گرا به تندی از عربستان انتقاد کردند.

قناد باشی: شوک‌های اقتصادی ترکیه برآمده از دست‌های پنهان آل سعود و رژیم صهیونیستی است آقای «جعفر قنادباشی» کارشناس اموربین‌الملل در گفتگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به ردپای عربستان در بازار ترکیه، گفت: اوضاع اقتصادی ترکیه پس از آن به سمت سراشیبی رفت که روابط سیاسی ترکیه با آمریکا به سردی گرائید و این سردی حاصل شیطنت‌های عربستان و رژیم صهیونیستی است. سفیر سابق ایران در لیبی با اشاره به اینکه سیاست‌های عربستان و رژیم صهیونیستی در سردی روابط آمریکا و ترکیه تأثیر گذار بوده است، گفت: سیاست‌های یک جانبه دونالد ترامپ برای اقتصاد جهانی شامل حال ترکیه هم شد. آنکارا که بیست و هشتمین مشتری آمریکا در برخی کالا‌های اقتصادی است تحت تاثیرات افزایش عوارض و مالیات کالا‌های آمریکایی قرار گرفت. وی افزود: هر چند آنکارا اقدامات مشابهی در برابر واشنگتن انجام داد، اما دست‌های پنهان و آشکار آل سعود و رژیم صهیونیستی دراقتصاد ترکیه باعث شد تا بازار این کشور با شوک‌هایی روبه‌رو شود. این کارشناس امور بین‌الملل با اشاره به اینکه نباید نقش اخوان المسلمین در سیاست‌های ترکیه را فراموش کرد، گفت: حزب عدالت و توسعه ترکیه دارای شاخه اخوان است که این‌ها در قطر مستقر می‌باشند. از زمانی که ترامپ در خردادماه ۹۶ برای شرکت در نشست کشور‌های عربی اسلامی به ریاض رفت تصمیم گرفته شد تا با افراط‌گرایی مقابله شود. در بیانیه این نشست اسامی حزب‌الله، حماس، اخوان و همچنین ایران آورده شد که محور افراطی‌گرایی معرفی شدند.

تلاش ریاض برای تضعیف‌سازی اخوانی‌های در ترکیه قنادباشی، یادآور شد: ریاض که نگران گسترش نیافتن وهابیت در منطقه است و اخوانی‌ها را سد راه خود می‌داند در بیانیه‌ای آن‌ها را در کنار حزب‌الله و ایران به افراط‌گرایی متهم کرد. این بیانیه منجر به این موضوع شد که ترکیه به دلیل نزدیکی با اخوان و قطر در برابر ریاض موضع سیاسی بگیرد وروابط گرمی که دو طرف بر سرموضوع سوریه و برکناری بشار اسد داشتند قطع شود. وی، با اشاره به اینکه اخوانی‌ها با کودتای سیسی در مصر بر کنار شدند، عنوان کرد: وهابیت سعودی برای اینکه اخوانی‌ها را در مصر منزوی سازد با کودتای سیسی به اهدافش در این کشور آفریقایی رسید. از این رو تلاش دارد تا با تشویق آمریکا و انجام برخی اقدامات همچون دخالت در بازار ارزی ترکیه این کشور را با بحران مواجه سازد تا از پایگاه‌های سیاسی اخوان به خوبی حمایتی صورت نگیرد. این کارشناس امور غرب آسیا، گفت: رژیم صهیونیستی و عربستان به دنبال تضعیف ساختن اخوانی‌ها هستند. حماس که شاخه‌ای از اخوان است از جمله گروه‌های مبارزی است که در برابر رژیم صهیونیستی مقابله می‌کند و با اردوغان در ارتباط می‌باشند. عربستان با اتخاذ برخی سیاست‌ها و شیطنت‌ها در منطقه تلاش دارد تا این‌گونه روابط را تیره سازد. از این رو است که آمریکا را تشویق به جنگ اقتصادی با ترکیه می‌کند. قنادباشی، یادآور شد: متاسفانه اقتصاد ترکیه بر مبنای تولیدات داخلی پایه گذاری شده است و از وجودمنابع انرژی نفت و گاز بی بهره است. همچنین بدهی سنگینی به بانک‌های جهانی دارد و اگر همکاری و همراهی جامعه ۸۰‌میلیونی ترکیه با سیاست‌های اقتصادی این کشور نباشد روز‌های خوبی در انتظار آن نیست. شاید ترکیه به سمت براندازی سیاسی پیش نرود، اما از نظر اقتصادی آسیب پذیر شده است چرا که عربستان و اسرائیل تنش‌هایی را در مسیر ترکیه و آمریکا به‌وجود آوردند.

اتکا بر توان داخلی در ترکیه سفیر سابق ایران در لیبی با اشاره به شکست سیاسی عربستان در جنگ یمن، گفت: شاید عربستان از نظر اقتصادی قوی باشد، اما از نظر سیاسی و ساختار‌های اجتماعی شکننده شده است. این موضوع را می‌توان در جنگ ائتلاف سعودی بر علیه یمن دید. ریاض از این جهت جنگ را تمام نمی‌کند چرا که می‌داند پس از جنگ با آشوب‌ها و کودتا‌های داخلی روبه‌رو خواهد شد. ریاض از تزلزل و سقوط سیاسی می‌ترسد و حتی اصلاحات اجتماعی شاهزاده سعودی نمی‌تواند کاری برای آینده این کشور از پیش ببرد. مردم عربستان نمی‌پذیرند که وارد فرهنگ غربی شوند. وی با ارائه راهکاری برای برون رفت از سیاست‌های شیطنت آمیز اقتصادی عربستان و آمریکا در منطقه، افزود: اگر اقتصاد بر پایه اتکا بر توان داخلی برنامه‌ریزی شود ترامپ و یا ریاض و حامیان صهیونیستی آن‌ها نمی‌توانند فرصت‌های خوب اقتصادی ترکیه یا ایران را با مشکل مواجه سازند. ۲۰ سال پیش هم چنین مشکلاتی در بازار ارز ترکیه پیش آمد، ولی با یک برنامه ریزی آنکارا توانست از آن عبور کند. اکنون با برنامه‌ریزی‌هایی که برای مشارکت و همراهی مردم در فروش ارز و یا طلای آن‌ها صورت گرفته است بار دیگر این کشور می‌تواند از دشواری‌های اقتصادی پیش آمده خود با موفقیت عبور کند.