وظیفه ظریف تغییر رفتار کشورش نیست

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد بسیاری از روزنامه نگاران و دیپلمات های غربی که فکر می کردند محمد جواد ظریف یک ایرانی میانه رو در میان خیل عظیم تندروهای این کشور است، ناامید شده اند.

جان کری را تصور کنید. به نظر می رسد که کری و ظریف از سال 2013 تاکنون روزانه با یکدیگر در حال بحث و مذاکره بر سر توافق هسته ای هستند. وزیر امور خارجه ایران خود در مصاحبه ای با نیویورکر اعلام کرد که حداقل هفته ای دو یا سه بار با جان کری صحبت می کند و بعضا این تماس ها به دو تا سه بار در روز هم می رسد. جان کری صادقانه خواهان حل اختلافات موجود بین ایران و آمریکا است و به دنبال این است که روابط دو جانبه را بهبود دهد.

اما ماموریت ظریف متفاوت است. وظیفه وزیر خارجه ایران تغییر رفتار کشورش نیست، بلکه وی درصدد است که وانمود کند در ایران نیز مثل هر کشور غربی دیگر نیروهای میانه رو و تندرو در بدنه سیاسی کشور وجود دارند و این کشور نیز منافع ملی و دلالت های دیپلماتیک خاص خود را دارد.

اگر ظریف وزیر خارجه بلژیک بود، نیاز به تلاش زیادی نداشت تا دیگران را متقاعد کند حرف های او را باور کنند. اما وی دیپلمات ارشد کشوری است که سرویس های اطلاعاتی آن در بحبوحه امضای توافق هسته ای، یک تاجر با تابعیت دوگانه ایرانی- آمریکایی را بازداشت کردند.

مصاحبه ظریف با نیویورکر را در نظر بگیرید. وی از عدم اجرای تعهدات آمریکا طبق برجام گلایه کرده و مدعی شده است که آمریکا تضمین لازم را به شرکت ها و بانک های خارجی مبنی بر بی خطر بودن همکاری با ایران و عدم مواجهه با جریمه های وزارت خزانه داری آمریکا ارائه نمی کند. ظریف باید به خاطر داشته باشد که طبق توافق هسته ای تنها آن دسته از تحریم ها که مربوط به برنامه هسته ای این کشور هستند، لغو یا تعلیق می شود و سایر تحریم هایی که مربوط به نقض حقوق بشر در ایران یا حمایت ایران از تروریسم هستند، به قوت خود باقی می مانند.

بی پروایی ظریف در پاسخ های وی مربوط به برگزاری دوسالانه کاریکاتور در این کشور با موضوع هولوکاست نیز مشهود است. اولین پاسخ وی این بوده که دولت ایران این نمایشگاه را برگزار نمی کند، بلکه مسئولیت آن با یک سازمان مردم نهاد است که تحت حمایت دولت نیست. پس از آن ظریف به مقایسه نهاد متولی این نمایشگاه با «کو کلاس کلان» در آمریکا می پردازد و می گوید: « چرا آمریکا کو کلاس کلان دارد؟ آیا دولت آمریکا مسئول وجود سازمان های نژادپرست در کشورش است؟ ایران را یکپارچه تصور نکنید. حکومت ایران نه چنین نمایشگاهی برگزار می کند و نه از آن حمایت می کند. هر وقت آمریکا جلو سازمان های نژادپرست را در کشور خود گرفت، می تواند از بقیه کشورها هم بخواهد که اقدام مشابهی انجام دهند.»

افزون بر این، ظریف تضمین کرد که دولت به آن دسته از کارتونیست های خارجی که قصد حضور در این نمایشگاه را دارند، ویزا اعطا خواهد کرد، اما عدم دعوت از افرادی که اشاعه خشونت و انزجار نژادی را ترغیب می کنند، لحاظ خواهد کرد.

همه این ادعاها در حالیست که وب سایت سازمان برگزارکننده این دوسالانه کاریکاتور، تاسیس این سازمان را 1998 و با حمایت شهرداری تهران معرفی می کند. از سوی دیگر گفته می شود که خانه کاریکاتور برای برگزاری دوسالانه خود باید از وزارت کشور ایران اخذ مجوز کند.

تلاش ظریف برای مقایسه کو کلاس کلان با برگزاری چنین دوسالانه ای نیز بیهوده به نظر می رسد. وی می خواهد وانمود کند که در ایران نیز مانند آمریکا از آزادی بیان حمایت می شود. ظریف معتقد است که همانطور که متمم اول قانون اساسی آمریکا اجازه می دهد سازمانی مثل کلان وجود داشته باشد، جامعه ایران هم تعداد اندک افراد منکر هولوکاست را می پذیرد. اما این ادعا واهی است. چرا که بعضی از کاریکاتوریست ها در داخل ایران به خاطر کشیدن کاریکاتورهایی که بعضا مورد حمایت حکومت نیست، بازداشت شده اند.

به گفته جاناتان گرین بلات، عضو هیات مدیره و مدیر انجمن ضد افتراء، ظریف استاد سخنان دوگانه است. وی در مورد سخنان ظریف در خصوص برگزاری دوسالانه کاریکاتور گفت: «این ادعا که دولت این نمایشگاه را برگزار نمی کند، مضحک است. ایران کشوری است که سرویس های اطلاعاتی آن حتی فعالیت های مجازی را کنترل می کنند.»

این امکان وجود دارد که کری این موضوعات را در تماس های مکرر خود با ظریف مطرح کرده باشد. اما حتی اگر این اقدام نیز صورت گرفته باشد، به نظر می رسد که ایران پیام آمریکا را دریافت نکرده است. شاید وقت آن فرا رسیده است که رویکردی متفاوت مقابل ظریف اتخاذ شود و با بی احترامی مشابه آنچه خود به مخاطبان غربی نشان داده، با وی رفتار گردد.