اتحاد اسلامی یعنی با وجود اختلاف هوای هم را داشتن/ اهل‌سنت هنوز احساس تبعیض می‌کنند/ چرا یهودی و مسیح می‌توانند وحدت کنند اما شیعه و سنی نه؟

وحدت اسلامی دو طرف دارد: شیعه و سنی. باید ذهنیت هردو را فهمید تا راهی برای به سرانجام رساندن این فریضه پیدا کرد. به همین خاطر سراغ یکی از علمای اهل سنت ایران رفتیم تا نگاه او را درباره وحدت اسلامی و راههای رسیدن به آن جویا شویم. مولوی عبدالمجید شه بخش، از جمله اساتید سرشناس حوزه های علمیه اهل سنت سیستان و بلوچستان است که به سوالات ما در این زمینه پاسخ داد. ایشان می گوید اگر همه به گفته رهبر انقلاب که فرمودند اهانت به مقدسات مذاهب خط قرمز نظام است ملتزم باشند، وحدت عملی شکل خواهد گرفت. متن زیر حاصل گفتگوی ما با ایشان است: فردا: تعریف وحدت از نظر شما چیست؟ به نظر من وحدت یعنی ترک خصومت و دشمنی و پذیرفتن اینکه بصورت مسالمت آمیز با هم زندگی کنیم. و اختلافاتی را که ممکن است در طول زمان پیش بیایند را از راه گفتگو حل و فصل نماییم. مهمترین اصل و اساس برای چنین وحدتی احترام متقابل و عدم توهین و اهانت است. مقام معظم رهبری چه زیبا فرموده اند اهانت به مقدسات خط قرمز نظام هست. خداوند مسمانان را به وحدت و همدلی فرا خوانده است. فرموده: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ و همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید! و شما بر لبِ حفرهای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار میسازد؛ شاید پذیرای هدایت شوید. با هم بودن و نادیده گرفتن اختلافات. حتی خداوند دانا پیش بینی کرده که ممکن است دو گروه از مسلمانان به حدی اختلاف کنند که با هم جنگ کنند. فرموده است: وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ فَإِن فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ و هرگاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند، آنها را آشتی دهید؛ و اگر یکی از آن دو بر دیگری تجاوز کند، با گروه متجاوز پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد؛ و هرگاه بازگشت (و زمینه صلح فراهم شد)، در میان آن دو به عدالت صلح برقرار سازید؛ و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالت پیشگان را دوست میدارد. و وظیفه دیگر مسلمانان را نیز روشن کرده که آنان تماشاچی نباشند بلکه دخالت کنند و برای صلح و آشتی آن دو گروه تلاش کنند. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ مؤمنان برادر یکدیگرند؛ پس دو برادر خود را صلح و آشتی دهید و تقوای الهی پیشه کنید، باشد که مشمول رحمت او شوید! و از تفرقه و تشتت منع فرموده و از عواقب آن مسلمانان را برحذر داشته و فرموده : وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است! در جایی دیگر تفرقه اندازان را به عذاب عظیم تهدید نموده است. وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ و مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند؛ (آن هم) پس از آنکه نشانههای روشن (پروردگار) به آنان رسید! و آنها عذاب عظیمی دارند. پس اتحاد اسلامی یعنی اینکه با وجود داشتن اختلافات متحد شدن و هوای همدیگر را داشتن و خیرخواهی کردن. فردا: آفتها و چالشهای وحدت اسلامی به نظر شما چه چیزهایی است؟ اولین آفت عدم صداقت است. یعنی در قول و قراری که با هم می گذاریم و به عبارتی قراردادی که با هم امضا می کنیم باید صادقانه به آن قرارداد پایبند و معتقد باشیم. مهمترین آفت وحدت احساس عدم صداقت یک طرف است. گاهی این احساس ممکن است در هر دو طرف وجود داشته باشد. بی اعتمادی و شک و تردید از بزرگترین آفتهای وحدت اسلامی است. آفت دوم زیر پا گذاشتن قول و قرار وحدت و خلاف آن عمل کردن است. و از همه مهمتر اهانت و توهین به مقدسات طرف دیگر. وحدت عملی به این معنا است که دو گروه وحدت کننده صادقانه و بدون نفاق بپذیرند که با هم متحد بشوند. یکدیگر را احترام بگذارند و دوست داشته باشند و به هیچ صورتی به همدیگر توهین و اهانت ننمایند. مصداق این وحدت را اگر من بخواهم مثال بزنم موارد بسیار زیاد است من به دو مورد اشاره می کنم. یهود و نصارا دو دین متضاد هستند. هیچ طرفی حقانیت طرف دیگر را قبول ندارد. یهود حضرت عیسی را ( نعوذبالله) زنا زاده می دانند و به مادرش حضرت مریم تهمت و اتهام بسیار می زنند. یهود در دستگیری و اعدام حضرت عیسی تلاش بسیار کردند. به همین خاطر مسیحیان دشمنی و بغض یهود را در دل داشتند و یهود را قاتلان عیسی مسیح می دانستند. (می دانیم بنا بر اعتقاد مسلمانان حضرت عیسی هنوز زنده است و آنها موفق نشدند اعدامش کنند ) این دو دین متضاد تصمیم به وحدت گرفتند. آنان با هم یکی شدند و وحدت نمودند. چند سال بعد بخاطر آنکه جلوی تفرقه را در آینده بگیرند عده زیادی از رجال مذهبی مسیحیت جمع شدند و جلسه گرفتند و یهود را از قتل حضرت عیسی تبرئه کردند. به این صورت آنان با هم به معنای واقعی وحدت نمودند. نمونه دوم: مسلمانان و هندوهای هند تصمیم گرفتند با هم متحد شوند و بصورت مسالمت آمیز با هم زندگی کنند. آنان با هم قرار گذاشتند تا جایی که بتوانند به مقدسات یکدیگر اهانت نکنند. اکنون سالها از آن تاریخ می گذرد و مسلمانان و هندوها بر قولشان پایبند هستند. گاو یکی از مقدسات هندوها هست که هیچ مسلمانی در آنجا به گاو اهانت نمی کند و هیچ مسلمانی گاوش را نمی کشد. و به این صورت وحدت شان سالها است برقرار است گاهی حتی رئس جمهور هند یک مسلمان بود. تعداد زیادی از دانشمندان کشور هند مسلمان هستند حتی آن کسی بمب اتمی هند را ساخت یک مسلمان بود. پس نتیجه می گیریم وقتی که پیروان ادیان مختلف و متضاد می توانند با هم متحد شوند چرا پیروان یک دین نتوانند با هم متحد بشوند؟ فردا: به نظر شما در ایران اسلامی وحدت عملی برقرار است؟ اگر نه موانع را ذکر بفرمایید. با وجود زحمات فراوانی که در این راه کشیده شده متاسفانه نه. هنوز از وحدت عملی فاصله بسیاری وجود دارد. اهل سنت هنوز احساس تبعض و ناراحتی می کنند. بجای آنکه علمای شیعه و سنی با هم بنشینند و چیزهایی را که به وحدت لطمه می زند به تدریج از مراسم مذهبی کم و حذف کنند برعکس چیزهایی که حتی قبلا نبودند بوجود آوردند. فردا: شما چه موانعی بر سر راه این وحدت می بینید؟ موانع وحدت متعدد هستند. یکی آنکه هستند بسیاری اشخاص که از راه ایجاد تفرقه به منافع مادی و مقاصدی امید بسته اند و اینها بعضا از افراد معمولی جامعه نیستند بلکه از دست اندرکاران به حساب می آیند. برای آنکه شما منظور را بفهمید داستانی نقل می کنم. چند سال قبل ما رفته بودیم قم. آنجا داستانی برای ما نقل کردند. می گفتند زمانی که حاج آقای یونسی وزیر اطلاعات بودند به قم آمده بودند و به دیدار یکی از مراجع بزرگ رفته بودند. آنجا متوجه شدند آن بزرگوار قدری ناراحت است. دلیل را پرسیده بودند او گفته بود شما چطور وزیر اطلاعات هستی که ما طلبه ای را به بلوچستان فرستادیم برای تبلیغ دین وهابیون او را گرفته ریشش را تراشیده و بینی اش را بریده اند. آقای یونسی می گوید من تا زمانی که این قضیه را برای شما روشن نکنم از قم نمی روم. شما اسم آن طلبه را به من بدهید. یونسی طلبه را پیدا می کند می بیند بله ریشش تراشیده و بینی اش چسب زده. پس از مقداری سوال و جواب بالاخره آن طلبه اعتراف می کند که از استان به من فلان مبلغ پول دادند تا این داستان را به مراجع بگویم. حاج اقای یونسی طلبه را همراه با دکتر به نزد آن مرجع می برد و با اشاره به دکتر می گوید بینی این طلبه را این وهابی بریده! موارد اینچنینی بسیار زیاد هستند کسانی هستند که سعی در پاشیدن بذر دشمنی و بی اعتمادی دارند. یکبار ما همراه جمعی از علمای بلوچستان به دیدن یکی از مراجع بزرگ قم رفته بودیم. ایشان در سخنرانی خود فرمودند طبق گزارشاتی که به من رسیده دو چیز وحدت را مکدر کرده اول اینکه اهل سنت خانه ها و دکانهای شیعیان را می خرند تا آنها را به خاک سیاه بنشانند. دوم آن که اهل سنت فرزند زیاد درست می کنند. همه علما حیرت زده و مبهوت شدند. متاسفانه آن مراجع و بزرگان را افراد مغرض با گزارشات دروغین به خطا و اشتباه می اندازند. وقتی ما می گوییم کشور ایران مال همه ایرانی ها است یعنی هر ایرانی هر کجای ایران را دوست دارد، می تواند به عنوان جا و محل اقامت خودش انتخاب کند. گاهی می شنویم برخی از بزرگان از مهاجرت اهل سنت به شهرهای ایران اظهار نگرانی و اعلام خطر می کنند که بنظر من اینها به وحدت لطمه می زند. شهرهای بزرگ اصولا مهاجرپذیرند و فرقی میان شیعه و سنی نیست. به همان دلیل که مهاجرانی از همدان و اراک و اهواز و ... به شهرهای بزرگ مهاجرت میکنند، از شهرهای سنی نشین نیز برای کار یا تحصیل و ... به شهرهای بزرگ مهاجرت می کنند. مطلب بعدی گسترش بی سابقه وسایل ارتباط جمعی در این روزگار است. دستهایی در کار هستند که مثلا سخنان توهین آمیز یک منبری شیعه به مقدسات اهل سنت را که بعضا در مجالس خصوصی ایراد شده را به راحتی میان اهل سنت منتشر می کنند که این خود سبب بی اعتمادی و بدبینی اهل سنت می شود.