روایت نیویورک تایمز از مذاکرات محرمانه تبادل زندانیان

نسیم آنلاین: دولت اوباما، طی یک سال با ملاقات‌های پنهانی با همتایان ایرانی به دنبال ازادی امریکایی‌های بود که در ایران زندانی بودند.

اما ایرانی‌ها در اخرین جلسه در هتل ژنو با پیشنهاد جدیدی آمدند و خواهان آزادی ده‌ها ایرانی در بند آمریکا شدند و تقاضایی را مطرح کردند که مدت‌ها رد شده بود.

برت مک‌گرک، مذاکره کننده ارشد گفت: ما درباره این موضوع صحبت کرده بودیم. اما طرف ایرانی به گفته مقامات مطلع آمریکایی از این مذاکرات، مصر بود. احتمالا موضوعی در داخل ایران تغییر کرده بود، بخشی از جنگ‌های داخلی ایران درباره چگونگی مواجهه با آمریکا.

بنابراین آقای مک‌گرک و تیم او کاغذ خود را برداشتند و بیرون رفتند و به ملاقات پایان دادند. همصحبت‌های آقای مک‌گرک از دستگاه‌های امنیتی ایران بودند، گروهی که خیلی کم با طرف‌های آمریکایی ملاقات دارند و به اندازه مذاکره کنندگان ارشد هسته‌ای ایران سفر نکرده‌اند و به خوبی انگلیسی صحبت نمی‌کنند.

سرانجام، توافق از سوی جان کری و ظریف جمع شد. ۵ آمریکایی در ازای ۷ ایرانی ازاد شدند.

فقط ایرانی‌ها با شکاف در داخل دولت خود مواجه نبودند، دولت آمریکا هم با منازعات متعددی درباره تبادل اسرا مواجه بود و حتی دادستان کل آمریکا به هر توافقی که معادل ازاد سازی امریکایی‌ها در برابر دستاوردهای سیاسی ایران باشد مخالفت می‌کرد.

یکی از مقامات آمریکایی می‌گویدحتی در اخرین لحظات رفتن به فرودگاه هم بحث و منازعه در جریان بود. وی افزود: "مانند یکی از صحنه‌های فیلم آرگو ."

وقتی کری با ظریف اصطراری تماس گرفت، هواپیما مجوز پرواز را دریافت کرد.

اوباما مجوز مذاکرات دیپلماتیک محرمانه با ایران را برای ازادی زندانیان صادر کرد. اقای مک‌گرک، یکی از مقامات ارشد دولت آمریکاست که توانست برکناری نخست وزیر مشکل ساز عراق را رقم بزند و در اکتبر ۲۰۱۴ رهبری مذاکرات جدید با ایران را در دست گرفت.

به گفته چند مقام آگاه آمریکایی، تیم مک‌گرک به کمک سوئیس، حافظ منافع آمریکا در تهران، با همتایان ایرانی خود برای نخستین بار در نوامبر ۲۰۱۴ در ژنو ملاقات کردند.

این دو تیم، هر ماه یا هر ۶ هفته ملاقات می‌کردند و تا زمانی که توافق نهائی شد درباره حصول توافق رایزنی می‌کردند. پس از نهائی شدن برجام، توافقاتی حاصل شد و طرف آمریکایی توانست رفتار بهتر با زندانیان را تضمین کند.

ایرانی‌ها برای اینکه به نظر نرسد تسلیم طرف آمریکایی شده‌اند، خواهان ازادی ۴۰ نفر از ایرانی‌هایی بودند که نه تنها در آمریکا بلکه در سایر کشور‌ها نیز زندانی‌اند اما طرف آمریکایی این موضوع را نپذیرفت.

هیج کس خواهان ازادی "تروریست‌های محکوم شده" و یا کسانی نبود که به جرائم خشن محکوم شده‌اند، اوباما به این نتجیه رسید که می‌تواند برخی ایرانی‌های ناقض تحریم‌ها را ازاد کند و در ‌‌نهایت ایران ۱۹ نفر را پیشنهاد کرد.

زمانی که کری با ظریف در ۲۹ اکتبر در حاشیه مذاکرات سوریه دیدار کرد، به نظر همه چیز خوب می‌آمد اما چند هفته بعد دوباره تیم مک‌گرک با طرف ایرانی خود دیدار کرد و چالش‌هایی شکل گرفت که احتمال می‌رفت تمامی تلاش‌ها بی‌ثمر بماند. از این کری بار دیگر ظریف را در یکی دیگر از مذاکرات سوریه کنار کشید و دو طرف توانستند به توافق برسند.

مقامات آمریکایی می‌گویند که زمانبندی تبادل زندانیان تعمدی نبوده بلکه ماحصل بهبود روابط است.

طرفین تصمیم گرفتند که تبادل اسرا را با اجرای توافق اعلام کند، اما باز هم اختلاف‌هایی در آخرین ساعات رخ داد. یکی از اختلاف‌ها درباره اسناد مربوط به توافق هسته‌ای بود. ساعت ۹ صبح شنبه به وقت وین، کری با ظریف و همتایان اروپایی دیدار کرد و با وزیر خارجه فرانسه تماس گرفت. کری تلفن را طوری دستش گرفت که همه صدای او را بشنوند، سرانجام ساعت 9:30 همه موافقت کردند.

پس از اعلام توافق هم کری شنید که باز مشکلی در آزادی سه آمریکایی باقی مانده رخ داده. به او گفتند که ایران نمی‌گذارد یگانه همسر رضائیان و مادرش سوار هواپیما شوند.

کری با ظریف تماس گرفت و گفت: "ببین جواد، این بخشی از توافق ماست." و ظریف مشکل را حل کرد.