وقتی اماکن تاریخی از جان انسان ها مهمتر می شوند

مهر: چند ماه پیش دادگاه بین المللی جنایات جنگی در لاهه پرونده ای برای تخریب آثار باستانی باز کرد تا علیه داعش اقامه دعوی کند و با این اقدام به گونه ای اقدام تروریست ها علیه آثار باستانی در کشورهای مختلف را محکوم و پیگیری نماید. در این پرونده برای چندمین بار در تاریخ ظهور فرقه های افراطی در خاورمیانه از جمله طالبان، القاعده، النصره و داعش نگرانی های جهانی و نگرانی یونسکو نسبت به تخریب آثار باستانی در این منطقه منعکس شده بود. یونسکو چند هفته پیش در نشستی در شهر بن آلمان قطعنامه هایی برای محکومیت اقدامات داعش تصویب کرد. کمیته ای تخصصی در یونسکو در حال پیگیری تخریب آثار باستانی فرهنگی در کشورهای افغانستان، عراق، لیبی، مالی، سوریه و یمن است که اماکنی در نیجر، کنگو و دیگر کشورهای آفریقایی را هم باید به آن اضافه کرد.

یونسکو تاکنون بارها بر لزوم احترام گذاشتن به توافقنامه سال ۱۹۵۴ درخصوص حمایت از اماکن فرهنگی در درگیری ‌های مسلحانه و نیز پروتکل‌ آن از طریق کاهش حملات علیه این اماکن و عدم استفاده از این اماکن به عنوان پایگاه ‌های نظامی تاکید کرده است. در گزارشهای یونسکو بارها تخریب مناطق مسکونی یمن و عراق و سوریه محکوم می شود ولی چنین گزارش هایی در خصوص کشتار انسان های بی گناه در حملات همین گروه های افراطی تهیه نمی شود.

نکته ای که از دید رسانه ها غافل مانده این است که واژه محکومیت و جنایت در دنیای مدرن امروزی دیگر برای کشتن انسانها استفاده نمی شود. البته تخریب آثار باستانی که هر روز از سوی یونسکو بیانیه محکومیت آن صادر می شود و یادآوری ریشه وهابیت گروههای افراطی مثل القاعده و داعش ارزشمند است ولی چرا در مجامع بین المللی وقتی مکان باستانی خراب می شود یک جنایت جنگی رخ می دهد ولی وقتی خبر کشته شدن هزاران زن و کودک در یمن، عراق، سوریه منتشر می شود تنها به تعداد آنها اکتفا می شود. در بهترین شرایط شاید آنها از دولت های عربستان بخواهند که جنگنده هایشان کمتر بمبهای ساخته شده توسط کشورهای غربی را روی مردم بی دفاع یمن بریزند.

شهر صنعا تاریخی ۲۵۰۰ ساله دارد. در این شهر ۶ هزار خانه و ۱۰۰ مسجد وجود دارد که قدمت آنها به قبل از قرن یازدهم میلادی می رسد. هر کدام از خانه های این شهر و دیگر شهرهای یمن نسلهای متعددی از این مردم را به خود دیده است ولی همه این قدمت دلیل نمی شود که خشت های سنگ و گل این کشور از جان خود مردم یمن با ارزش تر باشد. نکته جالب اینجاست که هر باری که عربستان این کشور را بمباران می کند یکی از فعال ترین نهادهایی که در بیانیه محکومیت صادر می کند، یونسکو است، اما گویا این سازمان بیشتر نگران آثار باستانی یمن برای بازدید توریست های غربی است.

بر اساس آمارهای سازمان ملل تنها در شهر صنعا ۲۱۰۰ شهروند یمنی در اثر بمباران جنگنده های صعودی کشته شده اند و آمار قربانیان در شهرهای دیگر نیز نشان می دهد شمار انسان های کشته شده خیلی بیشتر از آثار باستانی تخریب شده است. در سازمان ملل واژه محکومیت جنایت جنگی این روزها تنها برای خراب شدن سنگ و گل های قدیمی ساخت بشر استفاده می شود ولی برای خود انسان زیاد کاربرد ندارد. البته مطمئناً این وضعیت برای کشورهای غربی تفاوت دارد. آنجا حادثه ای کوچک مثل تیراندازی فردی به همکلاسی های خود فاجعه ای بزرگ محسوب می شود و هزاران محکومیت و بیانیه صادر می شود ولی در یمن و عراق و سوریه بیشتر از خود مردم آثار باستانی شان مهم است.

بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان ملل از آغاز تجاوز عربستان به یمن تاکنون بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ یمنی کشته، بیش از ۶ هزار نفر زخمی و ۳۰۰ هزار نفر نیز از خانه های خود در روستاها و شهرها آواره شده اند ولی سازمان ملل برای توقف این تجاوز و جلوگیری از ادامه کشتار غیرنظامیان هنوز اقدامی نکرده است. سازمان ملل هم مثل کشورهای غربی به جای محکومیت جنایات عربستان و کشورهای عربی، حوثی ها را به اشغال مناطق مسکونی متهم می کند. بنا بر این ادعا چون احتمال می رود حوثی ها در این منازل باشند کشته شدن غیر نظامیان توجیه منطقی خواهد داشت و به خاطر همین این کشته شده ها جزء قربانیان محسوب نشده و عاملان آن جنایتکار جنگی محسوب نمی شوند.

غرب حتی در موضوع تخریب آثار باستانی آشکارا دوگانه عمل می کند و هرجا که بخواهد محکوم می کند و هرجا که لازم باشد با هزاران دلیل توجیه می کند. در تخریب پالمیرا و دیگر جاهای قدیمی به طور ضمنی داعش محکوم می شود ولی تخریب آثار باستانی یمن توسط جنگنده های عربستان به حوثی ها نسبت داده می شود که به اصطلاح در خانه های باستانی پنهان شده اند. دلیل این دوگانگی را به سادگی از مقاله رابرت فیسک در روزنامه ایندیپندنت می توان فهمید. وقتی پادشاه عربستان می میرد پرچم های انگلیس نیمه افراشته می شوند و در پارلمان این کشور سکوت می شود تا مبادا خللی در دلارهای نفتی آنها وارد شود.

رابرت فیسک می نویسد: وقتی وهابی-سلفی های داعشی ویرانه های باقی مانده از دوران امپراتوری روم در پالمیرا را نابود می کنند، دنیا به خشم و نعره و نفرین می نشیند اما هرگز جرات نمی کند و به ذهن خود هم راه نمی دهد که کوچکترین اعتراض ملایمی را علیه تخریب مقبره های باستانی، منازل، زیارتگاههای پیامبر اسلام و همراهان و خویشاوندان نزدیک وی به دست سعودی ها بروز دهد. طبیعتا ما می توانیم نتیجه بگیریم بقایای ابنیه مربوط به امپراتوری رم ارزشمندتر از بقایای ابنیه مربوط به صدر اسلام است.