هاشمی آغازگر سیاست خارجی ایران بود

روزنامه آرمان؛ فریدون مجلسی*: درگذشت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی موجب شد تا بسیاری از تحلیلگران جنبه‌های مختلف اقدامات ایشان را بازخوانی کنند.

یکی از موضوعات پررنگ در بررسی پرونده فعالیت‌های آیت ا... هاشمی به اقدامات ایشان در سیاست خارجی باز می‌گردد.ایشان را می‌توان آغاز گر سیاست خارجی ایران بعد از انقلاب معرفی کرد، چرا که در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، بحران‌های مختلفی مانند گروگانگیری، جنگ هشت ساله با عراق، سلمان رشدی و... گریبانگیر ایران در صحنه نظام بین الملل شده بود. علاوه بر این در طول جنگ تحمیلی با عراق، کشورهای غربی، عربی و دولت شوروی سابق از دولت عراق حمایت‌های همه جانبه‌ای داشتند. در چنین شرایطی ایران نیز باید با هزینه‌های گزاف نیازهای خود را برطرف می‌کرد. در آن زمان ماجرای مک فارلین اتفاق افتاد. این اتفاق در شرایط زمانی خاص دهه ۶۰ در ایران به یک بی پروایی نیاز داشت که آقای هاشمی آن را انجام داد و این پنجره در روند بعدی جنگ بسیار موثر واقع شد.

در دوران ریاست جمهوری نیز آیت‌ا...هاشمی با توجه به وضعیت کشور در آن زمان و هدفگذاری برای توسعه اقتصادی به سیاست خارجی نگاه ویژه‌ای داشت. سفرهای مرتب به کشورهای مختلف مانند چین ،مالزی و... را می‌توان از همین منظر مورد ارزیابی قرار داد. ایشان سعی کرد روابط خارجی را آغاز کند تا بتواند از آن در توسعه اقتصادی که مورد نظر و سلیقه خود بود، بهره بگیرد. همچنین با اینکه کشور در دوران پس از جنگ، وضعیت مالی بسیار نامساعدی داشت اما آقای هاشمی توانست تا حدود زیادی در برنامه‌های خود موفق شود. همچنین در فروپاشی طالبان نیز با مساعدت‌ها و همکاری‌های غیرمستقیم تاثیرگذار باشد.

آخرین تاثیرگذاری آیت‌ا...‌هاشمی در صحنه سیاسی مربوط به چند سال اخیر بود یعنی همان زمان که با حمایت قاطع خود موجب پیروزی دولت روحانی شد و بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم نیز از روند به نتیجه رسیدن برجام حمایت کرد. با اینکه مرحوم آیت ا... هاشمی رفسنجانی مسئولیت اجرایی نداشت اما از تمام اعتبار، نفوذ و حیثیت خود استفاده کرد تا این توافق که برای خروج ایران از انزوا بسیار اهمیت داشت، به سرانجام برسد. بعد از شکل‌گیری برجام هم مقابل افرادی که مخالف این توافق و به دنبال لغو برجام بودند، با شجاعت و با اقتدار ایستاد و نقش موثری در این زمینه ایفا کرد.