ماهیت واقعی ائتلاف سعودی مشخص نیست

مهر: هفته گذشته «محمد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان اعلام کرد که ائتلافی با حضور ۳۴ کشور به همراه تشکیلات خودگردان فلسطین برای آنچه وی مبارزه با تروریسم خواند تشکیل شده است.

این ائتلاف به اعتقاد برخی از کارشناسان و سیاست مداران منطقه به خاطر وجود اختلافات گسترده داخلی بین اعضای ائتلاف و عدم حضور کشورهایی چون ایران که از قدرت های منطقه ای است نخواهد توانست به اهداف ادعایی خود دست یابد.

در همین راستا در روزهای گذشته گروهی از دیپلمات های ارشد سابق ترکیه درباره ماهیت و ساختار مذهبی حاکم بر این ائتلاف هشدار داده و تصریح کردند چنین ائتلافی می تواند به تشدید اختلافات فرقه گرایانه در منطقه بیانجامد.

در همین خصوص گفتگویی با «اوزدم سانبرک» رئیس سازمان تحقیقات استراتژیک بین لمللی(USAK) و معاون وزیر خارجه پیشین ترکیه انجام شده است که مشروح آن در زیر آمده است.

*با توجه به اینکه کشورهای عضو ائتلاف سعودی ضد داعش تعریف مشترک و واحدی از موضوع تهدید ندارند و خودشان در میان خودشان اختلافات زیادی دارند، آیا فکر می کنید چنین ائتلافی موفق خواهد بود؟

در ائتلاف ها اینکه کشورهای عضو دارای دیدگاه ها و برداشت های کاملا مشترک از یک تهدید باشند مسئله ضروری نیست. نمی توان گفت که تمامی کشورهایی که به یک «ائتلاف اراده ها» می پیوندند باید همیشه دارای اهداف دقیقا یکسان و درکی دقیقا یکسانی از تهدیدات داشته باشند. خود نفس دور هم گرد آمدن برای کاری ممکن است حتی مشوق هایی برای کشورها ایجاد کند تا همکاری بهتری با همدیگر داشته باشند و بر اختلافاتشان غلبه کنند حتی آنهایی که دارای دیدگاه های متفاوت هستند.

*چنین ائتلافی بدون حضور بازیگر عمده ای مثل ایران چه جایگاهی خواهد داشت؟

استفاده از واژه «اسلامی» برای این ائتلاف مشکل ساز است زیرا آنچه که ما با آن درگیر هستیم ارتباطی به دین ندارد و قرار است ما یک مسئله ملموس را حل و فصل کنیم. به اعتقاد من عربستان سعودی باید به عنوان کشور ایجاد کننده ائتلاف و ایران که خارج از این ائتلاف است در این خصوص مواضع خود در قبال همدیگر را تعدیل کنند.

حقیقتا باید دو کشور خیلی پیشتر در خصوص حل مشکلات منطقه ای شروع به همکاری با هم می کردند و این کار ابتدا باید قبل از اینکه مسئله سوریه یک مسئله جهانی می شد از طریق یک مکانیسم منطقه ای در سوریه توسط ایران و عربستان آغاز می شد.

برای دستیابی به یک مکانیسم واقعی که بتواند پاسخگوی حل و فصل مشکلات منطقه ای باشد بازیگران منطقه ای یا کشورهایی که جمعیت بزرگ مسلمان دارند باید بتوانند برای حل مشکلاتشان فراتر از تفکرات و اختلافات مذهبی خودشان عمل کنند. این بازیگران باید سعی کنند مشکلاتشان را از طریق گفتگو و راهکارهای سیاسی حل و فصل کنند.

*تبعات یا مزایای احتمالی حضور ترکیه در چنین ائتلافی برای آنکارا چه خواهد بود؟

ترکیه و دیگر بازیگران با استفاده از روابط خوب خود با کشورهای مسلمان از جمله ایران می توانند با حضور در این ائتلاف این تضمین را بدهند که چنین مکانیسمی صرفا یک مکانیسم فرقه ای نخواهد بود، هر چند ما هنوز به خاطر نداشتن بسیاری از جزئیات درباره این ائتلاف از ماهیت واقعی آن خبر نداریم. مشارکت ترکیه در این ائتلاف می تواند از میزان فرقه ای بودن آن بکاهد.

*آیا فکر نمی کنید که بهتر بود چنین ائتلافی که عنوان ائتلاف اسلامی ضد تروریسم را دارد از طریق سازمان همکاری اسلامی صورت می گرفت و تشکیل می شد؟

مجددا تکرار می کنم این نوع همکاری نیازی به این ندارد که تحت عنوان اسلامی صورت گیرد زیرا تعریف این مشکل به عنوان مشکلی «اسلامی» غیرمنطقی است و به تبع آن «اسلامی» خواندن راهکار آن نیز اشتباه است. پدیده تروریسم که ما امروز با آن مواجه هستیم عملا یک مشکل جهانی است پس باید ما بتوانیم گزینه های سیاست محکم را برای برطرف کردن آن بکار بندیم. به اعتقاد من داشتن نگاه مبتنی بر مذهب برای حل یک مشکلی که غیر مذهبی است به نوعی در دام افتادن است.