جمع آوري سانتريفيوژها

اعتماد: ايران اجراي تعهدهاي خود بر اساس متن برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) را آغاز كرده است. اين خبر را حسن روحاني، رييس دولت يازدهم در همايش سفرا و روساي دفاتر و نمايندگي‌هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور به شكل رسمي اعلام كرد: «ما مطابق با چارچوب‌هاي موجود و به ويژه ملاحظات مقام معظم رهبري اجراي برجام را به پيش مي‌بريم و تلاش ما براي آغاز مراحل اجرايي نيز ناشي از آن است كه هزينه كمتري از جيب مردم در اثر تداوم تحريم‌ها صرف شود.» همزمان با انتشار اين خبر ٢١ نماينده مجلس شوراي اسلامي هم در نامه‌اي به رييس‌جمهور خواهان توقف جمع‌آوري سانتريفيوژها در نطنز و فردو شدند. علاوه بر رييس‌جمهور، علي‌اكبر صالحي، رييس سازمان انرژي اتمي كه در سفر به توكيو به سر مي‌برد و سيدعباس عراقچي، معاون امور حقوقي و بين‌الملل وزير امور خارجه نيز اعلام كردند كه ايران عمل به تعهدات خود را آغاز كرده است. در پيوست توالي اقدامات مشخص شده براي ايران و ١+٥ در ذيل تعهدات دو طرف به محض ورود به روز قبول توافق آمده است كه از اين روز برجام واجد اثر خواهد شد و مشاركت‌كنندگان برجام كه ٩٠ روز گذشته از روز نهايي شدن يا همان جمع‌بندي مذاكرات را صرف عبور از سدهاي قانوني در كشورهاي خود كرده‌اند بايد از اين روز به بعد ترتيبات و تمهيدات لازم از جمله تمهيدات حقوقي و اداري براي اجراي تعهدات خود طبق توافق هسته‌اي را اتخاذ كنند. علي‌اكبر صالحي، رييس سازمان انرژي اتمي در مصاحبه با خبرگزاري كيودو در اين خصوص مي‌گويد: «ايران اجراي توافق هسته‌اي را با جمع‌آوري شماري از سانتريفيوژهاي خود در تاسيسات هسته‌اي نطنز آغاز كرده است. ما كار مقدماتي را كه شامل كاهش تعداد سانتريفيوژها است آغاز كرده‌ايم. به طور خاص ما در حال كم كردن تعداد سانتريفيوژها از جمله در تاسيسات هسته‌اي نطنز هستيم. البته اجراي كامل توافق زمان خواهد برد.» سيدعباس عراقچي، عضو ارشد تيم مذاكره‌كننده نيز در اين خصوص به خبرنگاران گفت: تلاش بر اين است تا ظرف مدت دو ماه آينده به مرحله اجرايي كامل برجام با در نظر گرفتن الزامات مورد تاكيد مقام معظم رهبري برسيم و روند اجرايي شدن اين مساله آغاز شده است. پس از گذشت ٩٠ روز از روز جمع‌بندي مذاكرات دو طرف عملا با ورود به روز قبول توافق اعلام كردند كه مراحل بعدي براي ورود به روز اجرا را آغاز خواهند كرد. در اين روند ابتدا اتحاديه اروپايي و دولت‌هاي عضو آن يك آيين‌نامه اجرايي را تصويب كه به موجب آن اعلام كردند كه كليه مفاد آيين‌نامه اجرايي اتحاديه اروپايي كه كليه تحريم‌هاي مالي و اقتصادي مرتبط هسته‌اي را اجرايي كرده است، لغو خواهند كرد. همين دستور از سوي رييس‌جمهور امريكا وفق اختيارات وي نيز صادر شد. پس از اين اقدام‌ها با تاييد برجام از سوي مقام معظم رهبري، رييس‌جمهور هم دستور اجراي تعهدات ايران را اعلام كرد و به نظر مي‌رسد كه روند اجراي تعهدات از قريب به ١٠ روز پيش در ايران آغاز شده است. از ميان تعهدهاي ايران در قالب برجام دو مساله آغاز مدرن‌سازي رآكتور اراك و انتقال سوخت به خارج از كشور منوط به مختومه اعلام شدن پرونده مربوط به فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران در حال و گذشته شده كه به گفته عراقچي اين پرونده هم تا يك ماه

و نيم آتي بسته خواهد شد.

تكليف سانتريفيوژها بر اساس برجام

بر اساس آنچه در متن برنامه جامع اقدام مشترك آمده است در حالي كه ايران مي‌تواند غني‌سازي را در مدت‌زمان اجراي برجام و پس از آن به راحتي ادامه دهد، در خصوص ظرفيت غني‌سازي محدوديت‌هايي براي تهران در طول زمان ١٠ ساله آن در نظر گرفته شده كه در برجام در اين خصوص آمده است:

ايران تمايل دارد تمامي سوخت مصرف شده خود را براي تمام نيروگاه‌هاي قدرت و تحقيقاتي در حال و آينده، براي پسماندداري يا فرآيندهاي بعدي كه در قرارداد مربوطه‌اي كه به موقع خود، وفق قوانين و قواعد ملي، با كشور دريافت‌كننده منعقد خواهد شد، به خارج از كشور ارسال كند.

ايران سطح غني‌سازي خود را به مدت ١٥ سال در حد ٦٧/٣ درصد حفظ خواهد كرد.

ايران ماشين‌هاي سانتريفيوژ و زيرساخت‌هاي ذيل را كه با ٥٠٦٠ ماشين سانتريفيوژ IR-١ در تاسيسات نطنز مرتبط نيستند، از محل نصب شده خارج و در سالن Bسايت نطنز تحت نظارت پيوسته آژانس قرار خواهد داد.

تمام ماشين‌هاي سانتريفيوژ مازاد از جمله ماشين‌هاي IR-٢m. ماشين‌هاي سانتريفيوژ مازاد IR-١ براي جايگزيني ماشين‌هاي برخورد كرده يا خراب شده بر مبناي يك به يك مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

به مدت ١٥ سال، ايران در فردو، فعاليت‌هاي غني‌سازي اورانيوم و تحقيق و توسعه مربوط به غني‌سازي اورانيوم نخواهد داشت و هيچ‌گونه مواد هسته‌اي نگهداري نخواهد كرد.

ايران به مدت ١٥ سال تا ١٠٤٤ عدد ماشين سانتريفيوژ IR-١ را در يكي از سالن‌هاي فردو نگهداري خواهد كرد كه از آن دو زنجيره كه قبلا UF٦ به آنها تزريق نشده است، براي توليد ايزوتوپ‌‌هاي پايدار اصلاح خواهند شد. براي چهار زنجيره‌اي كه با تمام زيرساخت‌هاي مربوطه، به جز لوله‌هايي كه اتصال‌هاي كوپل كردن زنجيره‌ها را ميسر مي‌‌سازند، باقي مي‌‌مانند، دو عدد در وضعيت بدون كار، بدون چرخش نگهداشته مي‌شوند. دو زنجيره ديگر به چرخش ادامه مي‌‌دهند.

ايران ماشين‌هاي دو زنجيره باقي مانده در همين سالن را با خارج كردن تمام سانتريفيوژها و لوله‌هاي UF٦ شامل خطوط فرعي، شير آلات، فشارسنج‌ها در سطح زنجيره و مبدل‌هاي فركانس و UF٦ جمع‌آوري خواهد كرد. ايران متعاقبا كابل‌هاي برق زنجيره، تابلوهاي مخصوص كنترل زنجيره و پمپ‌هاي خلأ را جمع‌آوري خواهد كرد. تمام اين ماشين‌هاي سانتريفيوژ اضافي و زيرساخت‌هاي آنها در سالن B تحت نظارت پيوسته آژانس قرار خواهد گرفت.

ايران تمام ماشين‌هاي سانتريفيوژ و زيرساخت‌هاي مرتبط با غني‌سازي اورانيوم را در سالن ديگر فردو، خارج خواهد كرد. اين كار شامل برچيدن تمامي لوله‌هاي انتقال گاز UF٦ از جمله خطوط فرعي، شيرآلات، فشارسنج‌ها در سطح زنجيره و مبدل‌هاي فركانس و تجهيزات مربوط به ايستگاه‌هاي تزريق خوراك و جمع‌آوري مواد UF٦ خواهد بود.

علاوه بر اقدام‌هاي گفته شده ايران در حوزه‌هاي ذخاير اورانيوم و سوخت، پروتكل الحاقي و كد اصلاحي ١/٣ و شفافيت در خصوص ساخت قطعات سانتريفيوژ هم تعهداتي دارد كه بايد تا روز اجرا آنها را نيز عملي كند.

اجراي برجام را متوقف كنيد!

برنامه جامع اقدام مشترك پس از گذشت بيش از ١٠٠ روز از حصول توافق ميان ايران و ١+٥ در وين با برخورداري از مجوز مجلس شوراي اسلامي، شوراي عالي امنيت ملي، شوراي نگهبان و مقام معظم رهبري وارد فاز عمل به تعهدات شده است. مقام معظم رهبري هم در نامه‌اي به رييس‌جمهور كه از سوي رسانه‌ها به تاييد مشروط شهرت يافت، شروطي را تعيين كرده و دو مساله خروج قلب رآكتور اراك و انتقال ذخاير سوخت را به مختومه اعلام شدن پرونده پي‌ام دي منوط كردند كه اين دو مساله هم به همان زمان موكول شده است. با اين‌همه روز گذشته ٢١ نماينده مجلس شوراي اسلامي در تذكري كتبي از رييس‌جمهور خواستند دستور جمع‌آوري سانتريفيوژهاي نطنز و فردو را متوقف كند. محمد دهقان در نشست علني روز گذشته (دوشنبه ١١ آبان ماه) مجلس شوراي اسلامي، تذكر كتبي نمايندگان مجلس به مسوولان اجرايي را قرائت كرد و گفت: «كريمي قدوسي به رييس‌جمهور تذكر داد تا دستور جمع‌آوري سانتريفيوژهاي نطنز و فردو را تا زماني كه شروط مندرج در نامه مقام معظم رهبري و بند يك آن محقق نشده است متوقف كنند.» به گفته عضو هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي اين تذكر توسط حسينيان، كارخانه‌اي، هاشمي، ميركاظمي، عارفي، پژمان‌فر، سليماني، كوچك‌زاده، نوباوه، كوثري، جوكار، سالك، قاضي‌زاده، جراره، افضلي‌فرد، فتاحي، طبيب‌زاده نوري، آليا و طلا امضا شده است. اين درخواست در حالي از سوي ٢١ نماينده مجلس شوراي اسلامي مطرح شده است كه متن برجام در مدت زمان ٩٠ روز پس از تهيه آن در وين ساعت‌ها در كميسيون امنيت و كميسيون ويژه مجلس شوراي اسلامي و همين طور صحن علني مورد بررسي قرار گرفت و اعضاي تيم مذاكره‌كننده نيز ساعت‌ها با حضور در مجلس شوراي اسلامي در خصوص الزامات و تعهدات ايران در برجام توضيحات مبسوطي داده‌اند. ايران با توجه به منوط شدن اجراي لغو تحريم‌ها به راستي‌آزمايي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از اقدام‌هاي ايران درصدد است كه هرچه سريع‌تر و در بازه زماني دو ماه پس از روز قبول توافق (٢٣ مهر) وارد روز اجرا شود تا اتحاديه اروپا، ايالات متحده و شوراي امنيت سازمان ملل هم رسما لغو تحريم‌هاي خود را اجرايي كنند. با توجه به آنكه تا مدت زمان رسيدن به روز اجرا، با ايران همچنان با توجه به مفاد توافقنامه موقت ژنو برخورد مي‌شود ورود هرچه سريع‌تر ايران به فاز پس از روز اجرا مي‌تواند درهاي بسته شده به روي اقتصاد ايران را گشوده و در ورود ايران به بازارهاي جهاني و ورود سرمايه‌گذاران خارجي به ايران گام جدي محسوب شود.