نباید در واژه نفوذ متوقف شویم

فارس: در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی دانشکده رسانه فارس میزگرد «بررسی ابعاد نفوذ رسانه‌ای غرب در ایران» با حضور علی‌محمد نائینی، پژوهشگر سیاسی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه و حسین بابازاده مقدم، استاد دانشگاه و کارشناس جنگ نرم برگزار شد. در این میزگرد که با همکاری گروه سیاسی رادیو گفت‌گو برگزار گردید، کارشناسان مدعو ابعاد و زوایای مختلف نفوذ بیگانگان به کشور در شرایط پسابرجام و نقش و کارکرد رسانه‌های ضدانقلاب در بسترسازی جریان نفوذ مورد بررسی قرار گرفت.

نائینی: هدف دشمن در براندازی جمهوری اسلامی هرگز تغییر نکرده است

نائینی با بیان اینکه وقتی صحبت از نفوذ به میان می‌آید، این سوال مطرح می‌­شود که ابعاد این نفوذ چیست، اظهار داشت: ما بر این باور هستیم که جبهه معارض انقلاب اسلامی که ظهور و بروز آن در جبهه استکبار و دولت آمریکا است، با شیوه‌­های مختلف به معارضه با جمهوری اسلامی ایران است.

وی افزود: از نگاه سیاستمداران غربی جمهوری اسلامی یک دشمن و تهدید همیشگی است و هدف اصلی دشمن که براندازی نظام جمهوری اسلامی است، هرگز تغییری نکرده است اما در طول این سال‌ها به تغییر الگوهای خود پرداخته‌اند و در طول سال‌های پس از انقلاب، الگوهای مختلفی برای مقابله با این تهدید به کار برده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین علیه السلام نفوذ را یک استراتژی برخورد دانست و تصریح کرد: نفوذ در تمامی عرصه‌ها از جمله فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، نظامی و دفاعی وجود دارد اما به فرموده رهبر معظم انقلاب خطر نفوذ فرهنگی همیشه بیشتر بوده است زیرا نفوذ فرهنگی مهم‌ترین عامل دگرگونی است و نتیجه این نوع از نفوذ، در حالی که قالب و ظواهر یک نظام سیاسی ثابت است اما جوهر و درون مایه آن به طور کلی از بین می رود.

تعامل و مذاکره، بستر نفوذ است

نائینی یادآور شد: باید توجه داشت که دشمن در ایران دارای پشینیه نفوذ است و از بعد از جنگ جهانی تجربیات در بلوک شرق و غرب دارد و در این زمینه از دو استراتژی تعامل‌گرایی و تقابل‌گرایی استفاده می‌کند که حتی بعضاً کشورهای منطقه را به مرحله تقابل نظامی با این جریان رسانده است.

کارشناس مسائل راهبردی و جنگ نرم با اشاره به لزوم بررسی عمیق مقوله نفوذ گفت: نیاز است تا پیشینه و مطالعات تطبیقی در این مورد صورت گرفته و مراحل استراتژیک نفوذ دشمن در ایران و هم‌چنین شیوه­‌های مختلف نفوذ در کشورهای مختلف مورد تحقیق و بررسی قرار بگیرد.

این پژوهشگر سیاسی با بیان اینکه دشمن از طریق نفوذ در بستر تغییر محاسبات نخبگان صورت می­­‌گیرد، اظهار داشت: در دوران پس از برجام، دشمن به این نتیجه رسیده است که امکان تغییر در ساختار فکری ملت ایران وجود دارد و لذا در بستر تعامل و مذاکره وارد این عرصه شده است و متأسفانه در بعضی موارد مؤفق شده تا اولویت‌­ها و محاسبات و نوع نگاه به دشمن را در برخی از مسئولین تغییر دهد.

وی با بیان هدف اصلی دشمن خاطر نشان کرد: هدف اصلی دشمن از نفوذ فرهنگی لیبرالیزه کردن فضاهای فرهنگی و سکولاریزه کردن این بسترهاست ودر این زمینه حتی از واژه‌­هایی همچون دین‌سازی و مردم‌­سازی استفاده می­‌کند.

بابازاده مقدم: برخی از افراد داخل کشور، نفوذ را یک مفهوم من‌درآوردی معرفی می‌کنند

در ادامه جلسه حسین بابازاده مقدم، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل جنگ نرم، با اشاره به تاریخ آغاز جریان نفوذ در ایران گفت: در ساختار سیاسی ما نفوذ از عصر صفویه آغاز شد در حالی‌که متاسفانه عده‌ای در تلاش هستند این تفکر را القا کنند که نفوذ مفهومی جدید و اختراع شده از سوی بعضی افراد است.

وی افزود: پس از عصر صفویه و در دوران سلسله بی‌­هویت قاجار، نفوذ دشمن در ایران شکل سیستماتیک پیدا کرد و آنقدر افزایش یافت که در موضوع مشروطه به عنوان عامل تعیین کننده مطرح شد.

کارشناس مسائل سیاسی و فرهنگی با اشاره به مواضع برخی از شخصیت‌ها که به جریان نفوذ باور ندارند خاطر نشان کرد: ما امروز با پدیده ­ای مواجه هستیم که برخی از افراد در داخل کشور نفوذ را یک مفهوم من‌­درآوردی معرفی می‌کنند و می‌گویند نباید مسائل فرهنگ را با دید امنیتی نگاه کرد.

وی با اشاره نفوذ سیستماتیک دشمن در کشور گفت: دگرگونی‌های فرهنگی که در کشور رخ می‌دهد امکان وقوع در سطح نخبگان را نیز داراست و دشمن به‌دنبال تئوریزه کردن مفاهیم خود در این قشر مؤثر در جامعه است.

بابازاده: رسانه‌ها یکی از اهداف اصلی جریان نفوذ هستند

این استاد دانشگاه تصریح کرد: جنگ سرد فرهنگی به دنبال از بین بردن پایه‌های اعتماد و مشروعیت است و این جریان در پانزده سال گذشته تلاش کردند این نظریه را تبیین کنند که کشور ما به دام سیاست‌ها و عقاید بنیادی گرفتار شده و تلاش کردند تجدید نظر طلبی را در ایران احیا کنند.

حسین بابازاده مقدم با بیان اهمیت و تأثیر حوزه رسانه و پژوهشگاه­‌های داخل کشور اظهار داشت: جریان نفوذ، در حوزه رسانه و پژوهشگاه­‌ها و اندیشکده‌های ما که تصمیمات اساسی اتخاذ می‌شود، بیشتر متمرکز بوده و حساسیت بیشتری در این حوزه وجود دارد.

کارشناس مسائل جنگ نرم با اشاره به نقش اساسی رسانه‌ها در تبیین جریان نفوذ تأکید کرد: ما باید نفوذ را دوباره تبیین کنیم و رسانه‌ها باید تلاش کنند عملکرد یکپارچه آمریکا را در طول چند دهه اخیر و اینکه هیچ گاه دشمنی آمریکا با ایران تمامی ندارد را برای مردم تبیین کنند.

نائینی: در نفوذ نرم، ساختارها حفظ می‌شود و ارزش‌های درونی تغییر می‌کند

نائینی در با بیان اهمیت نفش نخبگان فرهنگی در جامعه گفت: گام اول در برای مقابله با این نفوذ علاوه بر شناخت عمیق مفاهیم، این است که نخبگان فرهنگی ما ابعاد این مسئله را به‌خوبی بفهمند و با روش‌­های درست به تبیین آن بپردازند.

وی اظهار داشت: در نفوذ از طریق ملت­‌سازی، دشمن با استفاده از رویکرد دموکراتیزه کردن جوامع، به ایجاد هویت‌­های جدید اقدام می‌­کند و ارزش‌­های پایه‌­­ای جامعه را تغییر می‌­دهد.

نویسنده کتاب «اصول و مبانی جنگ نرم» تأکید کرد: باید باور داشته باشیم که از بعد فرهنگی می‌توان بنیان یک جامعه را فرو ریخت و این همان باور به جنگ نرم است که به عنوان استراتژی اصلی دشمن هم مطرح است.

این کارشناس مسائل استراتژیک با اشاره به نفوذ فرهنگی و سیاسی و علمی دشمن اظهار داشت: ما تجارب گسترده­‌ای در این 36 سال از ابتدای انقلاب اسلامی در مقابله با نفوذ سخت داریم و سیستم‌های امنیتی ما به جدیدترین روش‌های امنیتی برای مقابله با این نوع نفوذ احاطه و آشنایی دارند اما در نفوذ نرم و فرهنگی تحولات به‌صورت تدریجی در جامعه صورت می‌گیرد و به‌همین خاطر باید ابعاد آن را به دقت مورد بررسی قرار داد.

نائینی تأکید کرد: در این نفوذ قالب‌ها و ساختارها حفظ می‌شود اما ویژگی‌های ذاتی و خصوصیات و ارز‌ش‌های فرهنگی از طریق ابزارهای رسانه‌­ای و فرهنگی، از دست رفته و تغییر می‌کند.

کارشناس مسائل راهبردی تأکید کرد: نفوذ رسانه‌ای به دلیل وجود دو نقطه تحول در آن بسیار قابل توجه است که یکی پیدایش رسانه‌های جدید است که وجه واضح آن شبکه‌های موبایل محور است و بخش قابل توجهی از اوقات فراغت مردم را به خود اختصاص می‌دهد و دومین عامل نیز نقش افکار عمومی است و امروزه افکار عمومی یک مولفه بسیار مهم در تغییر نظام‌های سیاسی هستند به طوری‌که هرگونه تغییر در افکار عمومی به تغییرات در نظام‌های سیاسی منجر می‌شود.

نقش سفارت‌خانه‌ها و پژوهشکده‌های خارجی در جریان نفوذ

نویسنده کتاب «درآمدی بر مدیریت فرهنگی» با اشاره به ظرفیت‌­های رسانه در نفوذ دشمن به کشور خاطر نشان کرد: جنگ سرد فرهنگی ابتدا در سال 1991 یعنی فروپاشی روسیه خودنمایی کرد و در واقع اساس جنگ سرد فرهنگی از بین بردن پایه‌های اعتماد و مشروعیت نظام‌های سیاسی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار داشت: عملیات نفوذ در چهارچوب یک سری فعالیت‌­های سازمان‌دهی‌شده و امنیتی صورت می‌گیرد و ما ردپای بعضی از سفارتخانه‌ها و پژوهشکده‌های برخی کشورها را به وضوح در این جریان می‌بینیم که به صورت قرارگاهی کار می‌کنند و از روش‌ها و ابزار بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کنند.

وی با اشاره به سرمایه‌گذاری زیاد دشمن در ایران در جهت تربیت عناصر رسانه‌­ای اظهار داشت: اتحادیه اروپا و آمریکا و برخی از نهادهای به اصطلاح مردمی از سال 70 کسانی را از ایران به خارج از کشور برای پرورش و تربیت اعزام نمودند و پژوهشکده‌های اروپایی و آمریکایی در جهت دنبال نمودن کارهای عملیاتی و کاربردی در ایران بوده‌اند.

این مدرس دانشگاه گفت: از 15 سال گذشته،حوزه هنر و ادبیات ما در تصرف جریان روشنفکری قرار دارد که معتقد است ما در دام سیاست­‌های بنیادین هستیم و باید تلاش نمائیم تا تجدید نظر اساسی در این زمینه انجام دهیم.

این کارشناس مسائل استراتژیک درباره دشمن در جریان نفوذ گفت: هدف دشمن برای مردم تغییر رفتار و فضای اجتماعی حاکم است و تا زمانی که زمینه‌های مورد نظر دشمن در داخل کشور ایجاد نگردد نمی‌توانند اقدام موثری در این زمینه انجام دهند.

بابازاده: مهم‌ترین هدف نفوذ، تغییر در سطح و زاویه دید مردم است

حسین بابازاده مقدم مهم‌ترین هدف نفوذ دشمن را ایجاد دگرگونی در سطح و زاویه دید و نگرش مردم بیان کرد و گفت: دشمنان در تلاشند تا محاسبات ما را به هم بزنند و از طریق ایجاد زیر سؤال بردن گفتمان اصلی کشور، بحران سیاسی در ایران بوجود بیاورند.

این کارشناس مسائل سیاسی و فرهنگی اظهار داشت: دشمن تلاش می‌­کند تا با استفاده از مهره‌های داخلی پیراهن جدیدی برای برجام بدوزد و این در حالی است که در این مقطع از تؤافق، هنوز اقدامی اساسی صورت گرفته نشده است.

وی با اشاره به رهنمودهای رهبر انقلاب گفت: البته رهبر معظم انقلاب تأکید نمودند که با تغییر دولت‌ها اهداف جمهوری اسلامی تغییر نمی­‌کند و ساختار سیاسی ثابت خواهد بود.

بابازاده مقدم اولین و مهمترین مسئله را تببین دوباره نفوذ دانست و اذعان داشت که رسانه­‌ها باید به هویت و رسالت اصلی خود عمل نمایند و گوشزدهای تاریخی را مطرح نمایند.

وی افزود: متاسفانه در ایران برخی مدیران رسانه‌­ای دقت نظر لازم را نداشته‌­اند. و از برخورد همراه با تکریم برای نیروهای نظام غافل بوده‌اند در حالی که ما در حفظ نیروهای رسانه­‌ای خود باید تجدید نظر اساسی داشته باشیم.