گزارشی از اولین پاسخ‌ سهمگین نیروی هوایی به حمله صدام

صدام حسین دیکتاتور عراق در 26 شهریور سال 59 قرارداد الجزایر را به صورت یک جانبه لغو و آن را در جلوی دوربین تلویزیون پاره کرد و 5 روز بعد، در ساعت 13:45 روز 31 شهریور حمله گسترده زمینی و هوایی به ایران را آغاز کرد. در موج اول حملات ارتش بعث به ایران، 10 مرکز مهم نظامی توسط جنگنده بمب‌افکن های نیروی هوایی ارتش بعث، بمباران شد و همزمان با حملات جنگنده‌ها، 12 لشکر مکانیزه نیز در روی زمین، حملات وسیع خود به خاک ایران را آغاز کردند. اولین حملات هوایی ارتش بعث ساعت 13:45 - 6 فروند میگ 23 به فرودگاه اهواز ساعت 14:15 - 3 فروند میگ 23 به فرودگاه تهران ساعت 14:45 - 4 فروند میگ 21 به فرودگاه همدان ساعت 14:45 - 3 فروند میگ 21 به فرودگاه سنندج ساعتی بعد هم، هشت فروند میگ به فرودگاه تبریز و چند جنگنده به شهرهای بوشهر، کرمانشاه و اسلام آباد حمله کردند. البته هنگام حمله هوایی 3 فروند میگ23 متعلق به نیروی هوایی عراق به فرودگاه مهرآباد تهران، با اعلام اسکرامبل 2 فروند فانتوم ارتش اقدام به رهگیری میگ‌ها کردند که منجر به سرنگونی یکی از جنگنده‌های دشمن می‌شود. در جریان موج اول حملات که با دستور کار از بین بردن توان نیروی هوایی و حمله مستقیم به پایگاه‌های هوایی ارتش برای انهدام جنگنده‌های ارتش برنامه‌ریزی شده بود، جمعا 5 فروند از جنگنده‌های ارتش بعث عراق ساقط شد که 3 فروند میگ 21 توسط پدافند هوایی فرودگاه همدان، یک فروند جنگنده میگ توسط جنگنده‌های تبریز و یک فروند میگ 23 هم در غرب تهران مورد هدف فانتوم‌های ایرانی قرار می‌گیرد. اسارت خلبان مصری ارتش عراق، در اولین ساعت جنگ در تهران البته یکی از خلبانان عراقی پس از اصابت موشک به جنگنده‌اش، مجبور به خروج اضطراری از هواپیما می‌کند که به اسارت نیروهای ایرانی در می‌آید و بعدا مشخص می‌شود که او یک مصری است. در موج اولیه حملات هوایی ارتش عراق به پایگاه‌های نیروی هوایی، 3 فروند جنگنده میگ 21، یک فروند میگ 23 و یک فروند جنگنده میگ دیگر توسط ایران منهدم می‌شود نیروی هوایی ایران دست به کار می‌شود سرهنگ خلبان جواد فکوری فرماندهی وقت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را عهده‌دار بود و بلافاصله پس از این حملات جنگنده های ارتش بعثی، وضعیت اضطراری اعلام کرده و تمام فرماندهان ارشد پایگاه‌های نهاجا را به تهران فرامی‌خواند و در جلسه رسمی، اعلام می‌کند که "باید پاسخ قاطع و سریعی به این حملات داده شود." بر همین اساس به پایگاه‌های سوم و ششم شکاری ماموریت داده می‌شود تا در عملیات‌های جداگانه‌ای و با در نظر گرفتن اصل غافلگیری، جوابی سریع به این حملات هوایی عراق داده شود. نیروی هوایی ارتش دست به کار شده و عملیاتی با نام "انتقام" را طرح‌ریزی می‌کند که دو گروه پروازی به نام‌های "البرز" و "آلفارد" از پایگاه‌های سوم شکاری همدان و پایگاه ششم شکاری بوشهر وظیفه انجام آن را برعهده می‌گیرند. طرح عملیات اینگونه نهایی می‌شود که ابتدا در ساعت 16:30 نخستین گروه پروازی با نام البرز از پایگاه ششم شکاری در بوشهر به پرواز درآمده و پایگاه هوایی شعبیه را بمباران کرده و سپس در ساعت 17:25 گروه پروازی دوم با نام آلفارد از پایگاه سوم شکاری به پرواز درآمده و پایگاه هوایی کوت را بمباران کنند. وضعیت در پایگاه هوایی بوشهر برنامه عملیاتی به پایگاه بوشهر ابلاغ شده و این پایگاه باید وارد عمل می‌شد لذا طرح عملیات در یک بریفینگ از روی نقشه و برنامه عملیاتی، به گروه پروازی البرز در پایگاه ششم شکاری ابلاغ می‌شود. نیروی هوایی تصمیم گرفته که طبق برنامه و تصمیم مسئولان با 4 فروند جنگنده فانتوم مسلح به بمب‌های 1000 پوندی به پایگاه شعبیه عراق حمله کند. اسامی 8 خلبان گروه البرز سرتیپ آذر - فرمانده دسته پرواز // سرلشکر خلبان شهید داوود اکرادی (کابین عقب) شهید دژپسند // سرلشکر خلبان شهید حسین خلتعبری (کابین عقب) شهید سرلشکر یاسینی // سرتیپ خلبان مسعود اقدام (کابین عقب) خلبان فعلی زاده // سرگرد خلبان شهید حسن طالب مهر (کابین عقب) اولین جنگنده‌ها از بوشهر به پرواز درآمدند در ساعت 16:30 دقیقه بعدازظهر روز 31 شهریور سال 1359 و پس از چک نهایی سیستم‌ها و آماده‌شدن جنگنده‌ها، هر 4 فروند جنگنده بمب‌افکن اف 4 (فانتوم) روی باند قرار گرفته و سپس یکی پس از دیگری به پرواز درآمدند. مسیر پروازی اینگونه بود که هر 4 جنگنده از روی بندر دیلم، قروه و خسروآباد عبور کرده و پس از عبور از اروندرود، وارد خاک عراق شدند و مسیر را به سمت پایگاه شعیبیه پیش گرفتند. در بین راه، جنگنده‌ها با اینکه از روی چند پایگاه ارتش عراق از جمله ام‌القصر عبور کردند ولی از آنجایی که ارتش عراق حتی تصور نمی‌کرد که نیروی هوایی ایران قادر باشد در عرض 2 ساعت آماده پاسخ شود، به هیچ وجه آمادگی لازم را برای مقابله با جنگنده‌های ایرانی نداشت و فانتوم‌های پایگاه بوشهر (گروه البرز)، بدون اینکه حتی یک تیر به سوی‌شان شلیک شود و یا پدافندی مانع حرکت‌شان شود، خود را به پایگاه شعبیه رساندند. جنگنده های نیروی هوایی ارتش که به پایگاه مورد نظر برای حمله رسیدند، ابتدا ارتفاع گرفته و از سمت چپ پایگاه برای رهاکردن بمب‌ها شیرجه رفتند و هر 4 جنگنده با موفقیت تمام بمب‌های خود را روی پایگاه رها کردند و با گردشی سریع و پس از انهدام تقریبا تمام پایگاه، در مسیر بازگشت به پایگاه هوایی بوشهر قرار گرفته و اندکی بعد هم در پایگاه بوشهر فرود آمدند. 55 دقیقه بعد - پایگاه هوایی همدان در ساعت 17:25 گروه پروازی آلفارد نیز با 4 فروند جنگنده بمب‌افکن اف 4 آماده حمله به پایگاه هوایی کوت در استان میسان عراق می‌شوند؛ همه می‌دانستند که پس از انجام موفق عملیات اول توسط گروه پروازی البرز، حالا عراقی‌ها هوشیاری کامل داشته و فهمیده‌اند که ایران توان حمله مجدد را هم دارد، لذا عملیات گروه آلفارد، بسیار سخت‌تر از عملیات گروه البرز بود. خلبانان گروه پرواز آلفارد سرهنگ پور رضایی (فرمانده دسته پروازی) // خلبان دهقان (کابین عقب) خلبان شهید خالد حیدری // خلبان شهید محمد صالحی (کابین عقب) خلبان کریمی‌نیا // خلبان کوپال (کابین عقب) سرهنگ رجبی مقدم // خلبان جانفشان (کابین عقب) این 4 جنگنده پس از بلند شدن از پایگاه شکاری همدان، به سوی استان میسان عراق حرکت کرده و خود را به پایگاه کوت می‌رسانند و با موفقیت کامل، این پایگاه را بمباران کرده و پس از واردآوردن خسارت بسیار سنگین به این پایگاه ارتش بعثی عراق، به سمت پایگاه هوایی شکاری همدان حرکت می‌کنند. اما در مسیر بازگشت و در حالی که هنوز جنگنده‌ها از پایگاه کوت دور نشده بودند، یکی از فانتوم‌ها با اصابت موشک پدافندی سرنگون می‌شود و خالد حیدری و محمد صالحی در جنگنده شماره 2 گروه پروازی آلفارد، به شهادت رسیده و جاودانه می‌شوند.