حفاظت از رهبری و رئیس جمهور بر عهده چه نهادی است؟/ زمانی که حفاظت از شخصیت ها از نیروی انتظامی گرفته شد

سرویس سیاسی فردا: اوایل انقلاب، این گونه که اکنون در گوشه و کنار شهر می‌بینیم، نه حفاظت آن چنانی در کار بود و نه مسئولین، مانند تافته‌هایی جدا بافته سوار بر ماشین‌های ضدگلوله با شیشه‌های دودی که حتی دیدنشان را هم از مردم دریغ می‌کند، رسم و رسوم خاصی برای رفت و آمد خود پیدا کرده بودند.با این حال ترور‌های اول انقلاب کار خودش را کرد.

سردار خوش نواز فرمانده سپاه حفاظت انصار المهدی در این باره می‌گوید: حضرت امام (ره) بلافاصله بعد از شکل گیری کشور تازه و نوپا، بحث جمهوری اسلامی ایران با رأی آری مردم تثبیت کردند، اما دشمنان شروع به کنار هم چیدن این پازل برای براندازی جمهوری اسلامی ایران کردند. در این مرحله کار بسیار سخت شد؛ انفجار حزب جمهوری اسلامی ایران برای دگرگونی یک کشور کفایت می‌کرد، اما حضرت امام با درایت، توجه و آرامش و اخلاص خود توانستند ایران را از این گرداب و چالش بسیار بزرگ، به سلامت بیرون آورند.

در آن مقطع یعنی سال ۵۸ امام خمینی (ره) فرمان صدور حفاظت را به این شرح صادر کردند: «پاسداران انقلاب و رؤسای آنان موظف هستند از این شخصیت‌های ارزنده انقلابی حفاظت کنند و رفت و آمد‌های مشکوک را تحت نظر بگیرند اگر چه خود آنان راضی نباشند.» پس از آغاز این روند، شرایط کشور بهتر شد. کاظمی جانشین فرمانده حفاظت سپاه نقطه عطف این محافظت‌ها را ترور شهید مطهری می‌داند و می‌گوید: پس از ترور شهید مطهری، مأموریت دیگری توسط امام خمینی (ره) به سپاه پاسداران واگذار شد که در این مأموریت امام مسئولیت حفظ جان شخصیت‌ها را بر عهده سپاه قرار داده است. اما همان زمان هم ندا‌هایی از مخالفت با دوری مردم که نتیجه طبیعی حفاظت بود سر داده شد. شهید بهشتی، که خود نیز قربانی ترور شد، با وجود این که به گفته خود برای مدتی کوتاه و اضطراری محافظت از خویش را پذیرفته بود در یکی از سخنرانی هایش به شیوه‌های جدید حفاظت تاخته و گفته بود: علی (ع) با دشمنان گوناگون روبه‌رو بود؛ در حال جنگ با معاویه هم بود؛ هیچ هم حکومت نظامی اعلام نمی‌کرد. نه تنها حکومت نظامی اعلام نمی‌کرد، حتی برای خودش حرس و پاسبان هم نگذاشته بود. آزاد در میان مردم می‌آمد و صریحاً می‌گفت: «آن روزی فساد در جامعه رخنه می‌کند و زمامداران به صورت بت در می‌آیند که رابطه مستقیم میان مردم و زمامداران بکلی بریده شود.» از نظر فقه اسلامی «حجاب» حرامِ مطلق است. حجاب یعنی چه؟ یعنی اینکه زمامدار طوری زندگی کند که هر کس می‌خواهد پیش او برود باید از دربانی، مأمور تشریفاتی یا رئیس دفتری اجازه بگیرد. باید حداقل هفته‌ای یک بار، روزی یک بار، مقداری که برای شرایط زمان و مکان کافی باشد؛ در اختیار عموم باشد. «آقا، ترورش می‌کنند!» بکنند؛ چه کسی از علی (ع) ارزنده‌تر، که ترور شد. خوب، ترورش کنند. جامعه‌ای که بخواهد روی کاکل زری یک آقا پایش بند باشد، اصلاً، مرگ بر این جامعه! خوب، ترورش کنند؛ چه می‌شود؟ یکی دیگر سر جای او می‌آید. اما حفاظت از شخصیت نیز در نوع خود کارپیچیده‌ای است و برخی آمار‌ها می‌گویند که چندین هزار نفر وظیفه دارند تا از جان مسئولان در برابر خطر‌های احتمالی مراقبت کنند. اما چه کسی و چه سورایی تعیین می‌کند که چگونه از شخصیت‌ها محافظت شود؟

سردار اسماعیل احمدی‌مقدم فرمانده سابق نیروی انتظامی در این زمینه می‌گوید: شورای امنیت کشور، کمیسیون حفاظت دارد و همه سازمان‌های مرتبط در این کمیسیون حضور دارند که در آنجا تقسیم کار می‌شود و هر کسی که باید مورد حفاظت قرار گیرد و اینکه با چه درجه‌ای، چه تعداد افراد و چه زمانی حفاظت را برعهده گیرد متناسب با تهدیدات بررسی می‌شود. البته متاسفانه امروز یک روحیه‌ای در برخی مسئولان و افرادی که حفاظت از آن‌ها وجود دارد هست و آن اینکه همواره از حفاظت فرار می‌کنند یعنی آن را برای خودشان دست و پاگیر می‌دانند یا تواضع نشان می‌دهند. برعکس کسانی که از گذشته هم حفاظت داشتند و امروز هم این حفاظت ضرورتی ندارد اصرار دارند حفاظت‌شان ادامه پیدا کند. وی افزود: طبیعتا تصمیم‌گیری در مورد اینکه حفاظت این دسته افراد ادامه پیدا کند یا نه در اختیار خودشان نیست، اما می‌خواهم بگویم این روحیه وجود دارد. سردارهدایت البرزی فرمانده یگان حفاظت از شخصیت‌های ناجا نیز توضیحاتی تکمیلی در این زمینه می‌دهد و تاکید می‌کند که نوع حفاظت‌های یک فرد نیز ممکن است متفاوت باشد: تعداد محافظان یک شخصیت نیز بر اساس نوع تهدید، مقطع زمانی و محلی که در آن شخصیت حضور دارد تعیین می‌شود مثلاً در یک بازه زمانی، شاک رده امنیتی شخصیت را دو ویژه تعیین می‌کند؛ حتی در برخی موارد، ممکن است حفاظت از شخصیت به صورت ۲۴ ساعته با اسکان در محل کار یا زندگی شخصیت همراه باشد. البته ممکن است در یک روز به واسطه افزایش احتمال تهدید، تعداد محافظان بیشتر شود و یک روز کمتر. چه کسی حفاظت می‌کند؟ بسیاری بر این تصورند که کار حفاظت از شخصیت‌ها تنها بر عهده سپاه پاسداران است، اما این گونه نیست و می‌توان گفت: بسیاری از مسئولین نظام توسط ناجا حفظ و مراقیت می‌شوند. هدایت البرزی در این زمینه می‌گوید: بر اساس بند ۶ ماده ۴ قانون، مسئولیت حفاظت از تمام شخصیت‌های نظام بر عهده نیروی انتظامی است، ولی با توجه به تدبیر و تشخیص شورای عالی امنیت ملی و فرماندهان، حفاظت از سران سه قوه به سپاه پاسداران واگذار شده است که این یگان آمادگی تأمین امنیت سران سه قوه را دارد. در حال حاضر حدود ۸۰ درصد از مقامات که دارای رده امنیتی هستند، مورد حفاظت قرار می‌گیرند و حفاظت از آن‌ها در اختیار یگان حفاظت شخصیت‌هاست و حفاظت از تعداد معدودی نیز در اختیار سپاه پاسداران است. با این حال در سال‌های اخیر وقفه‌ای ۵ ساله در کار ناجا صورت گرفته است: به دنبال تدبیر فرماندهان مقرر شد تا به صورت آزمایشی مسئولیت حفاظت شخصیت‌ها در سال ۸۴ به سپاه پاسداران واگذار شود که در نهایت و پس از ۵ سال، این مسئولیت در سال ۸۹ مجدداً به نیروی انتظامی سپرده شد.

منابع:

ایسنا

خانه ملت

تسنیم

فارس