اشرافی‌گری در دیدگاه رهبر انقلاب؛ یک فاجعه بزرگ با دو ضرر

نشریه حرف مازندران استان مازندران؛ سید فرید موسوی: شاید در یک ماه گذشته که موضوع فیش های حقوقی یا همان فیش گیت به صورت محرمانه و بعدا به صورت علنی منتشر ش، همه منتظر بودند تا نظرات مثل همیشه صریح و بی تعارف مقام معظم رهبری را در این زمینه بدانند. هرچند اظهارنظر ایشان پیش از این نیز برای کسانی که با منظومه فکری و فرمایشات ایشان آشنا بوده اند چندان دور از ذهن نبود. حضرت آیت الله خامنه ای در اولین سخنرانی عمومی و خطاب به ملت در خطبه های نماز عید سعید فطر درباره‌ مسائل داخلی کشور به صراحت با نامشروع، گناه و خیانت خواندن این مسئله تاکید کردند:"موضوع این حقوق ها و برداشت‌ های غیرمنصفانه و ظالمانه از بیت ‌المال است (که امروز در بین مردم رایج شده است که خبرش را دهان ‌به‌ دهان نقل می کنند) این برداشت‌ ها نامشروع است، این برداشت ‌ها گناه است، این برداشت ‌ها خیانت به آرمان های انقلاب اسلامی است." در ادامه ایشان به دو نکته مهم اشاره می کنند، ابتدا اینکه این مسئله ممکن است به گذشته هم مربوط باشد، و دیگر این که این موضوع نباید به فراموشی سپرده شود:"قطعاً در گذشته کوتاهی ‌هایی شده است، غفلت هایی شده است، بایستی جبران بشود؛ این‌جور نباشد که ما سروصدا بکنیم و بعد قضایا را تمام بکنیم و به کلّی به دست فراموشی بسپریم؛ باید دنبال بشود. خوشبختانه رئیس جمهور محترم و رؤسای محترم دو قوّه‌ دیگر، متعهّد شده ‌اند که این مسئله را دنبال کنند؛ باید با جدیّت دنبال بشود؛ دریافت های نامشروع باید برگردانده بشود، و اگر کسانی بی ‌قانونی کرده ‌اند مجازات بشوند، و اگر سوء استفاده‌ از قانون هم شده است بایستی این ها را از این کارها برکنار بکنند؛ این ها کسانی نیستند که لیاقت این را داشته باشند که در این مراکز قرار بگیرند." در این بیانات صریح به سه نکته اساسی اشاره شده است: 1- گناه و نامشروع بودن: رهبر انقلاب به عنوان یک مرجع تقلید و ولی فقیه در جامعه اسلامی اطلاق نامشروع و گناه را برای این اقدام عنوان می کنند که نشان از قبح و ضدارزش بودن این مسئله دارد. ایشان در بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی مورخ ۱۳۷۶/۰۱/۰۱ به این گناه بودن و دلیل آن اشاره می کنند:"اسراف در جامعه، لازمه‌ اشرافی گری و تقسیم نابرابر ثروت و مایه‌ تضییع اموال عمومی و نعمت الهی است." از جنبه دیگر ایشان در تاریخ ۱۳۸۱/۰۷/۳۰ طی بیاناتی در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید نیمه‌ شعبان می فرمایند:"استفاده از قدرت برای به ‌دست آوردن پول، یکی از بزرگ ترین جرائم است." 2- خیانت به آرمان های انقلاب اسلامی: انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی همچون سایر حرکت های و انقلابی در طول تاریخ اصول و مبانی داشته که نه تنها هیچ گاه نباید فراموش شود بلکه باید تمام افرادی که در این سیستم حضور دارند یا خواهند داشت باید به این اصول و مبانی معتقد و پایبند باشند. یکی از این اصول در کنار ضداستکبار یا دفاع از مظلومان عدم اشرافی گری است آنچنان که حضرت آیت الله خامنه ای اشاره دارند:"ملت ما قرن هاى متمادى خوى اشرافي گرى را، استبداد و ديكتاتورى را در حاكمان نابحق اين كشور تجربه كرده و دوران جمهورى اسلامى ديگر نمي تواند اينجور باشد.(۱۳۸۸/۰۷/۱۴ بیانات در دانشکده علوم دریایی نوشهر) ایشان حتی این شیوه را به عنوان یک رذیله و ضعف اخلاقی می دانند و اشاره دارند:"مشى اشرافي گرايانه براى مسئولان كشور، نقطه‌ ضعف به شمار مى ‌آيد."(۱۳۸۰/۰۲/۱۱ بیانات در دیدار جمعی از مردم گیلان) حضرت آیت الله خامنه ای طی بیاناتی در خطبه ‌های نمازجمعه تهران‌ حتی دوری از تجمل و تجمل گرایی را برای مسئولان یک ارزش عنوان می کنند و می فرمایند:"ارزش دیگر، دوری از اسراف و تجمل در سطح زمامداران است. البته تجمل و اسراف در همه جا بد است؛ اما آن چیزی که مردم را وادار می‌کرد که نسبت به این قضیه حساسیت نشان دهند، رفتارهای مسرفانه و متجملانه و ولخرجی ها با مال مردم در سطح حکومت بود. این از آن چیزهایی بود که مردم نمی‌ خواستند. نظام اسلامی براساس این ارزش به‌ وجود آمد که چنین چیزی نباشد." 3- عدم لیاقت انتصاب و لزوم برکناری: با این حال در این سیستم اگر کسی به این اصول اعتقاد نداشته باشد و یا در ادامه مسیر از این اصول عدول نماید باید از این گردونه کنار گذاشته شود. یکی از دلایل این مسئله هم قطعاً ایجاد بی اعتمادی در میان ملت در رابطه با اصول و مبانی انقلاب است. اما مقام معظم رهبری در این زمینه دیدگاه جامع و دقیق تری دارند. ایشان طی بیاناتشان در دیدار رئیس جمهوری و اعضای هیأت دولت‌ به تاریخ ۱۳۸۰/۰۶/۰۵ تاکید می کنند:"از جمله چیزهایی که روند حرکت به سمت عدالت را در جامعه کُند می‌ کند، نمود اشرافی گری در مسئولان بالای کشور است؛ از این اجتناب کنید. اشرافی گری دو عیب دارد؛ عیب دومش از عیب اوّلش بزرگ تر است. عیب اوّلِ اشرافی گری، اسراف است - اشرافی گری حلال را می‌ گوییم؛ یعنی آن چیزی که پولش از راه حلال و به حق به دست آمده - اما عیب دوم بدتر است و آن این است که فرهنگ سازی می‌ کند؛ یعنی چیزی برای مسابقه دادن همه درست می ‌کند. البته در این زمینه مسئولان درجه یک بسیار نقش دارند؛ تلویزیون بسیار نقش دارد؛ منش من و شما هم بسیار نقش دارد." ایشان در ادامه به عنوان نمونه به خاطره ای اشاره می کنند که شاید بی ارتباط با حال و هوای امروز جامعه پس از 15 سال و مسایلی که در جامعه مطرح می شود نباشد:" من یک وقت شنیدم که یکی از وزرای معادن - نمی‌ گویم در چه سالی - انواع و اقسام سنگ های گران قیمتی را که ما در کشور داریم، آورده و در وزارت خانه‌ اش کار کرده است! من در این ‌جا او را خواستم و به او گفتم: شما چرا این کار را کردی؟ گفت: وقتی مسافران خارجی به وزارت خانه می ‌آیند، این سنگ ها جلوِ چشم شان قرار گیرد و مشتری پیدا شود! شما را به خدا، این منطق، قابل قبول است؟! ما این همه خرج کنیم و سنگ های وزارت خانه را - که دارد یا ندارد - جمع کنیم و سنگ جدید نصب کنیم، برای این‌ که مشتری پیدا کنیم! شما می ‌توانید در سالن اصلی وزارت خانه خود چارچوب بزرگی را به طول پنج و عرض سه متر درست کنید و انواع و اقسام سنگ هایتان را به شکل بسیار بدیع و زیبا در آن ‌جا بچینید - کسانی هستند که کارشان همین چیدن هاست - بعد هر میهمانی آمد، به عنوان ادای احترام، او را به آن ‌جا ببرید تا سنگ ها را تماشا کند؛ هم تماشاست، هم مشتری ‌یابی؛ این ‌که بهتر است. بهانه برای تجمّل ‌سازی، واقعاً مناسب نیست. به نظر من زرق و برق در زندگی شما وقتی به بیرون منعکس شود، آن اشکال دوم را دارد: فرهنگ می‌ سازد و یک عدّه نوکیسه و تازه به دوران رسیده را به خرج ها و تجمّل ‌بازیِ زیادی تشویق می ‌کند. بعد هم می ‌بینند رؤسای نظام هستند؛ همه به آن طرف حرکت می ‌کنند؛ آن‌ وقت از شما تندتر هم می‌ روند؛ چون شما بالاخره ملاحظاتی دارید که بسیاری از آن ها ندارند. البته من در این زمینه‌ ها قبلاً سفارش هایی به عزیزان کرده ‌ام." ایشان در خطبه نماز عید فطر امسال نیز بر این موضوع تاکید داشته و اظهار می دارند:" وقتی اشرافی ‌گری، اسراف، و تجمّل در جامعه وجود داشته باشد و ترویج بشود، این قضایا به دنبالش پیش می‌ آید و به وجود می ‌آید و همه دنبال این هستند که یک طعمه‌ ای به دست بیاورند و خودشان را از آن سیر کنند، شکم ها را از این مال های حرام پُر کنند. با این پدیده بایستی با جدّیّت مقابله بشود؛ مسئله عزل کردن و برکنار کردن و برگرداندن آنچه از بیت ‌المال به صورت نامشروع خارج شده است، این را در دستور قرار بدهند. این وظیفه‌ همه است؛ مردم نسبت به این مسئله اهمیت می دهند و اگر چنانچه این قضیّه اتّفاق نیفتد و دنبال ‌گیری نشود، اعتماد مردم به نظام کاسته می شود که این فاجعه‌ بزرگی خواهد بود. بایستی با اقدام جدّی، اعتماد مردم را حفظ کرد." ایشان به ریشه های این مسئله هم پرداخته اند و فرهنگ سازی و تاثیرپذیری مردم از مسئولان در این زمینه ها را مورد تاکید قرار داده و اشاره دارند:"ضعف های ما خطرهائی است که در سر راه ماست و در این مدت وجود داشته است و باید بعدها جلوی این ها را بگیریم. اولین ضعف ما گرایش به دنیاطلبی بود که گریبان بعضی از ماها را گرفت. بعضی از ما مسئولین دچار دنیاطلبی شدیم، دچار مادی گرائی شدیم؛ برای ما ثروت، تجمل، آرایش، تشریفات و اشرافی گری یواش یواش از قبح افتاد. وقتی ما این جور شدیم، این سرریز می شود به مردم. میل به اشرافی گری، میل به تجمل، میل به جمع ثروت و استفاده‌ از ثروت به شکل نامشروع و نامطلوب، به طور طبیعی در خیلی از انسان ها هست. وقتی ما خودمان را رها کردیم، ول کردیم، دچار شدیم، این سرریز می شود به مردم؛ در مردم هم این مسئله پیدا می شود."(۱۳۹۰/۱۱/۱۴ خطبه‌ های نمازجمعه تهران) البته ایشان رسانه ها را هم در این زمینه بی تاثیر نمی دانند آنچنان که طی بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران مورخ ۱۳۹۰/۰۵/۱۶ تاکید دارند:"رواج فرهنگ اسراف و تجمل‌ گرائی در جامعه، رشد یا عدم توقف میل به خشونت در برخی از بدنه‌ جوان کشور، مضر است. ما فیلم هائی پخش می کنیم که خود آن کسانی که سازنده‌ این فیلم ها هستند، به خودشان هشدار می دهند و می خواهند خطر این فیلم ها را که تولید خشونت در جامعه است، متوقف کنند؛ ولی ما حالا داریم اینها را منتشر می کنیم! اینها مضر است."