آیا مواضع قالیباف نسبت به برجام تغییر کرده است؟

سرویس سیاسی فردا: با رای قاطع سنای آمریكا به تمدید 10 ساله تحریم ها تحت عنوان ISA، عملا برجام از سوی غرب نقض شد، این در حالیست كه در سال های اخیر، دولت یازدهم تمام امورات را در طبق اخلاص به طرف مقابل تقدیم كرده بود.

جای هیچ درنگ و تردیدی نیست كه نگرانی هایی كه از سوی منتقدین توافق هسته ای عنوان می‌شد، به وقوع پیوسته و باید دولت تدبیر و امید را نیز از این خواب غفلت به هر نحوی شده بیدار كرد. این یكی از كارویژه های اصلی نظام اسلامی است كه نه تنها در روزهای شادی و خوشی بلكه در روزهای سختی و تنگی نیز همه دستگاهها و نهادها، برای حفظ منافع ملی، تعارفات را كنار گذاشته و در مقابل دشمن غدار، رویه ای یگانه در پیش گیرند.

23 تیر 1394، نقطه عطفی بود كه مذاكرات طولانی هسته ای پس از ماهها به وقوع پیوست و ایران از آن تاریخ تعهداتش را اجرایی كرد. تعهداتی كه هرچند بخشی از صنعت هسته ای را برمی‌چید اما براساس توافقات صورت گرفته، كشور می‌بایست به آن تن می‌داد. این درحالی بود كه صرف چنین هزینه هایی در مابه ازای رفع تحریم ها و عدم وضع تحریم های جدید بود.

تاریخی كه بیشتر ایرانیان به عنوان نقطه صفر رفع تحریم ها به آن می‌نگریستند، 26 دی ماه 1394 بود. تاریخ نهایی پایبندی طرف مقابل برجام 26 دیماه بود تا با تكمیل پازل رفع تحریم ها، ایران نیز در مقابل وفای به عهد خود، به امتیازاتی هرچند كم، دست یابد.

چرا شهردار تهران،‌ تبریك گفت؟

در سالی كه به سال دولت و ملت؛ همدلی و همزبانی مزین شده بود، دستورالعملی سرراست در مقابل تمامی ایران دوستان قرار گرفت تا دست در دست یكدیگر و با همدلی و همزبانی با دولت،‌ سنگ ها را از پیش روی كشور بردارند. در چنین سالی كه توافق هسته ای به دست آمد و در درجه نخست از مقامات و مسئولان دستگاه های مختلف انتظار می‌رفت تا به كمك دولت بشتابند و انگیزه‌ها را برای خدمت بالا ببرند! آیا برحق بود تا برخلاف شعار سال، عده ای كاسه داغتر از آش شوند و به هر بهانه ای آن را تقلیل دهند؟

با به سرانجام رسیدن توافق، بسیاری به دولت تدبیر تبریك گفتند. حتی منتقدترین افراد به برخی از مفاد توافق، تلاش شبانه روزی دیپلمات های كشور را ارج نهادند. رهبر انقلاب در بیانات متعددی دیپلمات ها را افرادی انقلابی خواند و از تلاش آنها تقدیر كرد. در سال دولت و ملت،‌ همدلی و همزبانی، تمام نیروی بالقوه و بالفعل كشور در اختیار دولت یازدهم قرار گرفت تا ماموریت خود را به سرانجام برساند.

در چنین شرایطی شهردار تهران نیز به عنوان مسئول یكی از نهادهای جمهوری اسلامی، پیامی را در سپاسگذاری از همت و تلاش نیروهای سیاست خارجی دولت یازدهم صادر كرد ولی در این پیام هیچ بحث تخصصی یا ریزكاری شده ای پیرامون مفاد توافق صورت نگرفته بود.

آیا مواضع قالیباف تناقض دارد؟

قضاوت در این خصوص بسیار ساده است. نتیجه آنکه تحلیل ماهیت سخنان و اظهارات شهردار تهران ما را به این باور می رساند که چارچوب فکری قالیباف نسبت به موضوع برجام کاملا منطبق با منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی است. اما چرا؟ مگر نه اینکه رهبری به عنوان طراح اصلی سیاست های کلان جمهوری اسلامی اجازه حرکت دولت را در مسیر دستیابی به برجام آن هم در چارچوب مشخص شده دادند، و مگر نه اینکه ایشان مکرر بر این نکته تاکید می کردند که آمریکا قابل اعتماد نیست و بازشدن گره ها و ایجاد گشایش آن هم با برجام دور از ذهن است. اگر شهردار تهران «کلیت برجام» را تایید کرده است بر مبنای همین مهر تایید رهبری بر «کلیت برجام» است؛ نه بیشتر. در چنین فضایی منطق و عقلانیت می گوید نمی توان این اظهارنظر را به تمام مفاد این قرارداد تعمیم داد. شاید مرور صحبت های آبان 94 شهردار تهران و مقایسه آن با سخنان او در آذر 95 نسبت به برجام، ما را به حقیقت نزدیک تر کند.

محمد باقر قالیباف در نشست هم اندیشی دیپلماسی شهری در مسیر منافع ملی که با حضور سفرا و روسای نمایندگی های سیاسی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، که آبان 94 در محل برج میلاد برگزار شد، گفت: «کلیت برجام» یک موفقیت بزرگ است. او همچنین تصریح کرده بود: «شاید ظاهر کار برای دوستان و عزیزان دستگاه دیپلماسی در دوران پساتحریم و اجرای برجام این گونه باشد که گشایشی صورت خواهد گرفت. اما به عقیده من، زحمات شما در این دوره بیشتر می شود چرا که این دوره آغاز یک میدان جدید برای حرکت بزرگ است.»

وی همچنین برجام را با قطعنامه 598 مقایسه کرده و تاکید کرده بود که باید با روح مبارزه پشت میز مذاکره نشست. همین قیاس به منزله این است که برجام الگوی مقاومت ما در برابر استکبار تفسیر می شود و همین کلیت پیروزی بر استکبار که با مقاومت و تاکید بر گفتمان انقلاب اسلامی همراه شده و نام برجام به خود گرفته مورد تایید است.

چرا قالیباف، شیفتگان غرب را به نقد كشید؟

در زمانیكه عده ای با پیام تبریك شهردار تهران به دولت پس از برجام،‌ انگشت به دهان ماندند، با نقد دو روز پیش قالیباف نیز،‌ انگشت به دهان مانده اند كه آن چه بود و این چیست؟ جای هیچ شكی نیست كه شهردار تهران نیز به مانند سایر مسئولین كشور و حتی لشكری، در زمان مذاكرات هسته ای و در سال همدلی و همزبانی، به حمایت از دولت پرداخت. ولی این برخلاف روحیه بی اعتمادی به عهد و وفای غرب نیست.

دولت یازدهم اشتباه كرد. اشتباهی كه تاوانش را باید میلیون ها ایرانی پس دهند. اعتماد صرف به آنسوی مرزها و كوبیدن منتقدین و قرار دادن آنها در كنار رژیم صهیونیستی و بازهای راستگرای آمریكایی، رفتار ناپسندی بود كه از سوی دولت سر زد و گوش خود را به نقدهای دلسوزانه نسپرد. اگر دولت از همان ابتدا سفت و سخت در مقابل ریزترین بدعهدی غرب،‌ قد علم می‌كرد، سرنوشتی كه در حال حاضر با آن روبه رو هستیم برای برجام رقم نمی‌خورد. از 26 دی 94 تا به امروز، به فواصل كوتاهی، بدعهدی ها و سنگ اندازی های آمریكا ظهور پیدا كرد تا در نهایت تیر خلاص را با تمدید تحریم ها ده ساله به برجام زد. ولی با این وجود هنوز كه هنوز است مسئولان دولتی قصد ندارند از رویای برجام بیدار شوند و به هر بهانه ای متوسل می‌شوند تا این تیر خلاص را توجیه كنند. آیا هزینه كردن از منافع ملی و دل بستن به برجامی كه به سراب تبدیل شد، خیانت نیست؟! آیا باید رویدادهای سال های 82 تا 84 روی دهد تا كشور با صرف هزینه های بسیار بالاتری،‌ از زیر بار بدعهدی غرب خلاص شود!

این همان نكته ای است كه هر سیاستمدار تیزبینی برای خروج از بن بست برجام به كار می‌گیرد. شهردار تهران در نقد اخیر خود به برجام، دل خوش كردن به غرب را زیر سوال برده است و امورات را گره زدن به انگشت آمریكایی ها،‌ اشتباهی جبران ناپذیر دانسته است.

هشدار به دولت یازدهم و بیدار كردن مسئولان دولتی از خواب زمستانی، نیكوترین كاری است كه هر ایرانی دلسوزی باید انجام دهد. جای درنگی نمانده تا دولت در كنار ملت با اتحاد پولادین در مقابل بدعهدی های و عدم وفای به عهد آمریكا قد علم كند تا خسارت ها بیشتر از این ادامه پیدا نكند. این امر یكی از لزومی ترین اقداماتی است كه در روزهای پیش رو باید با قوت بیشتری دنبال شود و دولت را نیز در كنار مردم قرار داد تا خسارت ها پایان یابد.