ظریف: هر زمان احساس کنم نمی توانم خدمت کنم، خودم عذر خودم را خواهم خواست/ 6 ماه است فرصت نکرده ام به ویلای شمال بروم

سرویس سیاسی فردا: بدون شک محمد جواد ظریف را می توان پرکارترین وزیر دولت یازدهم در طول نزدیک به 3 سالی که از عمر دولت می گذرد، دانست. حجم کاری که واسطه دیدگاه دولت در حوزه سیاست خارجه بر دوش وزیر امور خارجه قرار گرفت و وی را به یک چهره معروف در جامعه معرفی کرد. به همین دلیل ویژه نامه نوروزی شرق سراغ محمد جواد ظریف رفت که گزیده ای از این گفتگو را در ادامه می خوانید.

اولین پرسشی که از ظریف در این مصاحبه پرسیده شد، مسئله حضور وی در دولت دوازدهم در صورت سکان داری حسن روحانی است. وی در واکنش به این سوال گفته است: من در این دولت هم با اکراه این مسئولیت را پذیرفتم؛ ولی معمول من نیست که پیش بینی کنم؛ بنابراین صبر می کنیم ببینیم که تا آن موقع زنده هستیم یا نه. معمولا گران فروشی نمی کنم، اما هر زمان که احساس کنم در ادامه کار نمی توانم خدمت کنم، خودم عذر خودم را خواهم خواست.

وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال دیگری در این باره که آیا تا پایان عمر این دولت هستید یا خیر، می گوید: باز هم همه چیز بستگی دارد. فعلا قصد دارم تا زمانی که بتوانم، خدمت کنم.

این وزیر کابینه دولت یازدهم درباره علت صراحتش در عدم حضور در انتخابات، عنوان می کند: من مشکلی با سنجیده شدن با رای مردم ندارم. هر کس که در عالم خدمات دولتی قرار می گیرد، حتما مهمترین داورش مردم هستند. اما اعتقاد دارم در کار دیگری جز کاری که الان در آن هستم، تخصصی ندارم.

ظریف همچنین در این گفتگو به صراحت می گوید که کتابی که حداد عادل در مجلس به وی هدیه داده بود را نخوانده است. وی همچنین درباره مدت زمانی هم که به ویلای شمال خود سفر نکرده، گفت: فعلا که شش ماه است فرصت نکرده ام بروم.

وی درباره مقایسه شدن توافق هسته ای با ملی شدن صنعت نفت گفته است: درباره این مقایسه همان قدر خوشحال شدم که ناراحت شدم که توافق با چیزهای دیگر مقایسه می شد. بنابراین خیلی نباید مبنای کار را بر این گذاشت که چه کسی، چه چیزی را چگونه ارزیابی می کند. آدم بیشتر باید وظیفه خودش را انجام دهد و بقیه را به تاریخ واگذارد.

ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بحث آزادی زندانیان و تبادل صورت گرفته از چه زمانی در مذاکرات آغاز شد، می گوید: در حاشیه مذاکرات هسته ای، این موضوع به عنوان مشکلات انسانی که طرفین دارند، مطرح می شد.تعدادی زندانی ایرانی-آمریکایی در ایران بودند و تعدادی زندانی آمریکایی - ایرانی در آمریکا بودند و تعدادی ایرانی هم هستند که در کشورهای مختلف شرایط مناسبی ندارند. فکر می کنم در اولین دیداری که آقای کری با من داشت موضوع مطرح شد؛ البته در آن زمان، تعداد زندانیان آمریکایی در ایران دو نفر بود: آقای حکمتی و آقای عابدینی بودند و آقای خسروی و آقای جیسون رضاییان هنوز دستگیر نشده بودند؛ البته آمریکایی ها از اواسط دهه 80 موضوع آقای لوینسون را هم که از دید آنها در ایران ناپدید شده بود، مطرح می کردند؛ بنابراین ایشان این موضوع را در همان گفتگوی کوتاه مطرح کرد، من هم به ایشان گفتم تعداد زیادی ایرانی هستند بدون اینکه هیچ قانونی را نقض کرده باشند به دلیل فشار آمریکا در کشورهای مختلف دنیا یا در خود آمریکا زندانی هستند. این اولین بار بود بدون اینکه مذاکره ای صورت گرفته شده باشد، ایشان یک نگرانی را مطرح کرد و من هم یک نگرانی دیگر را مطرح کردم. چند ماه بعد در هر جلسه ای که ممکن بود این موضوع در حاشیه جلسه مطرح شد تا اینکه حدود 15 ماه قبل در یکی از جلسات توافق کردیم هر یک از دو طرف یک فر یا گروهی را مسئول مذاکره درباره این موضوع کند تا بببینیم آیا این موضوع حل و فصل شدنی است یا نه. بعد از اینکه در مراجع تصمیم گیری کشور تصمیم لازم گرفته شد و مجوز لازم داده شد، ما یک گروه مذاکراتی ایجاد کردیم. در مقاطعی که کار آن گروه با مشکل یا بن بست مواجه می شد، بنده و آقای کری برای اینکه کار را دوباره به جریان بیندازیم، مداخله می کردیم. در این ماه های آخر، چندین دور این مداخله صورت گرفت. فکر می کنم از آخرین دور مذاکرات برجام و بعد از آن چند دور دیگر شکل گرفت تا اینکه کار نهایی شد و به نتیجه رسید.

وی در خصوص اینکه این شکل مذاکرات از کدام دوره از مذاکره هسته ای آغاز شد، گفت: اگر ما 26 دی ماه به نتیجه رسیدیم، حدود 14 یا 15 ماه قبل از آن این مذاکره شروع شده بود. زمانی حدود مهر و آبان سال 93 کار به صورت جدی شروع شد.

وزیر امور خارجه ایران همچنین در پاسخ به این سوال که چه کار ناتمامی هست که تا پایان دوره وزارت تان دل تان می خواهد انجام دهید، اظهار داشت:در حوزه سیاست خارجی اولویت ما از ابتدا همسایگان بوده و در طول مذاکرات هسته ای هم هیچ وقت آنها را فراموش نکردیم و به عنوان یک اولویت دنبال کردیم؛ ولی چند وقتی است که متاسفانه تحولات منطقه به دلیل سیاست های بسیار غلط و شتابزده دولت عربستان با مشکل مواجه شده و این مشکل، بیش از همه دامن گیر خود دولت سعودی شده است. همین سیاست مانع از این شده نگرشی که نظام جمهوری اسلامی و مسئولان آن، از جمله رئیس جمهور محترم و بنده نسبت به منطقه داریم- که منطقه باید منطقه ثبات و امنیت و برادری باشد- نتواند شکل بگیرد؛ لذا بحث منطقه و همسایگان باید به عنوان یک کار ناتمام در اولویت سیاست خارجی ما قرار بگیرد.

واکنش ظریف به تبدیل شدن مسائل سیاست خارجی به موضوعات کف خیابانی نیز اینگونه بود: مردم ایران به خاطر شرایط ویژه کشور، معمولا نسبت به روابط خارجی حساس بوده اند؛ یعنی اینگونه نیست که ایران کشوری باشد مانند آمریکا که برای مردمش، سیاست خارجی مهم نیست. برای مثال یک نفر می گفت مادر 90 ساله ام که مریض بود، در جریان مذاکرات ژنو به من می گفت تلویزیون را روشن کن، بچه های مان در ژنو هستند. این آرامش دهنده است؛ اما به عنوان فردی که معلم این حوزه است، ترجیح می دهم سیاست خارجی موضوع کف خیابان نباشد، نه اینکه معتقد به نخبه گرایی در این حوزه باشم، بلکه معتقدم سیاست خارجی باید موضوع اجماع ملی باشد نه دعوای داخلی.