واکنش صاحب‌نظران به «رادیکالیزم» روحانی

خبرگزاری تسنیم:‌ هرچند تعداد قابل توجهی از اظهارات حجت‌الاسلام حسن روحانی طی چهارسال اخیر مورد انتقاد قرار گرفته، بویژه آنکه بسیاری از آنها با لحن‌های خشن و پر از کنایه و بعضاً اهانت نسبت به منتقدان همراه بوده است،‌ اما سخنرانی او در همدان در دوره رقابت‌های انتخاباتی که طی آن رقبا و منتقدانش را طرفداران اعدام و زندانی و تحجر خواند را می‌توان از یک حیث نقطه عطف و از حیث دیگر نقطه شروعی برای دوران اخیر رفتار سیاسی حجت‌الاسلام روحانی دانست. او در همدان گفت که: "اردیبهشت 96 همه مردم یکبار دیگر اعلام خواهند کرد آنهایی که در طول 38 سال فقط اعدام و زندان را بلد بودند، دیگر نمی خواهند...اینها میخواستند در پیاده روها بین زن و مرد دیوار بکشند!" او در کنار سخنرانی همدان، در برخی میتینگ‌های تبلیغاتی دیگر خود، از جمله ارومیه و مشهد نیز به منتقدان و رقبا با لحن شداد و غلاظی حمله و جملاتی به زبان جاری کرد و این رویکرد تا انتخابات ادامه داشت. وی در میتینگ ارومیه، رقبای خود را کسانی توصیف کرد که " زبان‌ها را بریدند و دهان‌ها را دوختند!" همایش تبلیغاتی حجت‌الاسلام روحانی در همدان؛ او در این میتینگ رقبای خود را افرادی معرفی کرد که 38 سال کارشان زندان و اعدام بوده است. هرچند صاحب‌نظران متعددی از جناح‌های مختلف این رویکرد حجت‌الاسلام روحانی را نقد کردند، اما تصور می‌شد چنین مواضعی صرفاً برای دوره انتخابات اتخاذ شده است.برخی اتخاذ چنین رویکردی را اقتضای شرایط خاص روحانی برای رأی‌آوری تحلیل کرده و می‌گفتند با توجه به عدم امکان دفاع از کارنامه 4 ساله دولت یازدهم، حجت‌الاسلام روحانی چاره‌ای جز حرکات اینچنینی و رقیب هراسی برای کسب رای نداشته است. با این حال افرادی همچون الیاس حضرتی از نماینده‌های اصلاح‌طلب مجلس فعلی و مدیرمسئول روزنامه اعتماد در همان زمان به او نامه سرگشاده‌ای نوشت و ضمن انتقاد شدید از «تندروی» حجت‌الاسلام روحانی، تاکید کرد که باید از چنین اظهارات و مواضعی دست بردارد. حضرتی نوشته است: "شما در سخنان اخیرتان «تند» رفتید آن هم نه تنها در نقد عملکرد نامزدهای رقیب و جریان سیاسی حامی آنان بلکه در مواردی کلیت عملکرد انقلاب اسلامی را هم مورد نقد قرار داده‌اید. وقتی از «کسانی که در طول ٣٨ سال فقط اعدام و زندان بلد بودند» سخن می‌گویید، عملکرد کل نظام در معرض اتهام قرار می‌گیرد ولو آنکه هدف شما القای چنین امری نبوده باشد. وقتی می‌فرمایید جریان رقیب شما «می‌خواهد ناامنی را به کشور بازگرداند و آرامش منطقه را برهم بزند»، دشمنان سوءاستفاده می‌کنند و ادعاهای ناروای خود را علیه جمهوری اسلامی تکرار خواهند کرد که ایران عامل ناامنی منطقه است...حق بدهید که بگویم برداشت عمومی از این سخنان شما «تندروی» بوده است. مناسب است حضرتعالی این مواضع و سخنان را که در فضای پراحساس و پرالتهاب گردهمایی‌های انتخاباتی بیان شده است، شفاف‌تر و درباره آن توضیحاتی روشنگر ارایه کنید." الیاس حضرتی از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس و مدیرمسئول روزنامه اعتماد، برخی مواضع و رویکرد حجت‌الاسلام روحانی را «تندروی» می‌داند و معتقد است که او باید از این اظهارات دست بردارد علاوه بر الیاس حضرتی، گفته می‌شود افراد دیگری همچون عباس عبدی نیز نسبت به آن اظهارات به روحانی تذکر داده و درباره آثار منفی این چنین تندرویی‌هایی به او تذکر داده بودند. اما علیرغم اینکه تصور می‌شد، این وضعیت مختص دوره انتخابات است، اما حجت‌الاسلام روحانی این رویکرد رادیکال را به صورت بلاانقطاع در ایام پس از انتخابات نیز دنبال کرده است؛ از حاشیه‌سازی در صفحات شبکه‌های اجتماعی‌اش تا سخنانش درباره ولایت و رای ملت تا اظهارات اخیر علیه سپاه؛ که دقیقاً یکی دو روز بعد از حمله موشکی سپاه به مقر تروریست‌ها در سوریه صورت گرفته است. رئیس‌جمهور پس از حمله موشکی، با توجه به حجم استقبال از این اقدام که از حزب‌اللهی داخلی تا برخی خارج‌نشینان مانند عطاءالله مهاجرانی را شامل می‌شد، از سپاه تمجید و حتی خود را به نوعی در آن کاملاً سهیم دانست اما به فاصله یکی دو روز، به همین نهاد تاخته و با کنایه‌هایی همچون "دولت با تفنگ" به آن اشاره کرده است. این رویکرد حجت‌الاسلام روحانی با تحلیل و واکنش‌های صاحب‌نظران مواجه شده است. برخی مانند پرویز امینی آن را تحت عنوان «رادیکالیزم روحانی» توضیح داده‌اند. صرف‌نظر از منتقدان همیشگی روحانی، او درباره مواضع اخیر خود منتقدان جدید قابل توجهی هم یافته است. منتقدانی که علیرغم همراهی با او در کلان، مواضع اخیرش را حداقل از نظر «کارکرد» منفی می‌دانند و به او تذکر می‌دهند که از آن دست بردارد. پرویز امینی، تحلیلگر سیاسی و جامعه‌شناس، رویکرد روحانی را «رادیکالیزم» توصیف و تاکید می‌کند که اگر رادیکالیسم جواب می‌داد الان موسوی جای روحانی رئیس‌جمهور بود و اصلاح‌طلب‌ها آپاندیس سخنران 23_تیر نبودند! سعید حجاریان، از تحلیل‌گران وابسته به جناح دوم خرداد به صراحت درباره رویکرد روحانی هشدار داده و او را در صورت تداوم این رویکرد "بازنده" توصیف می‌کند. حجاریان می‌نویسد: "اساساً در وضعیت گذار به شرایط نرمال (یا زیست در شرایط نرمال) هر که بخواهد اوضاع را آشوب‌ناک کند، بازنده است. مطابق این تحلیل باید گفت که بازنده اول، محمدباقر قالیباف بود چرا که وی نخستین فردی بود که در مناظره‌ها ایجاد آشوب کرد و بازنده دوم حسن روحانی بود که وارد زمین‌بازی جناح راست شد به‌خصوص در چند سخنرانی‌اش در سفرهای انتخاباتی از جمله استان آذربایجان غربی. واقعیت این است که مردم بنا به تجربیات‌شان نمی‌خواهند از شرایط نرمال خارج شوند چرا که تحمل شوک ندارند و می‌دانند کمترین نوسان زندگی‌شان را به هم می‌ریزد. فلذا دولت دوازدهم می‌بایست به درس این انتخابات توجه کند و وارد فضای شعاری نشود و هر روز با یک قوه یا نهاد صاحب قدرت درگیر نشود." سعید حجاریان می‌گوید حسن روحانی با مواضع غیرنرمال یکی از بازنده‌های انتخابات بود. او هشدار می‌دهد که دولت دوازدهم باید از گذشته درس بگیرد احمد غلامی سردبیر روزنامه شرق هم هفته گذشته در سرمقاله این روزنامه نوشته است که آقای روحانی فارغ از اینکه شرایط کنونی مطلوب است یا نه، باید از هر مجادله‌ای پرهیز کند" و با ارجاع تلویحی به سخنان اخیر روحانی علیه سپاه می‌نویسد: "نیروهای نظامی در کنار دولتی دیپلماتیک هرچند که در برخی مسائل اختلاف نظر هم داشته باشند، می‌توانند تعادلی به وجود آورند که در لحظات بحرانی راهی برای برون‌رفت از آن پیدا کنند." عباس عبدی نیز از چهره‌هایی است که به نظر می‌رسد نظراتش با مواضع رادیکال روحانی سازگار نیست. او که در اثنای رقابت‌های انتخاباتی نیز پس از اظهارات عجیب روحانی در همدان، در میزگرد انتخاباتی این سخنان را نامناسب خوانده بود، ر جریان وقایع اخیر نیز در نوشته‌های خود بعضاً به صراحت و بعضاً به تلویح به روحانی توصیه می‌کند که از سخنان "تند" و "مقابله‌جویانه" باید پرهیز شود. عباس عبدی از تحلیلگران جناح موسوم به اصلاح‌طلب نیز منتقد رویکردهای تند حجت‌الاسلام روحانی است پرویز امینی از منتقدان حسن روحانی نیز با واکنش نسبت به مواضع و اظهارات حسن روحانی نوشته است که فارغ از درست یا غلط بودن اینگونه موضع‌گیری، روحانی از آن طرفی نخواهد بست. او با اشاره به تجربه اصلاح‌طلبان و شخصیت‌هایی مانند موسوی در سال 88 می‌گوید که نتیجه آن رادیکالیزم پناه بردن اصلاح‌طلبان به کسی است که اغتشاش‌کنندگان تحت حمایت آنها در سال 78 را جمعی اراذل و اوباش خواند؛ اما اینک مجبورند به روحانی تکیه کنند و البته حسن روحانی نیز به هنگام فراغت از نیاز، آنها را دور خواهد انداخت. امینی می‌نویسد:"اگر رادیکالیسم جواب می‌داد الان موسوی جای روحانی رئیس‌جمهور بود و اصلاح‌طلب‌ها آپاندیس سخنران 23_تیر نبودند!"