مقاله ظریف درباره روابط با اروپا در دو روزنامه اروپایی

دیپلماسی ایرانی: وزیرخارجه کشورمان به مناسبت سفر رییس جمهوربه دو کشور فرانسه و ایتالیا مقاله ای را با عنوان «فصل نوین همکاری های ایران و اروپا» به طور هم زمان در دو روزنامه لارپوبلیکا و ال پاییس منتشر کرد.

متن مقاله دکتر محمد جواد ظریف به شرح زیر است:

سفر تاریخی جناب آقای دکتر روحانی، رییس محترم جمهوری اسلامی ایران به ایتالیا و فرانسه، آغاز فصل نوینی از همکاری های سودمند دو و چندجانبه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بعد از حدود یک دهه وقفه محسوب می شود.

ایتالیا و فرانسه به عنوان ارکان اصلی و بنیانگذاران اتحادیه اروپایی و هم چنین پل سنتی ارتباط میان غرب با خاورمیانه، اغلب روابط سازنده ای با ایران داشته اند. هر چند در مقاطعی این رابطه دچار نشیب و فراز و بحران های مقطعی شده است، ولی تمایل هر دو طرف برای رفع دشواری ها و پشت سرگذاشتن این مشکلات، نشان دهنده پیوندهای عمیق متقابل دو طرف است. هرچند بحران غیرضروری هسته ای و فشارهای طرف ثالث باعث ایجاد وقفه ای ناخواسته در روابط سنتی ایران و اروپا شد، ولی استقبال گرم و دیدارها و توافقات بسیار خوبی که در این سفر انجام گرفت، نشان دهنده عزم جدی دو طرف برای اعاده مجدد و سریع روابط در تمامی زمینه های اقتصادی، همکاری های انرژی، فن آوری، سیاسی، فرهنگی و حتی امنیتی است.

هم چنین دیدار جناب آقای دکتر روحانی با پاپ فرانسیس، تاکید مجددی بر تعهد دو جانبه برای پیوستن به تلاش ها برای ایجاد جهانی عاری از خشونت و افراطی گری (WAVE) محسوب می شود. ابتکاری که جناب آقای روحانی، آن را در سپتامبر 2013 در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان یکی از اولویت های اصلی سیاست خارجی ایران پیشنهاد دادند و در همان سال با اجماع کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل این ابتکار به تصویب رسید و امیدی را برای ایجاد یک کارزار جهانی دور اندیشانه تر برای مبارزه با تروریسم ایجاد کرد.

در یک دیدگاه وسیع تر، ایران و اروپا از دوران باستان، همسایه تمدنی یکدیگر محسوب شده اند. بعد از شروع اجرای توافق برجام برای خاتمه دادن به یک تنش جهانی غیرضروری و دوازده ساله، اینک زمان پرداختن به کارهای مهم تری است که در راس آن ها جست وجوی راهکارهایی است که به ایران و دیگر کشورهای تاثیرگذار کمک کند تا زمینه های گسترش همکاری ها را در پرتو منافع مشترک و مقابله با تهدیدات جمعی فراهم کنند.

حوزه های متعددی وجود دارد که ایران و اروپا در آن منافع مشترکی دارند. علاوه بر روابط تاریخی و سنتی دوجانبه، نقاط مثبت دیگری چون وجود اقتصادهای مکمل، زمینه های همکاری های سودمند در حوزه های انرژی و فن آوری، فرهنگ های کم و بیش نزدیک هندواروپایی و همین طور ارتباطات فرهنگی دیرپای دوسویه می تواند افزایش و تداوم همکاری ها را تضمین کند. به علاوه، هم در قالب سازوکارهای دسته جمعی و هم در چارچوب روابط دوجانبه می توان مبارزه با تهدیدات مهمی مثل گسترش تروریسم، افراطی گری، خشونت، قاچاق مواد مخدر و نظایر آن را تعریف و پیگیری کرد.

حلقه مفقوده ای که در کنار همکاری های اقتصادی و فن آوری باید به آن توجه کافی بشود، ضرورت افزایش همکاری های دو طرف در مبارزه با خشونت و افراط و تلاش برای اعاده سریع صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه است که توجه کافی نکردن به آن تهدیدی برای هر دوی ما محسوب می شود. ایران به عنوان کشوری که در قلب خاورمیانه واقع است و اروپا به عنوان همسایه بلافصل این منطقه، هر دو نگرانی های به جا و مشروعی از ادامه جنگ و خونریزی و بحران آوارگان در خاورمیانه به ویژه در سه کشور سوریه، عراق و یمن دارند.

ایران از مدت ها قبل دو طرح چهار ماده ای و به روز شده برای حل بحران های فعلی در سوریه و یمن ارائه داده است که بخش بزرگی از آن در قطعنامه 2254 شورای امنیت نیز ملحوظ شده است. نکات مشترک این طرح ها شامل آتش بس فوری، کمک های انسان دوستانه برای غیرنظامیان، تسهیل گفت وگوهای گروه های داخل کشور و سرانجام هدایت آن ها به سمت تشکیل یک دولت فراگیر گسترده وحدت ملی قابلیت بازگرداندن صلح و ثبات را به منطقه دارد. به ویژه پس از برگزاری اجلاس وین 1 و 2 و نیویورک درباره سوریه و صدور قطعنامه 2254، روند و ضرباهنگ مناسبی برای رسیدن به یک راه حل سیاسی عادلانه در سوریه به وجود آمده است که کشورهای بزرگ اروپایی در این زمینه می تواند نقش موثری برای تقویت و تداوم این روند ایفا کنند.

هم چنین برای مقابله با ریشه ها و جلوه های خشونت ساختاری و افراط شامل مبارزه با فقر و نابرابری اقتصادی، ترویج سازوکارهای مردم سالارانه، پرهیز از دامن زدن به خشونت هویتی و فرقه یی و مخالفت با اقدامات یکجانبه نظامی خارجی جزو اولویت هایی است که می تواند در اعاده ثبات در خاورمیانه کمک کند و اتحادیه اروپایی می تواند در این چارچوب نقش مثبتی را ایفا کند.

امنیت نمی تواند به هزینه نا امن کردن دیگران به دست آید. در حقیقت هیچ ملتی نمی تواند به منافع خود دست یابد، بدون این که منافع دیگران را نیز در نظر گیرد. هیچ کس نمی تواند با القاعده و خویشاوندان فکری اش نظیر به اصطلاح دولت اسلامی - که نه دولت است و نه اسلامی- در عراق مبارزه کند، در حالی که آن ها را در یمن و سوریه به شکل موثری گسترش می دهد. در این راستا کشورهای اروپایی می توانند در تشویق دیگر کشورهای خاورمیانه به قبول راه حل های سیاسی برای این بحران های منطقه یی نقش مثبتی ایفا کنند.

سخن پایانی این که، جهان شامل ایران و اروپا نمی تواند بیش از این از پرداختن به ریشه های ناآرامی در منطقه خاورمیانه طفره برود. در عین حال این فرصتی یگانه برای تعامل است که نباید هدر برود. صلح و ثبات نیاز اساسی منطقه خاورمیانه، اروپا و جهان است. در یک جهان به هم پیوسته و با وابستگی متقابل روزافزون، نیاز به همکاری واقعی در مبارزه با خشونت و افراط یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت غیرقابل انکار است.

محمدجواد ظریف

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران