ايران قوي رسانه قوي مي خواهد
جوان: در روزهاي پرتلاطم و پرتحول خاورميانه كه كشورهاي مختلف بر رساندن پيام خود از طريق رسانه‌هايشان تمركز دارند، مخاطبان خارجي كه تمايل دارند اخبار را فارغ از ائتلاف رسانه‌اي برخي از كشورهاي عربي به دست آورند، هنوز با مشكلاتي روبه‌رو هستند، يكي از اين مشكلات عدم استفاده رسانه‌هاي كشورمان از ظرفيت هاي بالقوه منطقه‌اي است.
ايران يكي از مهم‌ترين كشورهاي خاورميانه و از اصلي‌ترين بازيگران در نقشه سياسي آن است. در روزگاري كه رسانه يكي از مهم‌ترين اهرم‌هاي قدرت سياسي كشورها است تداوم اين حضور فعال با قدرت رسانه‌هاي برون‌مرزي ايران رابطه مستقيم دارد. حدود 10 شبكه برون‌مرزي ايراني از طريق ماهواره‌هاي جهاني پيام و صداي ايران را به جهان مخابره مي‌كنند. شبكه‌هاي آي‌فيلم، الكوثر، سحر، هيسپان تي‌وي، پرس تي‌وي، العالم و جام جم از جمله اين شبكه‌هاست كه با هدف آشناسازي مخاطبان جهاني با ديدگاه‌هاي جمهوري اسلامي راه‌اندازي شدند اما به‌رغم نياز منطقه به رسانه هاي مبتكر خبري، رسانه‌هاي ايراني هنوز راه زيادي را براي در دست گرفتن نبض اخبار منطقه در پيش دارند.
شبكه‌هايي چون «العالم»، «پرس تي‌وي» و «هيسپان تي‌وي» هر كدام بر اساس پوشش منطقه خاص جغرافيايي و زباني ايجاد شده‌اند و به همين دليل نمي‌توانند يكديگر را همپوشاني و پشتيباني كنند. عدم پشتيباني رسانه اي شبكه‌هاي تلويزيوني ايراني در مقابل تعداد زياد شبكه‌هاي خبري كه در ائتلاف هاي نانوشته اي با يكديگر قرار دارند باعث شده تا اصل بي طرف بودن رسانه هاي ايراني در بازي امپراتوري هاي رسانه اي جهان ديده نشود.
اين شبكه‌ها با شعار «بازتاب بي‌طرفانه خبرهاي مهم جهان و خبر از ديدگاهي نو» اخبار مربوط به سه منطقه مختلف جغرافيايي از دنيا را پوشش مي‌دهند و از شريان اصلي درآمدهاي صداوسيماي ايران ارتزاق مي‌كنند. هدف آنها آشناسازي مردم دنيا با ديدگاه‌هاي جمهوري اسلامي است.
يكي از مهم‌ترين شبكه‌هاي خبري برون‌مرزي ايران شبكه «العالم» است، آن هم به دليل اهميت منطقه و حوزه‌اي كه تحت پوشش اين شبكه خبري قرار دارد. در روزهايي كه خاورميانه غرق در بحران جنگ و واگرايي سياسي است شبكه عربي‌زبان «العالم» مي‌توانست نقش تعيين‌كننده‌اي در جلب نظر مخاطبان كشورهاي عربي منطقه داشته باشد. اين شبكه در سال 2003 ميلادي و همزمان با آغاز جنگ عراق براي ايجاد چنين تأثيري تأسيس شد. در آن زمان اين شبكه در پوشش اخبار عراق چند گام از ساير شبكه‌هاي تلويزيوني خبري همچون «العربيه» جلوتر بود. تازه تأسيس و ناشناخته بودن العالم به اين شبكه كمك كرد تا دايره مخاطبانش در همان روزهاي اول روز به روز گسترده‌تر شود. در ادامه راه اما العالم نتوانست همچون شبكه‌هاي رقيبش «الجزيره» از پس حفظ يك سياست مهم بر بيايد. اين سياست چيزي نبود جز نمايش چهره‌اي مستقل و غيردولتي به مخاطبان عرب زبان. نيازي كه شبكه هاي ايراني نيز بايد به سمت آن بروند و از فضاي خشك خبري به سمت فضاي تعاملي ميان رسانه ايراني و مخاطبان كه برگرفته از شناخت فرهنگ عمومي و آداب و سنن كشورهاي منطقه، شناخت طبقه نخبه و گروه‌هاي سياسي فعال و حتي ارتباط‌گيري‌با
اپوزيسيون هاي دولت هاي منطقه است.
در حوزه پوشش اخبار منطقه، العالم صداي رسمي جمهوري اسلامي ايران است.اين شبكه بارها از سوي دولت هاي عربي مورد تهديد قرار گرفته و چند بار نيز شاهد قطع فركانس آن در برخي از كشورهاي منطقه بوده ايم. متاسفانه محدوديت هايي كه براي العالم ايجاد شده است به دليل نداشتن حمايت رسانه اي كمتر كسي از اين محدوديت ها خبر دارد. همين موضوع باعث شده است كه شبكه‌اي چون العالم در پوشش اخبار كمي محتاط قدم بردارد تا اصطكاك كمتري را ايجاد كند. اين احتياط و محافظه كاري باعث شده است به مرور زمان اعتماد به اخبار اين شبكه نزد مخاطبان عربي مورد ترديد قرار بگيرد، شبكه‌اي كه بيشتر مخاطبان آن شيعيان عربستان سعودي هستند. در اين بين به غير از العالم و در حوزه شبكه‌هاي غيرخبري، تمركز رسانه‌هاي غيرخبري همچون آي‌فيلم و الكوثر نيز بيش از هر چيز معطوف مخاطب شيعه است.
كشورمان بي شك مهم‌ترين بازيگر سياسي منطقه است و نياز دارد شبكه‌هاي خبري‌اي در دست داشته باشد تا بتواند سياست ها و راهبردهاي منطقه اي خود را به طور مستقيم در اختيار مردم منطقه قرار دهد. دولت هاي كوچك عربي از سال‌ها پيش به فكر استفاده از ظرفيت رسانه هاي خبري براي مطرح ساختن خود افتاده اند. شبكه «الجزيره» قطر يكي از نمونه تلاش هاي اعراب براي حضور در رسانه هاي مطرح جهاني است. اين شبكه اگرچه از خطوط سياسي دولت قطر پيروي مي‌كند اما سياست‌هاي برنامه‌سازي‌اش را خود تعيين مي‌كند و با ادبياتي متفاوت مواضع دولت قطر در خصوص مسائل مختلف منطقه را تكرار مي‌كند. در خارج از منطقه شبكه‌اي چون CNN امريكا نيز سعي دارد با وزارت امور خارجه امريكا هماهنگ شده و تعامل برقرار كند اما اين شبكه نيز در نحوه پوشش اخبار براساس قواعد دولت امريكا عمل مي‌كند اما خود را مستقل مي‌نماياند تا جايي كه جايگاه اين شبكه از نظر مخاطبانش، جايگاه دولت امريكا نيست بلكه آنها CNN در جايگاه يك تلويزيون خصوصي مي‌شناسند.
در اين روزها كه تحولات منطقه به اوج خودش رسيده و ايران مي‌خواهد سهم بيشتري در تعاملات جامعه جهاني داشته باشد كشور به رسانه‌هايي فعال‌تر و پوياتر از اين نياز دارد. به غير از شبكه «پرس تي‌وي» كه توانسته با NGOها و جريان‌هاي فعال مردمي داخل امريكا و انگليس تعامل خوبي را برقرار و محتوايش را از طريق آنها توليد و به دنيا مخابره كند، چنته رسانه‌اي كشور تا حدود زيادي خالي باقي مانده است و نياز به يك تمهيد اساسي دارد.
دیدگاه تان را بنویسید