۴ گزاره در لزوم بر برگزاری یک نماز عید فطر در هر شهر

سرویس سیاسی فردا: در باب چگونگی اقامه نماز عید سعید فطر در تهران و شهرستان‌ها براساس فتاوای مراجع عظام تقلید لازم است احکام شرعی مغفول مانده در این باره، به صورت دقیق و صریح برای متدینین جهت بهره‌مندی بهتر از نماز عید فطر تشریح شود؛ بر اساس حکم شرعی و مقتضیات و مصلحت جامعه اسلامی می‌توان در خصوص برگزاری نماز عید سعید فطر در زمان غیبت امام معصوم به 4 نکته اشاره کرد:

1) به فتوای اکثر مراجع تقلید نماز عید سعید فطر در زمان غیبت امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف) مستحب است که می‌توان آن را به جماعت یا فردا خواند اما درخصوص کیفیت اقامه نماز عید فطر به صورت جماعت اختلاف‌نظرهایی وجود دارد.

2) از قدیم رسم بر این بوده که در اکثر شهرها، در بسیاری از مساجد و حتی حسینه‌ها نماز عید فطر به صورت جداگانه اقامه شده است تاجاییکه برگزاری نماز عید سعید فطر در برخی از شهرها صرفاً به مساجد و حسینیه‌ها خلاصه نشده و گاهی شاهدیم در برخی از خیایان‌ها و پارک‌ها نیز نماز عید فطر به جماعت برگزار شده است. در تهران نیز علاوه بر برگزاری نماز عید فطر به امامت مقام معظم رهبری در مصلی یا دانشگاه تهران، نماز عید فطر همچون سایر شهرهای ایران، در بسیاری از مساجد و مناطق شهری نیز برگزار می‌شود.

3) تعدد برگزاری نماز جماعت در شهرها بویژه در کلانشهرها، اگرچه برای نمازگزاران از جهت امکان دسترسی و رفت‌وآمد همراه با سهولت و بدون‌ دردسرهای معمول است اما این سؤال مطرح می‌شود که با وجود اینکه تعدد برگزاری نماز جماعت عید فطر در شهرها عرف شده است این موضوع از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟ برای بررسی حکم شرعی تعدد برگزاری نماز عید فطر در شهرها باید به این نکته توجه کرد که آیا براساس فتوای مراجع تقلید هر فردی -مثلاً امام جماعت مساجد محله- صلاحیت شرعی برای اقامه نماز عید فطر به جماعت را دارد یا خیر؟ و در صورت عدم مجوز شرعی برای اقامه نماز جماعت توسط برخی از روحانیون، حکم نماز نمازگزاران چگونه می‌شود و آنان باید چه نیتی داشته باشند؟

همانگونه که گفته شد در زمان غیبت، به مکلف برای اقامه نماز عید فطر به صورت فردا و جماعت اختیار داده شده است اما برخی از مراجع تقلید در زمان غیب امام زمان (علیه‌السلام) برگزاری نماز عید فطر به صورت جماعت را احتیاط واجب می‌دانند مگر آنکه صرفاً به قصد رجاء خوانده شود (قصد رجاء یعنی این که جواز شرعی آن اثبات نشده و فقط به امید ثواب خوانده شود) ولی برگزاری نماز عید فطر به صورت جماعت به قصد ورود (قصد ورود یعنی این که جواز شرعی آن ثابت و به آن سفارش شده است) صرفاً زمانی مجاز شمرده شده است که امام جماعت نماز عید فطر «ولی فقیه یا ماذون از طرف او» باشد.

براساس فتوای مقام معظم رهبری صرفاً اقامه نماز عيد فطر در عصر حاضر، توسط «نمايندگان ولى فقيه که از طرف وى مجاز در اقامه نماز عيد هستند» و همچنين «ائمه جمعه منصوب از طرف ایشان» جایز شمرده شده است و چنانچه به امام جماعت‌های گفته شده دسترسی نبود، احوط آن است که نمازگراران نماز عید فطر را فرادى بخوانند ولی اگر نمازگزاران می‌خواهند به امامت غیر از ولی فقیه و مأذون از طرف ایشان، به جماعت بخوانند باید به قصد رجاء نه به قصد ورود، بخوانند.

4) از سوی دیگر شایسته است نماز عید فطر که نماد وحدت و جلوه همبستگی و اتحاد مسلمین است در مراکز استان‌ها صرفاً به امامت نماینده ولی فقیه در استان‌ها و در شهرستان‌ها به امامت ائمه جمعه منصوب ایشان، به صورت یکپارچه و واحد برگزار شود و در صورت عدم محدودیت‌ها مکانی و رفت‌وآمدی، از تعدد برگزاری نمازهای جماعت عید فطر توسط روحانیون که مجاز به اقامه نماز عید نیستند، خودداری شود؛ موضوعی که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب نیز قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب در پاسخ به استفتائی مبنی بر اینکه «در گذشته معمول بود که هر امام جماعتى نماز عيد فطر را در مسجد خودش اقامه مى‏کرد، آيا در حال حاضر اقامه نماز عيد فطر و قربان توسط ائمه جماعات جايز است؟» ضمن تأکید بر صلاحیت‌های شرعی امام جماعت نماز عید فطر فرموده‌اند: «اگر مصلحت اقتضا کند که يک نماز عيد در شهر برگزار شود، بهتر است که غير از امام جمعه منصوب از طرف ولى فقيه، کسى متصدى اقامه آن نشود.»