وزیر خارجه آلمان بعد از ١٢ سال در تهران
شرق، مهدی نوریان: «فرانک والتر اشتاینمایر»، وزیر خارجه آلمان، امروز همراه هیأتی فرهنگی به تهران می‌آید.
این دومین سفر یک عضو کابینه فدرال آلمان به ایران بعد از توافق هسته‌ای است. پیش‌ازاین، «زیگمار گابریل»، وزیر اقتصاد و انرژی و معاون صدراعظم آلمان، در رأس یک هیأت ۶۰ نفره اقتصادی، تیرماه سال‌جاری به تهران سفر کرده بود. از آخرین سفر وزیر امور خارجه آلمان به کشورمان، یعنی دیدار «یوشکا فیشر» در دولت اصلاحات، ۱۲ سال می‌گذرد. در برنامه سفر اشتاینمایر به تهران علاوه بر انجام دیدارهای دیپلماتیک، حضور در نشست کنفرانس امنیتی مونیخ نیز قرار دارد. به گزارش ایسنا، سخنگوی وزارت خارجه آلمان، اهداف سفر اشتاینمایر را تحرک مناسبات سیاسی دو کشور، چگونگی به‌جریان‌انداختن توافق هسته‌ای و مسائل سیاسی و امنیتی منطقه به‌ویژه سوریه عنوان کرد. او تأکید کرده نقش‌آفرینی ایران در اوضاع سوریه، در دستور کار مذاکرات اشتاینمایر قرار دارد. قرار است اشتاینمایر در تهران با محمدجواد ظریف، حسن روحانی و علی لاریجانی ملاقات‌هایی داشته باشد. او پس از سفر به ایران، راهی عربستان خواهد شد. به گزارش رویترز، اشتاینمایر می‌خواهد در این سفر با ایران و عربستان، دو بازیگر عمده مناقشه سوریه، درباره بحران سوریه گفت‌وگو کرده و دو کشور را به گفت‌وگو با
هم ترغیب کند؛ هرچند روابط دو کشور درحال‌حاضر به دلیل رویدادهای «منا» بسیار تیره است. اشتاینمایر چندی پیش اعلام کرده بود: «برای حل بحران سوریه به رابطه مسالمت‌آمیز بین دو کشور ایران و عربستان نیاز داریم. ما سعی می‌کنیم پلی بین دو کشور برای حل بحران سوریه ایجاد کنیم». در جریان مهاجرت پناهندگان جنگ‌زده سوری به اروپا، آلمان از جمله کشورهایی بود که نقش مؤثری ایفا کرد و در میان کشورهای اروپایی بهترین همکاری را در اسکان پناه‌جویان داشت.
رابطه ایران-آلمان در گذر تاریخ
سه‌شنبه این هفته، ۲۸ مهرماه، سالروز اولین تماس سیاسی بین ایران و آلمان است. ۴۱۵ سال پیش در چنین روزی هیأتی از سوی شاه عباس اول صفوی به سوی مرکز «امپراتوری روم، ملت آلمان» برای ملاقات با «رودلف دوم» اعزام شد که بعدا به‌طور متقابل با اعزام هیأتی به دربار صفوی پاسخ داده شد. نخستین عهدنامه دوستی، بازرگانی، قضائی و کنسولی بین دو کشور از سوی نمایندگان «ناصرالدین شاه قاجار» و «فردریک گیوم»، پادشاه پروس، در تیرماه سال ۱۲۳۶ هجری شمسی در پاریس امضا شد. آغاز روابط ایران و آلمان به‌طور رسمی به تاریخ ۱۲۵۲ برمی‌گردد؛ وقتی ناصرالدین شاه به توصیه صدراعظم ترقی‌خواه خود، «میرزا حسین‌خان سپهسالار»، برای بازدید از پیشرفت‌های کشورهای غربی و جلب رضایت شاه برای اجرای آنها در ایران، به اروپا و در سفری به آلمان رفت. لازم به ذکر است اولین انگیزه‌های رابطه با آلمان به درخواست امیرکبیر و در سال ۱۲۲۹ مطرح شد که به‌دنبال قدرتی می‌گشت که بدون توقعات استعماری با ایران رابطه سیاسی برقرار کند؛ البته این تلاش‌ها به خاطر هم‌زمانی با هرج‌ومرج داخلی ناشی از انقلاب ۱۸۴۸ در آلمان به شکست انجامید. در سال ۱۲۶۴، روابط دیپلماتیک ایران و آلمان با
تأسیس سفارت دو کشور در برلین و تهران رسما آغاز شد. «ارنست فن برانشوایگ»، سکان‌دار سفارت آلمان در تهران و «مؤیدالسلطنه»، اولین وزیر مختار ایران در برلین بود.
دو جنگ جهانی
در دوران جنگ جهانی اول، علت اصلی همکاری ایران و آلمان، تلاش‌های آلمان برای همسوکردن ایران با سیاست‌های خود علیه روسیه و بریتانیا بود. اعزام مستشار آلمانی به ایران در همین راستا انجام شد. از دیگر همکاری‌های ایران و آلمان می‌توان به خدمت‌رسانی چند افسر آلمانی به‌عنوان مستشار در جریان نهضت جنگل اشاره کرد. با روی‌کارآمدن هیتلر در آلمان و حکومت پهلوی در ایران، ایران بیش‌ازپیش مورد توجه آلمان قرار گرفت. استراتژی نزدیکی از طریق حس آریایی‌دوستی ایرانیان و آلمانی‌ها با پیشنهاد آلفرد روزنبرگ از طرف آلمان نازی مطرح شد. آلمان در سال ۱۳۱۹ شمسی رتبه اول را در تجارت خارجی ایران کسب کرد. اشغال ایران توسط متفقین، باعث شد ایران در سال ۱۳۲۳ و در جریان جنگ‌جهانی دوم به آلمان اعلان جنگ کند؛ هرچند عملا هیچ رویارویی نظامی میان دو کشور رخ نداد. روابط دو کشور پس از جنگ و در سال ۱۳۲۵ از سر گرفته شد. سردی روابط حکومت پهلوی با آلمان شرقی به گرمی روابط با آلمان غربی انجامید. با تأسیس جمهوری فدرال آلمان در سال ۱۳۲۸، روابط سیاسی ایران با حکومت جدید آلمان در سال ۱۳۳۰ برقرار شد و سفارت ایران در شهر کلن کار خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۵۲،
سفارت ایران به بن انتقال یافت. سفرهای محمدرضا پهلوی و امیرعباس هویدا به آلمان منجر به قراردادهای مهمی چون توافقنامه فروش اسلحه به ایران، مشارکت ایران در کروپ آلمان و احداث نیروگاه اتمی بوشهر شد. روابط دو کشور تا سال ۱۳۵۷ بسیار گسترش یافت و آلمان مقام اول را در تجارت خارجی با ایران به دست آورد.
دولت اصلاحات و رونق چشمگیر روابط
انقلاب اسلامی ایران، جنگ ایران و عراق، ماجرای میکونوس، کنفرانس برلین و مواردی از این دست، روابط ایران و آلمان را دستخوش تحولاتی کرد. روابط پرتنش سیاسی میان دو کشور پس از انقلاب، با سفر موفقیت‌آمیز رئیس‌جمهور دولت اصلاحات به آلمان در سال ۱۳۷۹ و دیدار مقامات دو کشور از کشورهای یکدیگر افزایش چشمگیری یافت. روابط دو کشور با دیدار «یوشکا فیشر»، وزیر خارجه وقت آلمان، از ایران در همان سال و دیدار «خرازی»، وزیر خارجه وقت ایران، از برلین در سال ۱۳۸۳ با موضوع شفاف‌سازی برنامه‌های اتمی ایران و اوضاع منطقه ادامه یافت؛ اما سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد و گفتمان خاص اصولگرایی باعث کاهش روابط ایران و آلمان شد.
تلاش برای بازگشت روابط به دوران طلایی
با پیروزی دولت حسن روحانی، وزارتخانه‌های امور خارجه اکثر کشورهای اروپایی این پیروزی را تبریک گفتند و ابراز امیدواری کردند که روابط با ایران بهبود یابد. «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان، نیز با ارسال نامه‌ای، پیروزی حسن روحانی را در انتخابات تبریک گفت. سفر تیرماه «زیگمار گابریل»، وزیر اقتصاد و انرژی و صدراعظم آلمان در رأس هیأت ۶۰ نفره اقتصادی و سفر پیش‌روی «اشتاینمایر»، وزیر امور خارجه آلمان، به‌همراه هیأتی فرهنگی به کشور نشان از بهبود روابط ایران و آلمان در دولت روحانی دارد. برداشته‌شدن تحریم‌ها به‌دنبال توافق ایران و شش قدرت جهان، راه را برای همکاری هرچه‌بیشتر ایران و آلمان هموار می‌کند. سفر هیأت اقتصادی آلمانی که در تیرماه گذشته به‌همراه نمایندگانی از شرکت‌های بزرگی چون لینده، زیمنس، مرسدس دایملر، باسف، فولکس‌واگن و ده‌ها شرکت دیگر انجام گرفت، باعث شد سیاست‌های ایران در زمینه صنایعی چون صنعت خودرو تحت‌الشعاع قرار گیرد.
بنز جایگزین پژو
حدود سه‌ماه پیش بود که «یکه‌زارع»، مدیرعامل ایران‌خودرو، از احتمال لغو قرارداد همکاری با شرکت پژو فرانسه و حضور رسمی شرکت‌های بنز و فولکس‌واگن در بازار ایران خبر داد. به گزارش «مهر»، او گفت: «قصد داریم اواخر سال ۹۶ خط تولید پژو ۴۰۵ را متوقف کنیم». او درخصوص سرمایه‌گذاری‌های جدید آلمانی‌ها در صنعت خودرو ایران، گفت: «پس از توافق هسته‌ای، هیأت‌هایی به ایران سفر کرده‌اند که آلمان اولین تیم اقتصادی بود که برای حضور ابراز علاقه کرد و در حاشیه آن نیز مذاکراتی با دو شرکت خودرویی بنز و فولکس‌واگن در ایران صورت گرفت». مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو افزود: «شرکت بنز یکی از شرکت‌های قدری است که به‌واسطه موضوع تحریم، بازار ایران را ترک کرد که براین‌اساس، اخیرا با بنز مذاکراتی صورت گرفته و این شرکت حاضر شده به صورت تمام‌قد وارد بازار ایران شود». او در ادامه و با اشاره به این مسئله که «بعد از مشکلات سیاسی و تحریم‌های ناجوانمردانه، پژو غیرعاقلانه بازار ایران را ترک کرد و همین امر منجر به اخراج هشت هزار کارگر پژو و بروز مشکلاتی برای ایران‌خودرو شد»، گفت: «پژو تا این لحظه نباید مطمئن باشد که قراردادش با ایران‌خودرو امضا
خواهد شد و حتی اگر این قرارداد امضا شد، او شریک اول ما نخواهد بود».
آلمان قدرتمندترین اقتصاد اروپا و چهارمین اقتصاد جهان است. در سال ۲۰۱۴، آلمان رکورد بیشترین مازاد تجارت در جهان با ارزش ۲۸۵میلیارد دلار را به نام خود ثبت کرد. این کشور سال پیش سومین صادرکننده در جهان با ارزش ١,٥١١ تریلیون دلار بود. کالاهای صادراتی آلمان را وسایل حمل‌ونقل، ماشین‌آلات، کالاهای شیمیایی، محصولات الکترونیکی، تجهیزات برقی، دارو، تجهیزات حمل‌ونقل، آهن‌آلات، محصولات غذایی و پلاستیک تشکیل می‌دهند.
دیدگاه تان را بنویسید