حمایت شمخانی از لوایح دولت

روزنامه ایران: «تقابل شدیدی بود، حتی در ابتدای جلسه داد و بیداد زیادی کردند، نهایت منطق یک طرف قوی‌تر بود و تا حدی مخالفان قانع شدند، ولی به هر حال برخی از آن‌ها هیچ گاه قانع نمی‌شوند.» این توصیف علی مطهری، نایب رئیس مجلس است از جلسه غیرعلنی دیروز نمایندگان با حضور دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر خارجه و معاون سیاسی‌اش و وزیر امور اقتصاد و دارایی. دیروز علی شمخانی، محمدجواد ظریف، سید عباس عراقچی و مسعود کرباسیان به بهارستان رفته بودند تا در یک جلسه غیرعلنی درباره لوایح سه‌گانه دولت که مرتبط با FATF خوانده می‌شود، توضیح دهند. اگر چه به گفته نمایندگان، بحث به برجام و مذاکرات ایران و اروپا هم کشیده است. لوایح «اصلاح قانون مبارزه با پولشویی»، «اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم» و «الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم» در یکی دو هفته گذشته محل بحث‌ها و اختلاف نظر‌های زیادی شده است. مخالفان دولت و در رأس آن‌ها روزنامه کیهان نسبت به تصویب این لوایح و مضرات آن برای کشور هشدار داده‌اند و در مقابل موافقان، تصویب آن‌ها را ضروری می‌دانند. لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی البته در روز‌های گذشته از تصویب مجلس گذشت، اما دو لایحه دیگر هنوز در دستور کار بهارستان است. اهمیت موضوع زمینه‌ساز حضور علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در مجلس شده است. آن گونه که برخی نمایندگان روایت کرده‌اند، دبیر شورای عالی امنیت ملی در دفاع از لوایح سخن گفته و بخصوص تأکید کرده که تصویب الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم ارتباطی با گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF ندارد. گروه ویژه اقدام مالی یک سازمان بین دولتی است که در راستای سیاست‌های مقابله با پولشویی ایجاد شده است. این سازمان بین دولتی در سال ۲۰۰۱ تأکید کرد که کشور‌های عضو این گروه مبارزه خود را در برابر تأمین مالی تروریسم افزایش دهند. حال مخالفان در ایران معتقدند پذیرفتن معیار‌های این سازمان که تعریف خاص خود از تروریسم را دارد، راه را برای حمایت‌های ایران از حزب‌الله لبنان و جنبش حماس در فلسطین می‌بندد. با این حال آن گونه که علی مطهری از جلسه مجلس و بخصوص سخنان شمخانی روایت کرده است، تصویب این لوایح به معنای پیوستن به FATF نیست بلکه این‌ها از لوازم FATF است. مطهری که در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت، در پاسخ به سؤالات روزنامه ایران درباره اینکه گفته می‌شود نظر شمخانی درخصوص لوایح مرتبط با FATF مثبت نبوده است، گفت: اتفاقاً چنین چیزی نبوده است. نظر ایشان کاملاً مثبت بود، گفته شد ایراداتی این لوایح داشته که با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس، شورای عالی امنیت ملی و حتی ارتباط با دفتر رهبری رفع شده است. مطهری درباره نظر مخالفان هم با بیان اینکه تقابل شدید بود، افزود: برخی از روی دلسوزی مخالف هستند، فکر می‌کنند اگر لوایح مرتبط با FATF تصویب شود، آینده حزب‌الله و حماس به خطر می‌افتد که این طور نیست و نخواهد بود. عده‌ای دیگر نیز قصد تخریب رقیب سیاسی خود را دارند و اعلام مخالفت می‌کنند. نماینده تهران این جلسه را تعدیل‌کننده تقابل‌ها با لوایح سه قلو دانست و گفت: برخی از مخالفان دلیل اصلاح این قانون را می‌پرسند و می‌گویند که ما می‌خواهیم بر اساس نظر کشور‌های غربی رفتار کنیم، حال اینکه این قانون به دنبال تعریف مصادیق تروریسم است، نه اینکه چه گروه‌هایی تروریسم هستند. آن‌ها یک ایراد شکلی به قانون مصوب مجلس گرفتند که باید اصلاح کنیم، این اصلاح ضرری به گروه‌های مقاومت وارد نمی‌کند. مطهری تأکید کرد: در این لوایح آمده که مصادیق تروریسم را شورای عالی امنیت ملی تعریف می‌کند، پیوست تفصیلی هم به آن اضافه شده تا همه در‌های تخریب این لوایح را ببندند، چون این لوایح مشکلی را ایجاد نخواهد کرد. به گزارش ایرنا، بهروز نعمتی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس در همین باره گفت: این موضوع مطرح است که آیا تصویب این لوایح به معنای الحاق به FATF است یا خیر که در این رابطه آقای شمخانی به طور رسمی اعلام کرد که اصلاً بحث FATF در این میان مطرح نیست و این دو موضوعی که در مجلس مطرح است، مربوط به مسائل داخلی است. اظهارات حسینعلی حاجی دلیگانی، از نمایندگان مخالف دولت هم تأییدکننده این مهم است که اکثریت مجلس مدافع لوایح دولت بوده‌اند. در جلسه دیروز علاوه بر مقامات حاضر در پارلمان، ۱۱ نفر از نمایندگان هم نطق کرده‌اند و به گفته حاجی دلیگانی، نمایندگان فراکسیون‌های امید و مستقلین در موافقت با لوایح و فواید آن و دو نفر از فراکسیون ولایی (اصولگرایان) در مخالفت و تشریح ضرر‌های آن‌ها سخن گفته‌اند. وی به فارس گفت: این جلسه با هدف بسترسازی برای پیوستن به FATF و توجیه نادرست الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم برگزار شده بود. نماینده شاهین‌شهر افزود: ما در این نشست متوجه شدیم که برخی مقامات امنیتی ما حتی الفبای پیوستن به کنوانسیون‌هایی همچون کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم و تعهداتی که متأسفانه دولت در این باره داده را بلد نیستند که این موضوع جای تأسف دارد و نگرانی همه ما را دوچندان کرد. مطالبی که آقای شمخانی در این جلسه مطرح کرد، بدون مطالعه و غیرکارشناسی بود و مشخص بود که بر موضوع اشراف کامل ندارد. به گفته این نماینده مخالف دولت، شمخانی به مجلس آمده بود تا به نفع طرفداران الحاق به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم صحبت کند. با این حال با وجود توضیحات مقامات و نطق‌های نمایندگان مخالف و موافق، به نظر می‌رسد کفه مجلس به سمت موافقان لوایح دولت سنگینی داشته است. بجز لوایح یاد شده، خروج امریکا از برجام و گفتگو‌های ایران با طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای و بخصوص اروپایی‌ها هم موضوع مهم دیگری بوده که در جلسه غیرعلنی دیروز به بحث گذاشته شده است. به گفته مطهری، درباره برجام، وزارت خارجه تا حدی از مذاکره با اروپایی‌ها راضی بود، اما همه چیز بستگی به دو سه هفته آینده دارد، چون اروپایی‌ها تا حدی دست‌شان بسته است. وی با بیان اینکه اتحادیه اروپا ۲۸ عضو دارد و باید آن‌ها را راضی کنند که این مراحلی دارد، افزود:، اما آنچه مسلم است، اروپایی‌ها به خاطر اقدام امریکا و نشان دادن استقلال خودشان و ثابت کردن اینکه تابع حرف امریکا نیستند، دچار شکاف با امریکا شده‌اند. ممکن است اتفاقی شبیه سال ۱۹۹۶ درباره کوبا رخ دهد. نایب رئیس مجلس در پاسخ به این سؤال که آیا دولت با شروع مذاکرات با طرف‌های اروپایی و بدون اذن مجلس، قانون اقدام متناسب و متقابل را نقض نکرده است، گفت: طبق قانون اقدام متقابل و متناسب، خیلی از امور به شورای عالی امنیت ملی ارجاع داده شده است، شورا هم هیأت نظارت بر برجام را داشته که همه تصمیمات از مسیر هیأت عبور می‌کند که مرتبط با رهبری است بنابراین در مجموع این قانون نقض نشده است. حاجی دلیگانی هم در این باره گفت: آقای ظریف و آقای عراقچی در این نشست محور‌های ۹ گانه‌ای را همچون حفظ و تعمیق روابط اقتصادی، لزوم تداوم فروش نفت و گاز، تعاملات بانکی، حمل و نقل، تأمین امنیت صادرات، بحث بیمه، سرمایه‌گذاری بیشتر اروپا در ایران، حمایت از فعالان اقتصادی و تکمیل یادداشت‌های پیش‌تر برای اجرا را بیان کردند و گفتند که ما در مذاکرات با اروپایی‌ها به دنبال تحقق این محور‌های ۹ گانه هستیم. وی افزود: مسأله این است که موارد فوق‌الذکر همان مطالبی است که در برجام وجود داشته و حرف جدیدی نیست و اینکه ما با اروپایی‌ها درخصوص همان مفادی که در برجام قبلاً توافق شده و باز هم بخواهیم با اروپایی‌ها مجدد بر سر آن‌ها مذاکره کنیم، یک بازنگری در برجام است و این برخلاف سیاست‌های کلی نظام است.

بـــــرش

محمود صادقی در گفتگو با «ایران»: توضیحات شمخانی و کرباسیان مسیر تصویب لوایح را هموار کرد

در جلسه غیرعلنی مجلس چه گذشت و خروجی آن چه بود؟ علی مطهری، نایب رئیس مجلس در پاسخ به این سؤال «ایران» در حاشیه جلسه دیروز مجلس به درگیری‌های ابتدای جلسه بین مخالفان دولت با مقامات حاضر در صحن اشاره کرد. محمود صادقی، نماینده تهران، اما هر چند باز هم این درگیری را مورد اشاره قرار داده، اما حرف‌های بیشتری هم از جلسه دیروز در گفتگو با «ایران» مطرح کرد. حرف‌هایی نظیر آمار‌های وزیر اقتصاد و موضعگیری دبیر شورای عالی امنیت ملی. یا تأکید همزمان شمخانی و لاریجانی بر اینکه دفتر رهبری اعلام کرده در جریان بررسی و تصویب لوایح چهارگانه مربوط به FATF ورود نمی‌کند. صادقی البته پیش‌بینی می‌کند این لوایح بدون مشکل در مجلس تصویب شوند، چون به اعتقاد او، جلسه دیروز فاصله منتقدان و موافقان را کمتر کرد. در جلسه غیرعلنی مجلس آیا صحبت خاصی درباره مسائل مربوط به FATF شد که در بیرون مطرح نشده بود؟ چون به هر حال حدود دو سال است که این مسأله در فضای عمومی مورد بحث است. در این جلسه اطلاعات و آمار‌های جزئی‌تری ارائه شد که اساساً این لوایح چه تأثیر اجرایی دارند. بیشتر حرف‌هایی که بیرون زده می‌شود، بحث‌های کلی بوده. اما در این جسله مسائل به صورت مصداقی و جزئی مطرح شد که البته قسمت زیادی ازآن را بهتر است که رسانه‌ای نکنیم. اما در بخش‌هایی که می‌شود روایت کرد، این است که مثلاً در جلسه وزیر اقتصاد آمار داد که اجرای قانون شفافیت و مبارزه با پولشویی تا الان از چیزی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی جلوگیری کرده است. در یک مورد هم مثلاً پرونده یک زن خانه‌دار مطرح شد که علی‌الظاهر در این قالب فعالیت بانکی داشته و وقتی موضوع مورد بررسی قرار گرفته از طریق حساب‌های بانکی مشخص شده که او به یک گروه بزرگ قاچاق مواد مخدر و یک باند تبهکاری ارتباط دارد و ارقام بسیار کلانی از او شناسایی شده است. یا در بحث حمله تروریستی مجلس گفته شد که ردیابی عقبه حمله‌کنندگان از طریق ردیابی تراکنش مالی انجام شده است. به چه شکل؟ به هر حال گویا از طریق ردیابی حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مالی توانسته بودند به افراد این باند و گروه تروریستی برسند و آن‌ها را شناسایی کنند. آقای شمخانی هم در جلسه توضیح داد که این لوایح چهارگانه اول از هر چیز مشکل وزارت اقتصاد را حل می‌کند، نه مشکل وزارت خارجه را. مضاف بر این هم طبق گفته‌های آقای شمخانی، این لوایح بهانه را از دست امریکا می‌گیرد. یعنی امریکا عدم تصویب این لوایح از جمله لایحه کنوانسیون مبارزه با پولشویی را بهانه کرده تا علیه ما تبلیغات راه بیندازد که ایران پشتیبان تروریسم است. بحث پیوستن به FATF هم در این جلسه مطرح شد؟ نظر مقامات حاضر در این رابطه چه بود؟‌ می‌گفتند الان بنا نداریم به FATF بپیوندیم و آن را قبول کنیم. هر چند پذیرش این چهار لایحه راه را برای پیوستن ما باز می‌کند و در واقع پیش شرط پیوستن ما به FATF است. اما صحبت این بود که ما برای پیوستن به FATF ملاحظات خاص خود را داریم و باید بعداً درباره آن در جلسه سران نظام تصمیم‌گیری شود. این چهار لایحه اولاً در داخل شفافیت مالی ایجاد می‌کند. مضافاً بر این بهانه را از امریکایی‌ها می‌گیرد. بحث همراهی با اروپا نیز در این جلسه مطرح شد؟ به عبارتی مقامات حاضر در جلسه بین پذیرش این لوایح و پشتیبانی اروپا آیا ارتباطی قائل بودند؟ بله قاعدتاً گفتند همین طور است. آقای عراقچی هم درباره بیانیه خانم موگرینی توضیح داد که هشت اقدامی که اروپا می‌خواهد بکند، چیست و چه فرآیندی خواهد داشت. مهم‌ترین این موارد که ما هم روی آن خیلی اصرار داریم، رفتن به سمت مبادلات بانکی و کنار رفتن موانع است که لازمه اصلی آن شفافیت مالی است. یعنی تصویب آن لوایح کمک می‌کند که اتحادیه اروپا هم بهتر بتواند در مسیر تسهیل خدمات بانکی با کشورمان قرار بگیرد. محور صحبت‌ها و انتقادات مخالفان دولت از این لوایح چه بود؟ یعنی روی چه مسائلی متمرکز شده بودند؟ قبل از هر چیز من مشاجره‌ها و بحث‌ها را نشانه زنده بودن مجلس می‌دانم و این حق اظهار نظر حق صریح و اولیه هر نماینده‌ای است. حتی ما هم که حامی این لوایح هستیم، نیاز داریم تا مخالفت‌های انتقادی و مبانی آن را بشنویم و با شناخت موضع بگیریم. عمده نگرانی دوستان اصولگرا، جدا از ابعاد سیاسی آن که تمایل این گروه برای مخالفت با دولت است، این است که تصویب این لوایح دست ما را در کمک کردن به سازمان‌های مبارز و آزادیبخش می‌بندد. در حالی که توضیح داده شد در لایحه منع تأمین مالی تروریسم، تعیین مصداق تروریسم توسط شورای عالی امنیت ملی انجام می‌شود. آن طوری هم که رئیس کمیسیون حقوقی مجلس به خود من توضیح می‌داد، آن طرف هم این ماده از قانون ما را پذیرفته و قبول کرده که این کار توسط شورای عالی امنیت ملی صورت بگیرد. دیگر اینکه ما اضافه کرده‌ایم سازمان‌هایی که با اشغال مبارزه می‌کنند و جنبه آزادیبخشی دارند، از نظر ما تروریست نیستند و این تحفظ را گذاشته‌ایم. برخی اصولگرایان هم این طور در جلسه اظهار نظر می‌کردند که به نظر می‌رسید قبول دارند امریکا کدخدا است. چون تکیه کلام‌شان این بود که برجام بدون امریکا بی‌فایده است. زیرا شرکت‌های اروپایی ۴۵۰ میلیارد دلار معامله با امریکا را فدای ۱۸ میلیارد معامله با ایران نخواهند کرد؛ که به این دست انتقادات هم پاسخ داده شد. برآورد نهایی شما از خروجی این جلسه چیست؟ چون به هر حال قبل از آن به نظر می‌رسید فاصله نظرات منتقدان و موافقان برجام و FATF خیلی زیاد است. من به نظرم جلسه خیلی خوبی بود، متقاعد کننده بود و پاسخ شبهات دوستان را کاملاً داد. نظرات دو طرف در نهایت به هم نزدیک شد؟ حداقل برای یک ناظر بی‌طرف اقناع‌کننده بود. جو انتهای جلسه با ابتدای آن فرق داشت و برخی از منتقدان هم از موضع خود عقب رفته بودند. بر همین اساس جو تندی که اول جلسه بود و برخی اصولگرایان اصلاً نمی‌خواستند اجازه صحبت به مقامات دولتی و از جمله آقای عراقچی بدهند، در انتها آرام شده بودند. چرا می‌خواستند مانع صحبت‌های آقای عراقچی شوند؟ نکته‌ای بود که آقای شمخانی هم در سخنانش به آن اشاره داشت. منتقدان می‌گفتند کاری که دولت دارد می‌کند، خلاف نظر رهبری و بدون اذن ایشان است. آقای شمخانی در جلسه تأکید کرد و آقای لاریجانی هم چند بار این توضیح را تکرار کرد که دفتر رهبری تصریح کرده‌اند که تصویب این لوایح، جدا از پیوستن ایران به FATF، با خود مراجع ذیربط و از جمله مجلس است و آن‌ها مداخله‌ای ندارند. در نهایت فکر می‌کنید با فضایی که در مجلس شکل گرفت، آیا این لوایح به تصویب برسند یا باز هم به سد مخالفت‌ها برخورد کنند؟ جوی که حاکم بود، حکایت از افزایش چشمگیر احتمال تصویب این لوایح داشت. یعنی با این توضیحاتی که داده شد به نظر من کار تصویب لوایح بدون مشکل جلو خواهد رفت.