آقای رئیس‌جمهور نتایج برجام را باز هم از سیف بپرسیم؟

خبرگزاری فارس: کلمات آنقدر صریح بود که محتاج به تاویل و تفسیر نباشد؛ « تقریباً هیچ چیز از این توافق که در روز 16 ژانویه اجرایی شد، عاید ایران نشده است.»

این را ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی به بلومبرگ گفت و تصریح کرد: «یکی از نیازهایی که قطعاً ما داریم تبدیل کردن ارز است برای اینکه بتوانیم به تأمین‌کنندگان (کالا) پول پرداخت کنیم. این، نیازمند دسترسی به نظام مالی آمریکا است».

اهمیت این جمله وقتی بیشتر می‌شود که پاسخ 16 اسفند ماه 94 رئیس جمهور را مرور می‌کنیم. روحانی 50 روز بعد از اجرایی شدن برجام درخصوص اظهارات صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی که گفته بود طرف غربی در انجام تعهدات تاخیر داشته است، گفت:‌ صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی است و در زمینه مسائل اتمی هرچه بگوید صاحب‌نظر است ولی وزیر امور خارجه، وزیر اقتصاد یا رئیس بانک مرکزی نیست.

مدتی طول کشید تا رئیس کل بانک مرکزی هم از بدعهدی غربی‌ها زبان به گلایه باز کند و معلوم نیست این بار روحانی در مواجه با سوال خبرنگاران باز هم رئیس کل بانک مرکزی را در گزینه‌های مرجع اعلام نتایج برجام حفظ خواهد کرد یا اینکه فقط ظریف و طیب نیا باقی می‌مانند.

البته منتقدان برجام این روزها برای اثبات و حجت نقدهای خود می‌توانند به اظهارات سیف هم استناد کنند و بگویند دیدید نقدهای ما درست بود، اما در فضای اقتصادی ماجرا به گونه دیگری است.

و همین شد تا روز گذشته رفتار هیجانی بازار سرمایه تمام شود و نماگرهای تالار بورس که به امیدهای پسابرجامی اعداد سبز و درشت را تا مدت‌ها نمایش داد، به اعداد بزرگِ قرمز تبدیل کرد و به زبان بی‌زبانی به همه فهماند که نباید با تکیه بر انتظارات به اصطلاح پسابرجامی، ارزش آینده را خرید و فروش کرد. درواقع بازار سرمایه که به قول معروف آینه و بازتاب دهنده وضعیت اقتصاد کشور است اولین گیرنده پیام سیف بود.

قطعا آنچه که رئیس کل بانک مرکزی عنوان کرده مطالبی هماهنگ شده بود اما فعالان اقتصادی که بارها در مصاحبه‌های و اظهارنظرهای مختلف از عدم گشایش ال سی داد سخن می‌راندند، برای اولین بار یک مسئول دولت را دیدند که با آنها همزبان شده و می‌گوید تقریبا هیچ چیز عاید ما نشده است.

مقام معظم رهبری اولین منتقد جدی روند اجرای برجام توسط غربی‌ها بودند. ایشان اول فروردین ماه در حرم مطهر رضوی فرمودند: «ما در این مذاکرات به همه‌ی تعهّدات بین‌المللی پایبند بودیم، ما در این مذاکرات به تعهّدات اخلاق سیاسی-اسلامی پایبند بودیم، ما نقض عهد نکردیم، ما دو جور حرف نزدیم، ما تلوّن به‌خرج ندادیم.

نقطه‌ی مقابل و طرف مقابل ما آمریکایی‌ها هستند، عهدشکنی کردند، تلوّن در آراء نشان دادند، تقلّب نشان دادند، رفتار آنها یک رفتاری است که برای ملّت ما مایه‌ی عبرت است؛ آن کسانی هم که در درون مجموعه‌ی روشنفکری کشور هنوز ملتفت نبودند که طرف مقابلشان - آمریکا - کیست، خوب است نگاه کنند به این مذاکرات و بفهمند با چه کسی مواجهند و آمریکا امروز در دنیا چه دارد انجام می‌دهد.»

هم‌اکنون که رئیس کل بانک مرکزی به عنوان مسئولی درگیر با تحریم و اجرای برجام، گامی محکم، انتقادی و در راستای منافع ملی برای عملیاتی شدن توافق برداشته، نقض این رویکرد از طرف دیگر مسئولان دولت (مانند وزیر امور خارجه و معاونان وی و یا رئیس جمهور)، قطعا نه تنها این اقدام را بی‌نتیجه خواهد گذاشت، بلکه موجب جدی‌تر شدن طرف خارجی _ علی‌الخصوص آمریکایی‌ها_ در عدم ایفای تعهدات می‌شود و حصول به نتایج پیش‌بینی شده را به غیرممکن نزدیک می‌کند.

شاید وقت آن رسیده رویکرد مسامحه به مطالبه تبدیل شود؛ رویکردی که در شرایط فعلی بیشتر منافع و عزّت ملی را حفظ خواهد کرد.