نقدی بر سخنان امام جمعه محترم اصفهان/ نماز جمعه امروز موج‌ساز و پیش‌قراول نیست/چه بر سر نماز جمعه آمده که دیگر متدینین هم رغبتی برای آمدن به نماز جمعه ندارند!

سخن مدیرمسئول؛ محمدصالح مفتاح: امام جمعه محترم اصفهان در سخنانی گفته‌اند: «نمازجمعه یک واجب عینی است که روایت داریم اگر فردی سه هفته از روی بی‌اعتنایی نمازجمعه را ترک کرد باید خانه را روی سرش خراب کرد.»

امیدوارم اشکال به خبرنگار وارد باشد و امام جمعه محترم این سخنان را نگفته باشند، اما بیان چند نکته مهم ضروری است:

۱- در مورد وجوب نماز جمعه میان فقها اختلاف است. اما بسیاری از ادله بر رد دیدگاه وجوب عینی نماز جمعه دلالت دارد؛ از جمله روایت‌هایی که دلالت بر این دارند که برپایی نماز جمعه از شئون امام معصوم (علیهم السلام) است یا دلالت بر شرایط امام جمعه یا برقراری نماز جماعت دارد، یا دلالت بر استحباب دارند و ...

سیره متشرعه و اهل بیت نیز بر این موضوع دلالت نداشته است. در بسیاری از مناطق امام جمعه‌ای منصوب نکرده بودند و کسی بابت عدم حضور در نماز جمعه بازخواست نمی‌شد؛ و حتی در میان برخی علما حکم به حرمت نماز جمعه داده بودند و پیش از صفویه نظر غالب بوده است. ابن ادریس و سلار و شمارى از عالمان در دوره صفویه بر این باور بودند که حضور امام معصوم (علیه السلام) و یا نایب ایشان، شرط بر پاداشتن نماز جمعه است و با نبود آنان، همانند دوره غیبت، برگزارى آن جایز نیست.هرچند این نوع نگاه هم مردود است و فقها به آن پاسخ داده‌اند، اما نشان از این دارد که میان علما نظر به وجوب عینی نماز جمعه چندان پرطرفدار نیست، الا در میان اخباریون و برخی متقدمین.

۲- استدلال کردن این چنینی در امری که اصل‌ش محل تردید است صحیح نیست. پذیرش این دیدگاه مستلزم خراب کردن خانه مراجع عظام تقلید و نیز رهبر انقلاب است. مگر امام خمینی یا رهبر انقلاب یا سایر علما از این روایات بی‌اطلاع هستند؟ یا خدای نکرده بی‌مبالات نسبت به احکات الهی هستید؟ در زمانه ما سیره متشرعه خلاف سخنان شماست و نظر همه مراجع تقلید علیه این سخنان. آیا اینگونه سخن گفتن صحیح است و جامعه را به اهمیت نماز جمعه متوجه می‌سازد؟

۳- در عصر ما، متاسفانه نماز‌های جمعه از جایگاه واقعی خود دور افتاده‌اند. نماز جمعه‌هایی که روزگاری درس‌آموز بودند و محل بحث‌های جدی علمی و یبان موضوعات عملی روز بوده‌اند به تکرار افتاده‌اند. روزگاری مردم مباحث نماز جمعه‌ی آقایان طالقانی و خامنه‌ای و هاشمی را کتاب می‌کردند و نوار آن دست به دست می‌گشت. اما اکنون جای آن خطبه‌ها خالی‌ست. بیان موضوعات روز محملی برای سطحی شدن و شعارزدگی شده است. تقریبا ۷۰ درصد مباحث خطبه‌های جمعه کشور در یک روز شبیه است و این یعنی میزان تولید فکر و بیان موضوعات بومی چندان مطلوب نیست. نماز جمعه امروز موج‌ساز و پیش‌قراول نیست و به امری حاشیه‌ای تبدیل شده است. نه درد مردم در خطبه‌ها تجلی دارد و نه دغدغه‌های فرهنگی! از جنس آنچه رهبری می‌گوید و پیگیری می‌کند! تا به حال از کدام فیلم یا کتاب از جبهه انقلاب در خطبه‌های نماز جمعه تجلیل شده است؟ یا کدام امام جمعه برای شلاق خوردن کارگران آق‌دره و بیکاری آن‌ها خطبه خوانده است؟ نمی‌گویم نبوده است، اما آیا نباید نمازجمعه مطلوب چنین باشد؟

پیش از آنکه خانه کسانی که نماز جمعه نمی‌روند را خراب کنیم، باید فکر کنیم که چه بر سر نماز جمعه آمده است که دیگر متدینین هم رغبتی برای آمدن به نماز جمعه ندارند! شاید زبانی دیگر و مرامی دیگر باید...

تکمیلی:

توضیحات دفتر امام جمعه اصفهان در این رابطه:

بسم الله الرحمن الرحیم

ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات ملت شریف ایران ، توضیحات مختصری در راستای تنویر افکار عمومی در خصوص انتشار ناقص یک خبر تقدیم میگردد:

حدیثی به سند صحیح در کتاب تهذیب شیخ طوسی در باب فضل جماعت امده است از امام صادق علیه السلام به این مضمون که در زمان رسول خدا عده ای در آمدن به مسجد سهل انگاری می کردند و حضرت فرمودند نزدیک است امر کنم که خانه هایشان را بسوزانند.(1) و یکی از مهمترین جماعات که بر ان تأکید شده است نماز جمعه است. همچنین حدیث دیگری به سند صحیح از امام باقر علیه السلام نقل می کنند که حضرت می فرماید : هر کس سه هفته متوالی نماز جمعه را ترک کند خدا بر قلب او مهر می زند(2)، که شبیه این حدیث را به سند صحیح، اهل سنت از رسول خدا ص نقل می کنند و لذا متفق بین الفریقین است. و در حدیث دیگری به سند صحیح مرحوم صدوق در کتاب مجالس از امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرت می فرماید هر کس بدون علت سه هفته نماز جمعه را ترک کند منافق است.(3)

لکن توجه به چند نکته در این خصوص ضروریست:

1- از این احادیث اهمیت نماز جمعه به طور کلی فهمیده می شود.

2- قدر متیقن این احادیث در زمانی است که نماز جمعه واجب باشد مثل زمان حضور رسول خدا(ص).

3- این احادیث برای کسی است که از روی بی اعتنایی به جماعت و یا جمعه حاضر نشود.

4- مقصود از حدیثی که می فرماید نزدیک است خانه هایشان را بر سرشان خراب کنیم، این نیست که چنین کاری کردیم و یا می کنیم و لذا هیچ فقیهی چنین حکمی نداده است بلکه بیانی است برای اهمیت موضوع، مثل اینکه شخصی که مصیبت بزرگی بر او وارد شده و می گوید خانه خراب شدم.

با توجه به این نکات لازم به ذکر است که:

اولا نشر اخبار آن هم از مجلس غیر عمومی و بدون در نظر گرفتن قرائن حالیه و تقطیع کردن جملات، باز گو کننده حق مطلب و رسالت خبرنگاری نیست.

ثانیا بسیاری از نکات ۴گانه فوق الذکر در جلسه مدنظر توسط آیت الله طباطبایی نژاد تشریح و تبیین گردیده است لذا انتشار تنها یک جمله؛ آن هم در مباحث فقهی و نقلی رفتاری غیرمنصفانه و به دور از اخلاق رسانه ای است.

ثالثا اگر واقعیت نیز داشته باشد ولی به جهت تنقیص شخصیتی ضبط و پخش شود، خدای نکرده مشمول این حدیث رسول خدا (ص) خواهد شد که فرمودند کمترین درجه کفر آن است که کلمه ای را از برادرت حفظ کنی و برای کاستن از شخصیت او منتشر کنی.(4)

والسلام

اعوذ بالله من شرور انفسنا و سیئات اعمالنا

(1) .تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان) ؛ ج‏3 ؛ ص25

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ‏ إِنَّ أُنَاساً کَانُوا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص أَبْطَئُوا عَنِ الصَّلَاهِ فِی الْمَسْجِدِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَیُوشِکُ‏ قَوْمٌ‏ یَدَعُونَ الصَّلَاهَ فِی الْمَسْجِدِ أَنْ نَأْمُرَ بِحَطَبٍ فَیُوضَعَ عَلَى أَبْوَابِهِمْ فَتُوقَدَ عَلَیْهِمْ نَارٌ فَتُحْرَقَ عَلَیْهِمْ بُیُوتُهُمْ.

(2) .تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان) ؛ ج‏3 ؛ ص238

عَنْ أَبِی بَصِیرٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ تَرَکَ الْجُمُعَهَ ثَلَاثَ‏ جُمَعٍ مُتَوَالِیَهً طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قَلْبِهِ.

(3) .وسائل الشیعه ؛ ج‏7 ؛ ص298

عَنْ زُرَارَهَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: صَلَاهُ الْجُمُعَهِ فَرِیضَهٌ وَ الِاجْتِمَاعُ إِلَیْهَا فَرِیضَهٌ مَعَ الْإِمَامِ فَإِنْ تَرَکَ رَجُلٌ مِنْ غَیْرِ عِلَّهٍ ثَلَاثَ‏ جُمَعٍ‏ فَقَدْ تَرَکَ ثَلَاثَ فَرَائِضَ وَ لَا یَدَعُ ثَلَاثَ فَرَائِضَ مِنْ غَیْرِ عِلَّهٍ إِلَّا مُنَافِقٌ.

(4) وسائل الشیعه ؛ ج‏17 ؛ ص211

عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ أَدْنَى‏ الْکُفْرِ أَنْ یَسْمَعَ الرَّجُلُ مِنْ أَخِیهِ الْکَلِمَهَ فَیَحْفَظَهَا عَلَیْهِ یُرِیدُ أَنْ یَفْضَحَهُ بِهَا أُولئِکَ لا خَلاقَ لَهُمْ