انتقاد سلیمی نمین از مستند پرونده ناتمام

خبرگزاری تسنیم: جلسه نقد مستند "پرونده ناتمام" مربوط به ماجرای 8 شهریور به کارگردانی جواد موگوئی در خبرگزاری مهر برگزار شد. عباس سلیمی‌نمین مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران در نقد این مستند با بیان اینکه به هیچ عنوان از این اثر و اثر قبلی آقای موگوئی خوشحال نیستم و رضایت ندارم، اظهار داشت: معتقدم این نوع آثار ذهن جوانان امروز را مخدوش می‌کند و هرگز کمک‌کننده به شکل‌گیری انسجام و هویت فکری جوانان نیست. وی افزود: صرف نظر از خطاهای زیاد موجود در این اثر که در بخشی آقای عطریانفر را در زیرنویس عضو گروه مجاهدین خلق معرفی می‌کند، درباره اظهارات معاون دادستان وقت بدون اینکه توضیحی در متن مستند داده شود، اعلام می‌شود گویا امام خواستار بسته شدن پرونده شده‌اند، در حالی که جا داشت کارگردان به صورت متن و یا نریشن اعلام کند که این پرونده به دستور و توسط امام بسته شد که این‌گونه خطاها ناشی از ضعف اطلاعاتی تاریخی کارگردان است. این کارشناس تاریخ با اشاره به اینکه اگر امکاناتی داریم باید اولویت‌هایی را مشخص کنیم و ضروریست به موضوعات حیاتی بپردازیم، افزود: به عنوان مثال مسئله پرونده سینما رکس آبادان که غربی‌ها آن را فرصتی برای رژیم پهلوی می‌دانستند و تلاش کردند این خیانت را بر عهده مبارزین انقلابی و یاران امام‌خمینی(ره) بدانند، در حالی که ساواک با انداختن تقصیرات به شخص روانی او را به اعتراف وادار کرد و تلاش کرد این حادثه را بر عهده مبارزین و یاران آیت‌الله خمینی بیاندازد. سلیمی‌نمین با اشاره به اینکه موضوع پرداخته شده در مستند با پشتوانه سیاسی است، خاطرنشان کرد: کارگردان در این مستند جز مطلب آقای اژه‌ای، مسئله تازه‌ای را مطرح نمی‌کند و به نظر این موضوع در کتاب آقای رضا گل‌پور با عنوان شنود اشباح آمده، البته تناقضاتی نیز با این کتاب دارد، به طوری که آن چیزی که آقای اژه‌ای در مستند اعلام می‌کند با چیزی که در کتاب آقای گل‌پور است، متفاوت است. وی با اشاره به موضوع مورد تناقض، گفت: آقای اژه‌ای می‌گوید من حدس می‌زدم تقی می‌خواست حرف بزند، اما آقای حسینیان در کتاب گل‌پور بسیار فراتر رفته و می‌گوید او اعتراف کرد و خودکشی او را خودکشی نمی‌داند و می‌گوید او را کشتند تا پرونده را ببندند. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران با طرح این سوال که چرا کارگردان این مستند در دام فردی قرار می‌گیرد که کتاب شنود اشباح را نوشته؟ اضافه کرد: کتاب شنود اشباح براساس اسنادی که با هدف سیاسی در اختیار این محقق جوان قرار گرفته نوشته می‌شود، لذا باید بین کار تاریخی و کار سیاسی تفاوت قائل شد. سلیمی‌نمین با بیان اینکه کار سیاسی با پوشش تاریخ توسط جریانات مختلف صورت می‌گرد، یادآور شد: همه جریانات سیاسی امروز برای اینکه بتوانند طرف مقابل خود را به سهولت محکوم کنند به سوءاستفاده از تاریخ اقدام می‌کنند و در کتاب شنود اشباح نیز به نوعی از تاریخ سوءاستفاده شده تا طرف مقابل را به سهولت متهم کنند. وی با اشاره به نقدهای خود درباره کتاب شنود اشباح گفت: تاریخ انتشار این کتاب با آغاز کار دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر یکی بود و ما در این مرکز نقد کتاب را از اولویت‌های خود قرار دادیم و نقد مفصلی درباره آن نوشتیم و بنده علیه این کتاب مصاحبه کردم. این کارشناس تاریخی در این زمینه ادامه داد: آقای گل‌پور، برای گلایه درباره این مستند پیش بنده آمد که چرا موضع تندی علیه کتاب گرفته‌ام و اینکه بنده که علیه آقای موسوی خوئینی‌ها انتقاداتی دارم، چرا نسبت به مطالب عنوان شده در کتاب نسبت به آقای موسوی خوئینی‌ها انتقاداتی را وارد می‌کنم. سلیمی‌نمین با بیان اینکه بنده به آقای موسوی خوئینی‌ها نقد جدی دارم که بخشی از آن امروز برای همگان مشخص شده است، گفت: آقای موسوی خوئینی‌ها در جریان حکم امام نسبت به مجاهدین دادستان کل بودند، اما امروز نسبت به این گروه سکوت می‌کنند یا آن زمان به دلیل مصلحت‌اندیشی‌هایی با حکم فقهی امام همراهی می‌کنند یا اکنون براساس مصلحت‌اندیشی‌های شخصی سکوت اختیار می‌کنند و از این دو حالت خارج نیست، لذا این نقد جدی بنده به ایشان است، اما هرگز نمی‌پسندم مطالبی که علیه لانه جاسوسی و حرکت دانشجویان از سوی رسانه‌های غربی مطرح شد را قبول کنم، به شکلی که این‌گونه تلقی می‌شود که آقای موسوی خوئینی‌ها به عنوان یک مارکسیست در مسیر مقابله با آمریکا قرار گرفت. وی با اشاره به اینکه چنین تحلیلی کمک کردن به غربی‌ها و تمام کسانی که به شکل غربیان در داخل می‌اندیشند، هست خاطرنشان کرد: برخی امروز در داخل نیز معتقدند اسلام با آمریکا در تعارض نیست و آنچه که باعث تقابل انقلاب اسلامی با آمریکا شد بحثی بود که مارکسیسم بر انقلاب و اسلام مطرح کرد. از نگاه این افراد مارکسیسم باعث تقابل اسلام با آمریکا شده و اسلام به ذات مشکل و مخالفتی ندارد. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران ادامه داد: به عنوان یک تاریخ‌نگار شهادت می‌دهم اصلی‌ترین دغدغه ملت ایران از ابتدای دوران مشروطه و قبل، سلطه بیگانگان بوده و به همین دلیل همواره نسبت به بیگانگان موضع داشته‌اند، اما اگر تحلیل‌های امثال گل‌پور را قبول کنیم به همان تحلیل‌های غربی می‌رسیم؛ این تحلیل‌ها کمک شایانی به این جریان و کسانی که در کشور این‌گونه می‌اندیشند، است. اینکه حرکت بزرگ دانشجویان برای توقف آمریکا در ایران تحت تاثیر جریان چپ مارکسیسم بوده است. سلیمی‌نمین با اشاره اظهارات گل‌پور گفت: به او گفتم چرا در کتاب خود هم ادعای خلاف واقعی را که غرب علیه آقای گل‌پور مطرح می‌کند را در کتاب خود مطرح کرده‌ و او اعلام کرد این مسائل را مطرح کردیم تا خود آقای موسوی خوئینی‌ها آنها را تکذیب کند و این خلاف مروت انسانی است و معیارهای دینی است که ادعاهای غربی را علیه یک فرد در کتاب خود مطرح کنید و بخواهید او آنها را تکذیب کند. وی ارائه این‌گونه تحلیل‌ها را باعث سوءاستفاده غرب از تاریخ ایران و ایجاد فرصت‌ برای دشمنان نظام دانست و گفت: حاصل این کار این می‌شود که آقای حسین نصر مشاور فرح با استفاده از فرصتی که آقای گل‌پور برای او می‌سازد، اظهارات و ادعاهایی را خلاف واقع مطرح می‌کند که در کتاب او درباره آقای مطهری و تحصیلات آقای محمد خامنه‌ای وجود دارد. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران گفت: وقتی محقق ما در ظاهر یک مسلمان، تحقیقات و ادعاهایی را مطرح می‌کند که نشان می‌دهد یکی از یاران امام که در دوره‌ای با او نزدیک بوده را مارکسیسم تلقی کنیم، معلوم است که پس از آن افرادی مانند نصر اخبار جعلی و اظهارات جعلی را نسبت به آقای مطهری اعلام کنند، به شکلی که نصف یاران امام را مارکسیسم بدانند. سلیمی‌نمین افزود: محققان ما با مخدوش کردن تاریخ و طرح ادعاهایی که بر مبنای واقعیت نیست زمینه را برای فرصت‌طلبانی که با کلیت انقلاب اسلامی مشکل دارند، مهیا می‌کنند و لذا اختلافاتی که در درون جبهه کشور است را باید به خوبی بررسی کرد و نباید به شکلی عمل نمود که دشمن اصلی فراموش شود و از آن سوءاستفاده کند. وی با اشاره به برخی موارد مطرح شده درباره مستند ضمن توصیه به کارگردان جوان این مستند به پیروی از امام، گفت: امام گفتند این پرونده را ببندید؛ قطعا این برداشت‌ها و سوالات و مطالبی که در ذهن شما هست به امام نیز منتقل شده و نباید این‌گونه برداشت شود که افراد درون نظام خود دست‌شان به خون یکدیگر آغشته است. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران با انتقاد از اینکه در هیچ جای مستند اعلام نمی‌شود که منافقین مسئولیت ترور 8 شهریور را بر عهده گرفته‌اند، گفت: شما بیانیه رسمی سازمان مجاهدین را در مستند خود نیاورده‌اید و برعکس اظهارات آقای لاجوردی را در این خصوص مطرح می‌کنید و براساس آن جلو می‌روید، استدلال آقای بهزاد نبوی نیز بارها در مطبوعات منتشر شده و شما در هیچ جای مستند به آن اشاره نکرده‌اید، البته بنده وارد جزئیات مستند نمی‌شوم چون ایرادات زیادی دارد. سلیمی‌نمین با بیان اینکه کارگردان مستند در تهیه و تدوین مستند به جریان پر مسئله‌ای در تاریخ متکی شده است، گفت: پیش از شما آقای گل‌پور به این جریان متکی شده است. شما به جریانی مانند آقای آیت، آقای زواره‌ای و آقای مظفر بقایی متکی شده‌اید، اما باید دید این افراد در تاریخ چقدر قابل استناد هستند که مستند خود را بر مبنای آنها قرار دادید، تمام این مستند خطی است که آقای زواره‌ای در تاریخ معاصر مطرح می‌کنند، اما از نظر من تاریخ‌نگار ایشان در تاریخ هیچ قابل اعتماد نیست. وی در توضیح سخنان خود، گفت: آقای زواره‌ای کسی است که در تاریخ همواره تلاش می‌کند دعواهای فرعی درون نظام را اصلی کند و همین باعث می‌شود دعوای اصلی و دشمن اصلی گم شود. درباره نامه 8 نفر که براساس مصاحبه اخیر منتشر شده، زواره‌ای فرد اصلی بوده، اما خود نامه را امضا نمی‌کند و یا در جریان اختلاف بین سپاه و ارتش که منجر به دستگیری سرهنگ کاشانی و برخی دیگر می‌شود باز هم ردپای جریان مظفر بقایی را می‌بینید. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران خطاب به کارگردان گفت: شما در مستند خود متاثر از جریان پر مسئله‌ تاریخ شده‌اید که قبل از شما آقای گل‌پور به آن وارد شد؛ آقای آیت شهید شده و باید به تاریخ بپیوندد، اما شما با اجبار به دنبال تبرئه او هستید و ما را مجبور می‌کنید درباره او صحبت کنیم. سلیمی‌نمین با بیان اینکه بالاتر از اظهارات و سوالات شما به امام منتقل شده است، گفت: جریانات مختلف چندین بار خیز برداشته‌اند تا دوباره این پرونده و جریان را در دستور کار قرار دهند، اما این پرونده در نهایت توسط امام بسته شد. اگر خود را ملزم به تبعیت از امام در تاریخ می‌دانیم که به نظرم خوب است محققان ما به خصوص محققان جوان ما این را در تاریخ ثابت کنند، زیرا کش دادن این پرونده جزء اینکه به نفع دشمن باشد، فایده دیگری ندارد. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران با اشاره به انتقادات خود از شخصیت بهزاد نبوی، گفت: اظهارات من درباره این پرونده به معنی این نیست که بگویم بهزاد نبوی به لحاظ مسائل حفاظتی بی‌تقصیر نیست. من بیش از شما نسبت به بهزاد نبوی و عملکرد او در مجلس ششم نقد دارم که نقد خود را درباره نامه جام زهر از عملکرد او در مجلس ششم در کتابی منتشر کردم. به اعتقاد من ایشان در آن دوران تحقیرکننده ملت ایران بودند، هر چند این کتاب به دلیل حضور دوستان اصلاح‌طلب یک سال پس از عملکرد مجلس ششم مجوز گرفت. سلیمی‌نمین افزود: بنده بالاترین نقش‌ها را به میرحسین موسوی به عنوان عنصر خودخواه بیان کردم، اما هرگز نقد غیرمنصفانه را به ایشان نمی‌پسندم. اینکه وی فراماسونری بود و یا اینکه اظهاراتی که درباره آقای آیت مطرح می‌کنید. وی گفت: این پرونده دعوای سیاسی و حزبی‌ است و شما وارد این دعوا شدید و کسی که در این میان به فراموشی سپرده می‌شود، دشمن است. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران افزود: دعوای خطی و حزبی در این حزب از قبل وجود داشت، به طوری که شاخه‌ای طرفدار میرحسین موسوی و فردی طرفدار شخص دیگر و فردی طرفدار مظفر بقایی بود، اما شما به عنوان یک محقق و کارگردان نباید وارد این اختلاف‌ها شوید. سلیمی‌نمین در توصیه‌ای به کارگردان گفت: یا باید تابع ریش سفیدانی مانند امام در طول تاریخ باشیم و یا اگر می‌خواهیم مسئله‌ای را مطرح کنیم و کار جدیدی ارائه دهیم و از ایجاد شبهه بپرهیزیم از نظر من این مستند کار جدیدی نیست و همان حرف‌هایی زده می‌شود که آقای گل‌پور زده بود، لذا این مستند اطلاعات جدیدی به شما نمی‌دهد، بلکه ایجاد شبهه می‌کند تا دشمن گم شود. وی با طرح این سوال از کارگردان که مسئله جنازه کشمیری بحث جدید نیست و از ابتدای روز حادثه مطرح بود، گفت: در پاسخ به این سوال که چرا افرادی مانند آقای باهنر و رجایی جنازه دارند، اما برای جنازه کشمیری به کیسه‌ای اکتفا می‌شود که مسئولان امنیتی برای این مسئله پاسخ داشتند و آن این بود که برای جلوگیری از فرار کشمیری و دستگیری‌اش این اظهارات مطرح شد تا او نتواند از کشور خارج شود، لذا این سوالات، سوالات جدیدی نیست و ابهامات بیشتر و بالاتر از این به امام مطرح شده و امام در نهایت دستور دادند پرونده بسته شود. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران گفت: سال‌ها آقای کامران با این اتهام ردصلاحیت می‌شد، اما پس از بسته شدن پرونده این مسئله ایشان نیز حل شد. سلیمی‌نمین با بیان اینکه این مستند کمکی به جوانان امروز نمی‌کند، بلکه ابهامات آنها را بیشتر و زنده می‌کند، یادآور شد: این مستند ابهاماتی مطرح می‌کند که پیش از این مورد مطالعه قرار گرفته و براساس همان مطالعه نیز بسته شده است. وی با اشاره به مسائلی که در ابتدای انقلاب مورد توجه بوده است، گفت: مسئله نفوذ را باید با ظرف زمانی آن مورد بررسی قرار داد. در دوران اوایل انقلاب و به دلیل اینکه انقلاب مردمی شکل گرفته بود ساز و کار مناسبی برای شناسایی افراد به خصوص برای جایگاه‌ها و مسئولیت‌ها وجود نداشت؛ در دوره‌ای حتی شاهد بودیم که چریک‌های خلق وارد دادگاه‌های ما می‌شدند، چون نظام جدیدی شکل گرفته بود و به راحتی شناختی از افراد به دست نمی‌آمد، اما کم کم سازمان و تشکیلات شکل گرفت و بررسی‌ها صورت گرفت و شناخت‌هایی به دست آمد. یکی از مشکلات ما در اوایل انقلاب عدم شناخت افراد بود که کم کم و پس از دادن هزینه‌هایی صورت گرفت. مدیر مرکز مطالعات تدوین تاریخ معاصر ایران با اشاره به اظهارات کارگردان درباره بهزاد نبوی گفت: چرا باید بهزاد نبوی دست به چنین اقدامی بزند و اظهارات شما به نظر منطقی نمی‌آید. سلیمی‌نمین درباره موضع‌گیری امام(ره) در مسئله مهدی هاشمی و حمایت منتظری از وی، گفت: امام(ره) وقتی آقای منتظری با تمام جایگاه مرجع‌ تقلیدی‌ در حمایت از مهدی هاشمی و اینکه او اعدام نشود در مقابلش می‌ایستد، اما او ایستادگی می‌کند و خواستار بررسی پرونده مهدی هاشمی می‌شود، به نظر اگر اطلاعاتی را که شما می‌گویید در مورد بهزاد نبوی به امام منتقل شده بود نیز به راحتی از آن عبور می‌کرد. این ادعاهای شما امام را زیر سوال می‌برد نه نبوی را، در حالی که همگان می‌دانیم امام در قضیه مهدی هاشمی مقابل قائم‌مقام رهبری ایستاد و حتی وقتی منتظری با تعطیلی کلاس درس خود علیه امام اقامه دعوای علنی می‌کند، امام سست نشد. وی در پایان اظهارات خود درباره لاجوردی و عزل او از دادستانی گفت: شورای عالی قضایی کشور با نظر امام او را عزل کرد، زیرا وی مسئله تواب را درباره منافقین نمی‌پذیرفت.