آجیلی: برجام بدون آمریکا را باید تمام شده تلقی کنیم

خبرگزاری فارس: هادی آجیلی دکترای روابط بین‌الملل و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در رابطه با اعلام ترامپ برای خروج از برجام در روز‌های آینده گفت: همانطور که می‌دانید ترامپ از همان روزی که سر کار آمد یکی از حرف‌هایی که در تبلیغات انتخاباتی می‌زد و بعد از آن هم تکرار کرد این بود که توافق هسته‌ای، توافق بدی است و باید از بین برود. * ماندن آمریکا در برجام به شیوه فعلی هیچ عایدی برای ما نخواهد داشت این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: به نظر می‌رسد در این مدتی ترامپ رئیس جمهور آمریکا شده به او مشورت دادند که توافق برجام نمی‌تواند از بین برود، بنابراین ترامپ به این نتیجه رسید که باید شروط و بند‌هایی به برجام اضافه شود و می‌گوید اگر اینگونه نشود ما از برجام خارج می‌شویم. آجیلی افزود: تصمیم ترامپ برای ما از چند لحاظ اهمیت دارد، یکی اینکه آیا آمریکا می‌خواهد در برجام باقی بماند، ولی به آن شیوه‌ای که تاکنون بوده که ماندن آمریکا در برجام به شیوه فعلی باز هم عایدی برای ایران نخواهد داشت. این استاد دانشگاه تصریح کرد: یک احتمال دیگری که وجود دارد این است که آمریکا از برجام خارج شود یا اینکه بخواهد اروپایی‌ها را به نوعی با سناریوی اصلاحات و توافق بر سر بند‌های دیگر برجام با خود همراه کند، که ظاهراً الان هم همین اتفاق رخ داده است یعنی اروپایی‌ها پذیرفتند که در موضوعات موشکی و منطقه‌ای با ایران وارد مذاکرات شوند مشروط بر اینکه ترامپ کلیت برجام را حفظ کند. وی تاکید کرد: ترامپ در این مدت با ترساندن شرکت‌ها و بانک‌ها مانع همکاری آن‌ها با ایران شده که این به نوعی نقض برجام محسوب می‌شود و فضای روانی سنگینی را علیه ایران ایجاد کرده است و خود برجام را دائماً در معرض خدشه و نقض قرار داده است. درست است که در این مدتی که ترامپ سرکار آمده تحریم عملی ایجاد نکرده، اما فضای روانی که علیه ایران ایجاد کرده است باعث شده که عملاً ما عایدی از برجام نداشته باشیم. * اگر وارد مذاکرات دیگری شویم علناً از تجربه برجام استفاده نکرده‌ایم وی اضافه کرد: این موضوع هم باعث می‌شود که ما عایدی از برجام نداشته باشیم، زیرا با این وضعیت که ترامپ ایجاد کرده شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی جرأت همکاری و روابط تجاری با ایران را نخواهند داشت. با این وضعیت اگر ما بخواهیم وارد مذاکرات دیگری شویم علناً از تجربه برجام استفاده نکرده‌ایم و در زمین ترامپ بازی کرده‌ایم. آجیلی در ادامه تصریح کرد: اینکه اروپایی‌ها می‌گویند می‌خواهیم برجام حفظ شود منظورشان تعهدات ایران در برجام است نه نفعی که قرار بوده ایران از برجام داشته باشد! برجام دو دسته تعهدات دارد، یکی تعهدات ایران و دیگری تعهدات ۱+۵؛ تعهدات ایران را آژانس بین‌المللی اتمی نظارت می‌کند و تا الان تقریباً ۱۰ گزارش از پایبندی ایران به تعهداتش داده است، ولی تعهدات طرف مقابل که عمدتاً در برداشتن تحریم‌هاست هیچ عایدی برای ایران نداشته است. * منظور اروپا از حفظ برجام فقط بخش تعهدات ایران است این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکدی کرد: ایران خواسته‌اش این بود که تحریم‌ها برداشته شود حال وقتی اروپایی‌ها می‌گویند باید برجام حفظ شود منظورشان آن بخش از تعهدات ایران است یعنی معتقدند اگر برجام از طرف آمریکایی‌ها نقض شود ایران هم خارج شود خاورمیانه برای اروپا ناامن خواهد شد و حیثیت آن‌ها در استقلال سیاسی و استقلال تصمیم‌گیری‌شان خدشه وارد خواهد شد و در واقع اروپایی‌ها بازیگری غیرمؤثر در عرصه بین‌المللی محسوب خواهند شد. وی گفت: یک روز با تصمیم آمریکا توافق شده و امروز هم با تصمیم آمریکا برای خروج از برجام توافق به هم می‌خورد و سؤال بزرگی را برای اروپا ایجاد خواهد کرد و آن این است که نقش اروپا در این ماجرا چیست؟ بنابراین اروپا برای حفظ هویت خودش هم که شده علاقه‌مند است که برجام بماند، اما این توافق بماند منظورشان بخش تعهدات ایران است. این استاد دانشگاه تأکید کرد: برخی در ایران می‌گویند ما با ۱+۵ توافق کردیم و آمریکا یکی از این کشورهاست و اگر آمریکا خارج شود با توجه به اینکه ما روابط تجاری با آمریکا نداشته‌ایم و روابط ما با اروپا بوده مشکلی نیست و همین که اروپا بماند برای ما کافی است در حالی که این خطاست. * آمریکا از برجام برود از توافق چیزی نمی‌ماند آجیلی یادآور شد: در ۴ الی ۵ سال گذشته استدلال این بود که تصمیم‌گیر و بازیگر اصلی آمریکاست ما پیش از این هم با اروپایی‌ها مذاکره می‌کردیم، ولی فایده‌ای نداشت، یکی از استدلال‌های تیم جدید هسته‌ای این بود که باید با آمریکا مذاکره کنیم، چون اصل آن‌ها هستند. امروز هم همان استدلال است و اگر آمریکایی‌ها کنار بروند عملاً چیزی باقی نخواهد ماند. وی اظهارداشت: یک نکته فنی دیگر اینکه اگر آمریکایی‌ها کنار بروند و مجدداً مجازات‌ها را برای بانک‌ها و شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند وضع کنند هیچکدام با ایران کار نخواهند کرد. آن زمان شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی دیگر کاری ندارند که دولتمردانشان چه می‌گویند و در عرصه سیاسی این حرکت آمریکا محکوم می‌شود یا نمی‌شود. این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: این درست است که در صورت خروج آمریکا از برجام، آن‌ها منزوی‌تر و بی‌اعتبارتر خواهند شد و دولت‌های اروپایی آمریکا را تقبیح می‌کنند، ولی این عایدی اقتصادی برای ایران نخواهد داشت، زیرا تمام شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی با شرکت‌ها و بانک‌های آمریکایی کار می‌کنند و تبادلات بانکی آن‌ها دلاری است و مورد مجازات آمریکایی‌ها قرار می‌گیرد بنابراین کاری به دولتمردانشان ندارند و خودشان وارد معاملات تجاری با ایران نخواهند شد. * باید برجام بدون آمریکا را توافق تمام شده تلقی کنیم/ چیزی به عنوان برجام منهای آمریکا نداریم آجیلی تاکید کرد: اینکه تصمیم سیاسی اروپا به نفع برجام یا به ضرر برجام است اثر اقتصادی برای ایران نخواهد داشت. ما باید بدانیم که اگر آمریکایی‌ها از برجام خارج شوند ما باید برجام بدون آمریکا را توافق تمام شده تلقی کنیم، یعنی از برجام خارج شویم. ما چیزی به عنوان برجام منهای آمریکا نداریم. این استاد دانشگاه ادامه داد: در صورت خروج آمریکا از برجام اگر ما هم خارج شویم به مراتب به سود ایران است برای اینکه آن زمان ما هم می‌توانیم روی تعهداتمان نباشیم، ولی با این شرایط و با حفظ چماق تحریم بر سر ایران به نظر می‌رسد ما مجبوریم به تعهداتمان عمل کنیم و از برجام خارج نشویم ضمن اینکه هیچ نفعی هم نخواهیم برد. وی گفت: نکته بعدی این است که اگر حتی آمریکا از برجام خارج نشود، ولی کماکان همین فضای رعب و وحشت در برجام ادامه پیدا کند باز هم ایران عایدی نخواهد داشت، اما به لحاظ حقوقی ما نمی‌توانیم از برجام خروج کنیم، ولی باز هم باید بدانیم که ایران عایدی نخواهد داشت. * طرف مقابل باید بداند شرایط فعلی برجام برای ما قابل تحمل نیست آجیلی تاکید کرد: اگر آمریکایی‌ها می‌خواستند عقلانی تصمیم بگیرند قاعدتاً نباید از برجام اعلام خروج کنند، چون در این صورت ایران را مجبور کردند که در برجام بماند و تعهدات خود را هم انجام دهد و نفعی هم نبرد. باید برخورد ما به گونه‌ای باشد که شرایط فعلی برجام برای ما قابل تحمل نیست. * ایران نباید در زمین اروپا و آمریکا بازی کند وی اظهار داشت: مسلما اروپا و آمریکا نقش پلیس خوب و بد را بازی می‌کند و اکنون آمریکا دارد به مرگ می‌گیرد که اروپا به تب راضی شود و ایران تصور کند که از ترس آمریکا باید به اروپا پناه ببرد، این بازی تکراری است و ایران نباید در این زمین بازی کند کما اینکه از صحبت‌های آقای روحانی و ظریف هم برمی‌آید که در این زمین بازی نخواهند کرد؛ و ما صراحتاً به اروپایی‌ها رسانده‌ایم که بنا نیست در این زمین بازی کنیم. * اروپا برای حفظ هویتش باید برای حفظ برجام قاطعیت نشان دهد آجیلی گفت: اروپا باید بداند که اگر می‌خواهد هویت مستقلش نسبت به آمریکا حفظ شود اگر می‌خواهد بازیگر مؤثری در عرصه بین‌الملل محسوب شود و برجام حفظ شود باید در مقابل آمریکایی‌ها برای حفظ برجام قاطعیت نشان دهد و برای حفظ اعتبارش از خودش هزینه کند. وی با اشاره به ایستادگی فرانسه در مقابل آمریکا در زمان توافق توتال، گفت: اروپائی‌ها باید همان کاری را کند که در دهه ۹۰ میلادی کرد و قانونی را در مقابل تحریم‌های آمریکا علیه کوبا وضع کرد. ولی آیا آمریکا حاضر است برای ایران چنین کاری انجام دهد؟ که به نظر بنده خیر. این استاد دانشگاه گفت: برای اروپا اولاست که ایران وارد مذاکرات موشکی شود، ولی ما باید به آن‌ها بفهمانیم که اگر قرار باشد در حوزه دیگری وارد مذاکره شویم نگاه ما به برجام است و با این وضعیت چه دلیلی دارد که ما وارد مذاکرات دیگری شویم؟ وقتی آن‌ها به تعهداتشان عمل نکردند چگونه می‌شود با آن‌ها روی مسائل دیگر صحبت کرد.