چند سناریو برای سرنوشت پادشاهی آل سعود

تسنیم: برآوردها درباره نزدیک شدن پایان دوره حکومت آل سعود افزایش یافته است و آل سعود در بزرگرتین نزاع داخلی بر سر قدرت به‌سر می‌برند.

بر اساس این گزارش، اگر برآوردها درباره وقوع کودتایی قریب‌الوقوع برای سرنگونی ملک سلمان شاه سعودی صحت داشته باشد، این عملا به معنای تقسیم بندی علنی در این کشور است.

سناریوهای مختلف برای سرنگونی ملک سلمان

به نوشته السفیر، برخی دو سناریو برای سرنگونی ملک سلمان مطرح کرده‌اند که عبارت است از: برکناری‌ وی به شیوه ملک سعود یا باقی ماندن وی در پادشاهی همانند یک پادشاه صوری به شیوه ملک خالد. گزارش‌های زیادی در این زمینه منتشر شده است. آخرین گزارشی که در این زمینه منتشر شده، گزارش روزنامه انگلیسی ایندیپندنت با این عنوان است که 8 تن از 11 برادر ملک سلمان خواستار سرنگونی او هستند.

روایت یک شاهزاده سعودی از درگیری‌ها در دربار آل سعود

این روزنامه در گزارش خود که دو روز قبل آن را منتشر کرد به روایت یک شاهزاده سعودی جدا شده از آل سعود که از نوادگان عبدالعزیز آل سعود است، استناد کرده است. این شاهزاده سعودی در این روایت خود پیش‌بینی کرد که حوادث سال 1964 میلادی به زودی تکرار شود.

به نوشته السفیر، این شاهزاده سعودی گفت که درگیری به منظور سرنگونی ملک سعود سالهای زیادی به طول انجامید و منجر به درگیری بدون خونریزی بین نیروهای مسلح اصلی کشور یعنی ارتش، وزارت کشور و گارد ملی شد و این بار نیز چنین امری رخ خواهد داد.

محتوای دو نامه شاهزاده سعودی

این روزنامه به آنچه که اخیرا رسانه‌ها به طور گسترده از محتوای دو نامه‌ یک شاهزاده سعودی منتشر کرده‌اند، استناد کرده است. در این دو نامه، از اعضای خاندان حکومتی عربستان خواسته شده که علیه ملک سلمان کودتا کنند. در این دو نامه همچنین آمده است که سیاست‌های محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع، عربستان را به سمت یک فاجعه سیاسی و اقتصادی و نظامی پیش می‌برد.

برکناری بن نایف برجسته‌ترین سناریوی آینده

بر خلاف سناریوی این شاهزاده ناشناس، «سایمون هندرسون» در مقاله‌ای با عنوان شکاف بین شاهزادگان در دربار آل سعود که اواسط ماه جاری میلادی از سوی آکادمی سیاست‌های خاورنزدیک واشنگتن منتشر شد از سناریوهایی خبر داد که احتمال رخ دادن آن در آینده نزدیک وجود دارد. شاید یکی از برجسته‌ترین این سناریوها، اقدام ملک سلمان به برکناری محمد بن نایف از ولیعهدی و انتصاب محمد بن سلمان به جای وی است. این امر می‌تواند به یک درگیری نظامی بین ارتش سعودی تحت فرماندهی محمد بن سلمان و نیروهای شبه نظامی وابسته به وزارت کشور تحت فرماندهی محمد بن نایف بینجامد و چه بسا محمد بن نایف از سوی گارد ملی که توسط شاهزاده متعب بن عبدالله فرزند پادشاه سابق عربستان فرماندهی می‌شود، حمایت شود. به متعب بن عبدالله به عنوان هم‌پیمان محمد بن نایف نگریسته می‌شود.

تشدید بحران در عربستان با انتصاب محمد بن سلمان به سمت جانشین ولیعهد

علی‌رغم اینکه ماده پنجم نظام اساسی حکومت و نظام هیئت بیعت سازوکار انتقال قدرت در عربستان را مشخص کرده است، اما این سازوکارها هنگامی که محمد بن سلمان به منصب جانشین ولیعهدی رسید، از بین رفت. ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان در اکتبر سال 2006 میلادی دستور تأسیس هیئت بیعت را داده بود تا انتخاب شاه و ولی‌عهد در آینده از طریق این هیئت صورت گیرد. انتصاب محمد بن سلمان به سمت جانشین ولیعهد و فرماندهی جنگ علیه یمن توسط وی به تشدید بحرانها در داخل خاندان حاکم انجامیده است.

همه مکالمات شاه از طریق پسر او صورت می‌گیرد

شاهزاده سعودی مذکور به ایندیپندنت می‌گوید که هر نامه یا مکالمه تلفنی پادشاه از طریق پسر او یعنی محمد بن سلمان صورت می‌گیرد.

وی همچنین گفت که محمد بن نایف ولیعهد فعلی در داخل عربستان از محبوبیت برخوردار نیست.

حمایت 8 تن از فرزندان در قید عبدالعزیز از سرنگونی ملک سلمان

ایندیپندنت در گزارش خود به نقل از شاهزاده سعودی نوشت که 8 تن از مجموع 12 فرزند عبدالعزیز آل سعود که همچنان در قید حیات هستند از سرنگونی ملک سلمان و انتصاب احمد بن عبدالعزیز برادر 73 ساله او به جای وی حمایت می‌کنند. یکی از این 8 تن، شاهزاده احمد بن عبدالعزیز است که از پشتیبانی بیشتر اعضای خاندان حکومتی برای رسیدن به پادشاهی برخوردار است.

احمد بن عبدالعزیز پسر کوچک بنیانگذار عربستان از همسر وی «حصه بنت احمد السدیری» است. وی به مدت 37 سال معاون وزیر کشور بود و 4 سال نیز مسئولیت پایگاه‌های دینی در مکه را بر عهده داشت. احمد در سال 2012 به سمت وزیر کشور منصوب شد، اما بعد از 5 ماه بنا به درخواستش از این سمت کناره‌گیری کرد و محمد بن نایف به جای وی به این سمت منصوب شد.

حمایت 75 درصدی شیوخ از سرنگونی ملک سلمان و انتصاب احمد به جای او

این شاهزاده سعودی به ایندیپندنت گفت که اکثریت شیوخ و مبلغان با نفوذ عربستان یعنی 75 درصد از آنها از کودتا برای حذف شاه فعلی و انتصاب احمد بن عبدالعزیز به جای وی حمایت می‌کنند.

هرگونه حمایت از سوی مبلغان با نفوذ سعودی، امری حیاتی برای هرگونه تغییر در عربستان است، زیرا آنها می‌توانند به حکومت مشروعیت دینی و سیاسی ببخشند.

فشارهای روز افزون در داخل خاندان حاکم

به نوشته ایندیپندنت، این کشف بیانگر این است که فشارهای روز افزون در داخل خاندان حاکم در عربستان وجود دارد که درگیری‌های داخلی بر سر قدرت که در زمان رسیدن سلمان بن عبدالعزیز به پادشاهی در آغاز سال جاری میلادی رخ داد را تداعی می‌کند.

این شاهزاده سعودی، دو سناریو برای طرح کودتا علیه ملک سلمان مطرح کرد. اولین سناریو این است که بر اساس آن شاه کناره‌گیری کند. همانطور که ملک سعود این کار را کرد که این امر از احترام داخلی و خارجی برخوردار است. سناریوی بعدی این است که احمد بن عبدالعزیز ولی عهد شود و اختیارات کامل در کشور یعنی کنترل و مسئولیت کامل اقتصاد، نفت، نیروهای مسلح، گارد ملی، وزارت کشور و دستگاه اطلاعات را بر عهده داشته باشد.

بحرانی شدن وضعیت عقلی پادشاه

این روزنامه انگلیسی با اشاره به گزارش‌های پزشکی که نشان دهنده بحرانی شدن وضعیت عقلی پادشاه عربستان است، از انتصابات جنجال بر‌انگیز توسط شاه و جنگ ادامه دار علیه یمن در طول 8 ماه گذشته و فاجعه اخیر حج که هزاران نفر در آن کشته شدند، سخن گفت.

اتمام پشتوانه‌های مالی عربستان تا 5 سال آینده

صندوق بین‌المللی پول چند روز قبل هشدار داد که اگر دولت عربستان به طور گسترده‌ هزینه‌های خود را پایین نیاورد به دلیل کاهش بهای نفت، پشتوانه‌های مالی عربستان در 5 سال آینده به اتمام می‌رسد.

بر اساس گفته منبع این روزنامه انگلیسی، احمد بن عبدالعزیز قصد دارد اصلاحاتی مانند آزادی اندیشه، پاکسازی سیستم قضایی و آزادی زندانیان سیاسی که هیچ ارتباطی با تروریسم ندارند را وارد عربستان کند.

بسیاری از زندانیان سیاسی در عربستان به دلیل ابراز عقیده و نگاه میانه رو نسبت به اسلام از سال 2001 میلادی تاکنون در زندان به‌سر می‌برند.