کمپین نخریدن خودرو صفر شکست خورد یا محیط زیست دور خورد؟/ پرونده‌های خاک خورده و لاینحل خانم ابتکار

چندی پیش رهبر معظم انقلاب سیاست‌های اصلی و راهبردی محیط زیست را به معاون جنجالی روحانی ابلاغ کردند. محیط زیست این روزها وضعیت نابه‌سامانی پیدا کرده است و حتی کارمندان این سازمان مهم و حیاتی نیز از مدیریت شکل‌گرفته در سازمان محیط زیست گلایه‌مند هستند. حال تعیین سیاست‌های راهبردی در حوزه محیط زیست از سوی رهبر معظم انقلاب این امیدواری را بوجود آورده است که این سازمان در خط راهبردی تعیین شده مسیر اصلاح خود و پیشرفت در این عرصه را به درستی طی کند. سازمان محیط زیست در دو سال و اندی که از حضور معصومه ابتکار در راس هرم آن می‌گذرد با چالش‌های فراوانی روبرو بوده است. مدیریت ابتکار نیز در این عرصه بعضا بیشتر به مشکلات دامن زده و نوعی سیاسی‌کاری زیرپوستی را در این سازمان ترزیق کرده است. ابتکار در بازگشت دوباره به این سازمان پس از هشت سال کار در دوران اصلاحات با موضوع بنزین و آلودگی شهر تهران مواجه شد. موضوع آلودگی به حدی مطرح بود که وی در پاسخ به خبرنگاران نسبت به برطرف شدن این معضل زیست محیطی بیان داشت که «‌ ما همه نگران کودکانمان هستیم و راه عاجل بیرون رفتن از تهران است.» این موضوع جنجال‌های زیادی را بوجود آورد و واکنش‌های مختلفی را بوجود آ‌ورد. خوزستان نفس نمی‌کشد بعد از مدتی آلودگی‌های خوزستان بر اثر پدیده شوم ریزگردها مردم این استان را با مشکلات عدیده ای روبرو کرد. بی‌توجهی به این امر و ابعاد گسترده این ماجرا که با زندگی و سلامتی خوزستانی‌ها بازی می‌کرد سبب بوجود آمدن کمپینی با عنوان « خوزستان نمی‌تواند نفس بکشد» در فضای اینترنتی و شبکه‌های مجازی شد. اما این مساله و فشار افکار عمومی بازهم پای خانم رئیس را به خوزستان باز نکرد تا اینکه چند روز از ماجرا گذشت و کماکان هوای خوزستانی خاک‌آلود بود که وزیربهداشت به جای ابتکار به خوزستان رفت. این موضوع باعث زیرسئوال رفتن بیشتر ابتکار شد تا جایی که اسماعیل کهرم،‌ مشاور رئیس سازمان محیط زیست با الفاظی زشت و چاله‌میدانی با یک خبرنگار زن در مورد اقدام قاضی‌زاده هاشمی صحبت کرد و به وزیر بهداشت توهین نمود. این موضوع جنجال دیگری بوجود آورد تا جایی که ابتکار خود بعد از 10 روز مجبور به حضور در خوزستان شد و در یک کنفرانس خبری و یک نشست شرکت کرد. ابتکار در حالی در کنفرانس خبری شرکت می‌کرد که خبرنگاران بومی خوزستان به نشانه اعتراض به بی‌توجهی وی به وضعیت زیست محیطی خوزستان با ماسک در این نشست خبری حضور یافتند. البته راهکار ابتکار برای بحران زیست محیطی خوزستان نیز بسیار ابتدایی بود و وی ماسک را علاج کار دانست. این درحالی است که هنوز هم مشکل در خوزستان وجود دارد و در برخی از موارد مردم این شهر باران اسیدی را نیز تجربه می‌کنند که چندی پیش نیز در این استان اتفاق افتاد و بالغ بر هزاران نفر از مردم اهواز و خوزستان را روانه بیمارستان کرد. مردمی که حالا نفس کشیدن برایشان تاوان بدی دارد و در آرزوی هوای پاک هستند. اما در عین حال واکنش ابتکار به این موضوع نیز بسیار عجیب بود و وی اعلام کرد که بارانی که هزاران نفر را در اهواز و خوزستان روانه بیمارستان کرد اسیدی نبوده است و این موضوع نیز خشم بسیاری از رسانه‌ها و افکار عمومی این شهرها را در پی داشت. سرکشی از مناطق سیل‌زده از داخل ماشین موضوع سرکشی از مناطق سیل زده شمالی کشور از جمله شهر سوادکوه و زیرآب که اثار تخریبی زیادی به بار آورد و مسئولان دولتی اعلام کردند که در این زمینه غافل‌گیر شده‌اند نیز یکی از ماجراهای جالب مدیریت معصومه ابتکار است. وی بعد از چند روز در اقدامی دیر هنگام پس از طوفانی که بعد از عید تعطیلات عید فطر حادث شد به مناطق سیل زده رفت اما در حالی که مسئولان شهری برای استقبال و اطلاع رسانی در مورد تخریب و مسائل مربوطه آمدند، مشاهده کردند که ابتکار از ماشین پیاده نشد و این موضوع موجبات نارضایتی مسئولان این شهر را فراهم کرد و شهردار شهر زیرآب و همچنین رئیس شواری این شهر سیل‌زده چنین عملی را بی‌اعتنایی و بی‌احترامی رئیس سازمان محیط زیست به مردم این شهر دانسته و از این مسئله گلایه کردند.

موضوع اعتراض کارکنان سازمان محیط زیست از نحوه مدیریت ابتکار در این سازمان نیز در نوع خود جالب توجه است. کارکنان محیط زیست در یک اعتراض صنفی و کارشناسانه نسبت به اتفاقاتی که در این سازمان می‌گذرد طوماری تهیه و امضاء کردند. سه نکته مهم در این طومارنویسی مدنظر کارکنان سازمان محیط‌زیست بود. اول اینکه کارکنان از وضعیت زیست محیطی کشور احساس خطر کرده و ازلحاظ نکردن نظرات تخصصی کارشناسان در این حیطه گلایه کردند. ثانیاً وضعیت حقوقی و معیشتی کارکنان مورد انتقاد واقع شد و ثالثاً تبعیضی که در پرداخت حقوق و مزایا در این سازمان به وجود آمده مورد اعتراض شدید قرار گرفت.

در ادامه نیز برخی از احکام انتصابی از سوی مدیریت سازمان محیط‌زیست از جانب کارکنان معترض در رسانه‌ها منتشر شد که به نوعی پارتی‌بازی و عملکرد رانتی در این سازمان اشاره داشت. تنها یکی از مدارکی که در زمینه انتصابات رانتی که چندین و چند مورد بوده است نشان میدهد یکی از بانوان مشاور ابتکار از وی درخواست کرده که بانوی دیگری که صلاحیت و تحصیلات لازم در مورد کار مورد اشاره را ندارد خارج از قانون و با استفاده از اختیارات مدیریتی در پستی خاص منصوب کند. انتقادات به مدیران و مشاوران زن خانم ابتکار که صلاحیت کارشناسی و تخصصی لازم درزمینهٔ فعالیت مربوطه را ندارند حتی شامل حال «شهربانو امانی» مشاور امور بانوان سازمان محیط‌زیست نیز می‌شود.

سیاسی‌کاری زیرپوست محیط زیست اما با اعتراضات کارکنان این سازمان که جنبه صنفی و کارشناسی در حوزه محیط زیست داشت با چوب و برچسب سیاسی بودن برخورد شد این درحالی است که معصومه ابتکار خود در چندین مورد با توجه به مشکلات عدیده در مورد مدیریت در حوزه کاری خود که چند مورد آن ذکر شد به سیاسی کاری و شرکت در همایش‌های حزبی و حضور در خارج از کشور در حوزه کاری سیاسی اشتغال داشته است. ابتکار که با اعتراضات کارکنان خود برخوردی سلبی کرد در اعتراضاتی مانند تجمع انتقادی به مساله سگ کشی شرکت نمود و زیر تابلوی عجیب « من هم سگ هستم»‌ ایستاد. رئیس سازمان محیط‌زیست البته اولویت کاری همچون رسیدگی به امور سیاسی جناح متبوع خود را نیز رعایت می‌کند. وی همچنین در چالش سیاسی که میان محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق و اسحاق جهانگیری بوجود آمده از اسحاق جهانگیری جانب‌داری کرد و نشست مشترکی نیز با وزیر خارجه جنجالی فرانسه لوران فابیوس برگزار کرد. البته ابتکار پیش‌ازاین نیز در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای به فرانسه سفرکرده و با وزیر خارجه فرانسه در آن زمان نیز دیدار و گفت‌وگو کرده بود و همچنین سفری نیز به نروژ داشت. حالا هم با تسهیلاتی که دولت در اختیار خودروسازان قرار داده تا ماشین‌هایشان را با وام به مردم بفروشند، شاهد روانه شدن سیل ماشین‌ها به خیابان ها هستیم موضوعی که به زعم بسیاری دولت بر اساس آن توانست کمپین نخریدن خودرو صفر را شکست دهد اما در این عرصه آلودگی و ترافیک تحفه اصلی تسهیلات 25 میلیونی وام خودرو است که محیط زیست نیز در مورد آن سکوت کرده است. به هر جهت به نظر می‌رسد در این برهه زمانی موضوع محیط زیست از جمله اولویت‌های اصلی کشور است که رهبر معظم انقلاب نیز اهتمام ویژه‌ای به این موضوع حیاتی دارند. در بسیاری از متون علمی در مورد وضعیت منطقه خاورمیانه مساله آب از جمله مسائل راهبری است که باید بدان توجه ویژه‌ای شود،‌این درحالی است که کشور ما با خشکسالی و بعضا با خشک شدن دریاچه‌های مهمی چون هامون و ارومیه روبرو است. با این اوصاف مساله خطیر محیط زیست سیاسی کاری را برمی‌تابد و باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد و با توجه به تعیین خط مشی و راهبر اصلی در این راه از سوی رهبر معظم انقلاب مسیر و اهداف مشخص شده است و تنها بایستی تلاش و حرکت درست در این مسیر صورت گیرد که با برخی از تحرکات و فعالیت‌های سیاسی سازگار نیست و فردی را می‌طلبد که همه اهتمام خود را بر این حوزه حساس بگذارد تا میوه آن را هر چه زودتر در عرصه ملی همه مردم ایران بچینند.