نان ریاض در تنش با تهران است
دو روز بعد از قطع رابطه یک جانبه سعودی‌ها با ایران، تحولات به سمت و سویی که عربستان پیش بینی می‌کرد پیش نمی‌رود.
تسنیم: دو روز بعد از قطع رابطه یک جانبه سعودی‌ها با ایران، تحولات به سمت و سویی که عربستان پیش بینی می‌کرد پیش نمی‌رود. تجمعات در انگلیس و کانادا علیه اقدام شیخ نمر تشدید شده، اروپا و امریکا آنگونه که ریاض می‌خواست به حادثه سفارت در تهران واکنش نشان نداده‌اند و باراک اوباما رئیس جمهور امریکا نیز در اظهار‌نظری کم‌سابقه، خطاب به مسئولان عربستان گفته: « با مسئولیت خودتان ریسک کنید!»
دیدگاه‌ها در پایتخت‌های غربی با این دیدگاه فزاینده در تهران مطابقت دارد که ریاض با اهدافی خاص به دنبال ایجاد تنش یا حتی ورود به مقابله با ایران است. «فیلیپ گوردون» دستیار ارشد سابق رئیس‌جمهور امریکا در مصاحبه با برنامه چارلی رز گفته که قطع روابط عربستان سعودی با ایران، عامدانه بوده و در واقع «پیامی از سوی سعودی‌ها به امریکا»ست. همین دیدگاه در تهران نیز از سوی مقام‌های ایرانی ابزار می‌شود. «عربستان رو جنگ بسته است و نان خود را در جنگ می‌بیند.» آنچه باعث می‌شود سعودی‌ها تا این حد آماده تقابل با ایران بشوند به تحولاتی در منطقه غرب آسیا بر‌می‌گردد که از اوایل قرن حاضر شروع شده است و هم اکنون نیز در جریان است. نقطه آغازین، این تحولات حمله امریکا به عراق و سقوط صدام حسین است که در پی آن شیعیان به قدرت رسیدند و بغداد که اهمیت زیادی نه تنها برای عربستان سعودی بلکه جهان عرب دارد به یکی از همپیمانان تهران تبدیل شد. پس از آن، حزب‌الله لبنان، مهم‌ترین متحد ایران، در جریان جنگ تابستان 2006 با رژیم صهیونیستی نه تنها طرح خاورمیانه بزرگ امریکا را ناکام گذاشت بلکه خود را به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار منطقه‌ای معرفی کرد که
در آینده نقش مهمی در کمک به تهران به عهده خواهد گرفت. سعودی‌ها در حالی نظاره‌گر قدرت‌یابی چراغ خاموش ایران بودند که تحولات پرشتاب پنج سال گذشته جهان عرب به‌ویژه در سوریه، عراق و یمن کاملاً برخلاف خواست ریاض پیش رفته است. در سوریه آخرین ضربه ایران در قالب محور مقاومت و متحدان آن علیه عربستان سعودی با کشته شدن زهران علوش فرمانده گروه سلفی جیش السلام وارد شد. علوش یک دارایی فوق‌العاده ارزشمند برای ریاض محسوب می‌شد و آل‌سعود رؤیا‌های زیادی برای آن در شامات تصور می‌کردند، به همین دلیل این مقام آگاه کشورمان یکی از دلایل اعدام شیخ نمر را احتمالاً واکنش به کشته شدن زهران علوش عنوان کرد، موضوعی که کارشناسان نیز آن را تأیید می‌کنند. سید رضا میرطاهر معتقد است شکار علوش به عنوان سرمایه ریاض نقش مهمی در تصمیم سعودی‌ها داشته است. علاوه بر این عربستان سعودی پس از ورود نظامی روسیه و مذاکرات سیاسی که متعاقب آن شکل گرفته احساس می‌کند اهداف خود در سوریه با بن‌بست مواجه شده است. شکست برنامه‌های سعودی‌ها تنها به دمشق مربوط نمی‌شود و برنامه‌های آنها برای ساقط کردن بغداد به عنوان یکی از همپیمانان ایران نیز با بن بست مواجه شده
و نیروهای عراقی در حال بازپس‌گیری شهر به شهر مناطق خود از گروه‌های تروریستی هستند که ماهیت تکفیری دارند. آنها چند روز قبل به یکی از مهم‌ترین پیروزی‌های خود علیه داعش در رمادی دست یافتند. یکی از مهم‌ترین دلایل این موفقیت همکاری قبایل سنی با دولت مرکزی بود که در نتیجه آن بی اعتمادی بین آنها کاهش یافت اما تنش بین ایران و عربستان این همکاری‌ها را به چالش می‌کشد و در این میان تنها داعش است که سود خواهد برد.
اما مهم‌ترین شکست عربستان در یمن در حالی رخ می‌دهدکه آل سعود برای اولین بار تصمیم گرفت به صورت مستقیم وارد جنگ شود. پس از گذشت حدود 9 ماه از این جنگ شکست سعودی‌ها برای‌شان قطعی شده است و همانطور که اکثر ناظران تأکید دارند یمن به ویتنام عربستان تبدیل شده و عواقب کوتاه مدت و میان مدت زیادی با خود به همراه خواهد داشت. طولانی شدن این جنگ از یک طرف باعث تحمیل هزینه‌های سنگین مادی و بین المللی می‌شود و از طرف دیگر نارضایتی‌ها را در بین مردم عربستان سعودی افزایش می‌دهد. افزایش تنش با عربستان باعث می‌شود تا افکار عمومی از ناکامی‌های عربستان سعودی منحرف شود. اما یکی از مهم‌ترین مواردی که باعث نگرانی جدی عربستان سعودی شده توافق هسته‌ای ایران و عواقبت پس از آن است. سعودی‌ها این تصور را دارند که توافق هسته‌ای باعث عادی سازی روابط ایران با غرب خواهد شد و در صورتی که روابط دو طرف عادی شود، عربستان سعودی به صورت قابل توجهی به حاشیه رانده خواهد شد. مقامات کشورمان با تأکید بر اینکه سعودی‌ها با اصل توافق هسته‌ای ایران فارغ از ماهیت و محتوای آن مخالف هستند تأکید کرده‌اند که ریاض دست به هرکاری خواهد زد تا این توافق را در هر
مرحله‌ای که شده مختل کند و باید منتظر اقدامات بعدی سعودی‌ها باشیم. این منبع آگاه با تشریح تصوراتی که سعودی‌ها از این تحولات دارند که بر اساس آن امنیت وجود خود را در خطر می‌بینند پیش‌بینی کرد آنها دست به هر کاری خواهند زد تا این روند را به نفع خود تغییر دهند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه روز گذشته در کنفرانس خبری مشترک با ابراهیم جعفری همتای عراقی خود، با بیان اینکه تنش‌آفرینی در منطقه، اقدامی از سر قدرت نیست بلکه از سر ضعف است، گفت: «باعث تأسف است که دولت سعودی با سیاست تنش کار را ادامه داد.» یک منبع آگاه هم در وزارت خارجه با اشاره به اینکه تهران به تصورات، نیات و اهداف هیئت حاکمه عربستان سعودی اشراف دارد، تأکید کرد که سعودی‌ها همچنان به اقدامات تحریک‌آمیز خود ادامه خواهند داد چرا که آنها منافع خود را در ایجاد بحران و تنش با ایران می‌دانند. این منبع با اشاره به اینکه تحولات میدانی و بین‌المللی در راستای منافع ایران است، گفت: نباید با اقدامات غیرضروری به عربستان بهانه داد تا روند این تحولات را به نفع خود تغییر دهد.
دیدگاه تان را بنویسید