بررسی روابط آلمان با ایران و بحران پناه‌جویان

ایسنا: وی با استناد به روابط تجاری ایران و آلمان در طی قرن گذشته، به این نکته اشاره می‌کند که انتقال فن‌آوری و کارآفرینی، بخش مهمی از فعالیت‌های آلمان در ایران را به خود اختصاص می‌دهد و بر این باور است که علاوه بر نام‌ها و برندهای شناخته شده آلمانی، مردم می‌توانند به نام‌های کمتر شناخته شده نیز توجه کنند چرا که از نظر او همین شرکت‌ها پشتوانه اقتصاد آلمان هستند.

متن کامل گفت‌و‌گو با میکائیل بارون فون اونگرن اشترنبرگ دیپلمات 60 ساله آلمانی به شرح زیر است:

_ روابط ایران و آلمان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اولاً، آلمان همواره به ایران به عنوان کشوری بسیار مهم در منطقه نگریسته است. گفت‌وگو و تبادلات بین کشورهای ما به صورت سنتی و از گذشته در سطح بسیار بالایی بوده اند. فراموش نکنید که جمعیت ایرانی قابل توجهی در آلمان زندگی می کند. برخی ایرانیان برای تحصیل آمدند، برخی به دلایل تخصصی و شغلی و برخی با یک تبعه آلمانی ازدواج کردند. این روابط خانوادگی گسترده، کمک شایانی به تقویت روابطمان کردند. در زمینه اقتصاد، طی قرن گذشته، آلمان تقریباً همواره از شرکای اصلی تجاری ایران بوده است. البته تحریم ها در چند سال گذشته تأثیر خود را داشته اند؛ حجم تجاری فعلی ما نسبتاً پایین است اما تنها 15 سال پیش، آلمان بزرگترین صادرکننده بی رقیب به بازار ایران بود و این تنها محدود به فروش محصولات نمی شود. فکر می کنم شرکت های آلمانی هم به خوبی متوجه این موضوع شده اند که انتقال فن آوری و همچنین کارآفرینی، بخش مهمی از فعالیت ما در ایران است.

دوماً، تحصیلات و علم، کشورهای ما را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک کرد؛ چندین نسل از دانشجویان ایرانی، تحصیلات خود را در آلمان به پایان رسانده اند و ما به خوشنامی دانشگاه های خودمان در ایران افتخار می‌کنیم. موفقیت های بسیاری نتیجه این همکاری ایرانی آلمانی می باشد. پروفسور مجید سمیعی که ساکن هانوفر است، یکی از نمونه‌های بارز دانشمندانیی می باشد که با فعالیت‌های متعدد خود در هر دو کشور پل‌های ارتباطی بسیاری بین ایران و آلمان ساخته است.

مایلم در اینجا چند کلمه در مورد روابط فرهنگی‌مان صحبت کنم. اینجا در تهران به راحتی می توان نمونه های بسیاری از همکاریهای بین دوکشور رامشاهده کرد، به عنوان مثال، موسسه شناخته شده باستان‌شناسی آلمان (DIA) که دهه‌ها روابط بین محققین را تقویت کرده است و یانگاهی بیاندازید به مدرسه سر زنده و در حال رشد آلمان درمنطقه قلهک. ما همچنین یک موسسه زبان آلمانی (DSIT) داریم که سالانه زبان آلمانی را با کیفیت بالا به بیش از 5.000 متقاضی آموزش می دهد. در ضمن این موسسه یکی از بزرگترین موسسات دولتی آلمان در سراسر جهان می‌باشد. خوشبختانه تقاضا برای دوره های زبان آلمانی در ایران بسیار زیاد است، علی رغم این واقعیت که فراگیری زبان آلمانی سخت است. از این رو بسیار خوشحال هستم که موفق شدیم طی دو سال اخیر تعداد زبان آموزان را افزایش دهیم.

_ اولویت‌ها و برنامه‌های آلمان برای سرمایه‌گذاری در ایران چیست و همکاری‌ها بین دو طرف پس از برجام چگونه بهبود خواهد یافت؟

از زمانیکه در ماه ژوئیه توافق حاصل شد، مردم ایران بی صبرانه منتظر لغو تحریم‌های اقتصادی هستند. آنها از فرصت های بزرگی که رشد تجارت و سرمایه گذاری برای طرفین به همراه دارد، آگاه هستند.

همین روحیه در سفر قائم مقام صدر اعظم ما، آقای زیگمار گابریل به ایران نیز دیده می شد. در راستای این میراث غنی و دهه ها روابط نزدیک، وی یک هیئت بلند مرتبه تجاری از آلمان به تهران آورد.

در ماه های آتی نیز افراد و هیئت های پرشمار دیگری این راه را ادامه خواهند داد. اما باید توجه داشت که قائم مقام صدر اعظم تنها به امور اقتصادی نپرداخت. وی همچنین با رییس جمهور آقای روحانی، رییس مجلس، آقای لاریجانی و وزیر امور خارجه، آقای ظریف دیدار داشت. بنابراین روابط در حال گسترش است و این امر تنها شامل اقتصاد نمی شود. بلکه تمام زمینه ها را دربر می گیرد. امروز بسیار از من سئوال می شود که آیا این یا آن مارک یا شرکت مشهور قصد بازگشت به بازار ایران را دارد یا خیر. این کنجکاوی قابل درک است اما هم‌زمان سعی می کنم توجه مردم را به نام های کمتر شناخته شده جلب کنم؛ سال گذشته ما در اینجا یک نمایشگاه بزرگ تجاری داشتیم که نمایندگان بین المللی صنعت نساجی در آن حضور داشتند. 30 یا 40 شرکت آلمانی، ماشین آلات نساجی خود را به نمایش گذاشتند و راستش را بخواهید، من هیچ‌کدام از آنها را نمی شناختم و بیشتر متعجب شدم، زمانیکه متوجه گردیدم که برخی از آنها در زمینه های خاصی در جهان پیشرو هستند! شرکت های کوچک و متوسط، پشتوانه اقتصاد آلمان هستند و من مطمئن هستم که آنها در راستای منافع مشترک مان جایگاه خود را در ایران خواهند یافت.

شرکت های کوچک و متوسط، پشتوانه اقتصاد آلمان هستند و من مطمئن هستم که آنها در راستای منافع مشترک‌مان جایگاه خود را در ایران خواهند یافت.

_خشونت رو به رشد در خاورمیانه را چگونه ارزیابی می کنید و موضع کشور شما در قبال آن چیست؟

درگیری‌های موجود در خاورمیانه مطمئناً در مرکز توجه ما قرار دارد و آلمان عمیقاً نگران وقایع سوریه، عراق و یمن است. ما شاهد یک فاجعه انسانی هستیم و مرگ مردم بی‌گناه و غیر نظامیان بی‌شمار برای همه ما دردآور است. به هر حال ما می دانیم که تنها بر پایه ثبات سیاسی می توان به آرامش اجتماعی و رفاه و آسایش رسید. از این رو من فکر می‌کنم جامعه بین الملل مسئولیت دارد در راستای ایجاد ثبات در سوریه و عراق و ارسال کمک های بشردوستانه و نیازهای اساسی آوارگان اقدام نماید و برای رسیدن به این هدف، تمام قدرت های منطقه باید نقش داشته باشند. وزیر امور خارجه ما این امر را سال ها پیش متذکر شد. همچنین ما اعتقاد داریم که ساختارهای امنیتی جدیدی، مطابق نیازهای منطقه، باید پیاده شوند. اروپا پس از جنگ جهانی دوم شاهد دوره بی سابقه‌ای از صلح بود و من معتقدم که وجود اتحادیه اروپا نقش مهمی در این موفقیت داشته است، اما بدیهی است که هر منطقه از جهان باید راه حل‌های خود را بیابد.

_ رفتار آلمان با پناه‌جویان مورد تحسین جامعه بین الملل قرار گرفت. با این وجود برخی مفسران ادعا کردند که آلمان به دلیل نرخ منفی رشد جمعیت در اروپا این تصمیم را گرفته است. برداشت شما از این انتقاد چیست؟

بحران جاری پناه‌جویان یک چالش انسانی عظیم است و همانطور که می‌دانیم این بحران در نهایت تنها با آرام کردن درگیری هایی که باعث پیدایش آن شده اند، قابل حل است. در هر صورت، گزارش های متعددی از وقایع هفته‌های اخیر اروپا منتشر گردید که ممکن است باعث نتیجه گیری اشتباه برخی ناظران شده باشد. شرایط پناه جویان در یک ماه پیش، شرایطی استثنایی بود و اقدامات بشر دوستانه خاص برخی کشورها نشانگر تغییری در سیاست کلی ما نیست. اولاً، قانون پناهجویان اروپا، یا همان کنوانسیون دابلین، هنوز قابل اجرا می باشد. در نتیجه، هیچکس نمی تواند انتخاب کند که در چه کشوری درخواست پناهندگی کند.

شرایط پناه جویان در یک ماه پیش، شرایطی استثنایی بود و اقدامات بشردوستانه خاص برخی کشورها نشانگر تغییری در سیاست کلی ما نیست. اولاً، قانون پناهجویان اروپا، یا همان کنوانسیون دابلین، هنوز قابل اجرا می‌باشد. در نتیجه، هیچ کس نمی‌تواند انتخاب کند که در چه کشوری درخواست پناهندگی کند.

در عوض، هر متقاضی پناهندگی در اتحادیه اروپا از نظر حقوقی موظف است ، درخواست پناهندگی خود را در اولین کشوری که از طریق آن وارد محدوده شنگن شده است، ارائه دهد. اگر او به مسیرش ادامه دهد و کشور دیگری را انتخاب کند، برگردانده خواهد شد. به عبارت دیگر، دولت آلمان به طور جد متعهد است که با تمام شرکای اتحادیه اروپا به توافقی بر سر تقسیم عادلانه مسئولیت ها برسد. توافقی جامع در خصوص سهمیه کشورهای عضو، سریعاً مورد نیاز است تا "همبستگی اروپا" تنها در سطح شعار نباشد - و این امر قطعاً نیاز به تفاهمی مشترک در خصوص استانداردهای پناهندگی در اتحادیه اروپا دارد.

دوماً، در صورتی که درخواست پناهندگی کسی در آلمان مورد رسیدگی قرار گیرد، تصمیم گیری در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش درخواست بر عهده مقام مسئول مربوطه می باشد. تجربه گذشته نشان می دهد که اکثر درخواست ها احتمالاً رد و متقاضی به کشور مبدأش بازگردانده خواهد شد. از این رو، ادعای شایع در خصوص اقامت دائم هشتصد هزار پناهجوی جدیدالورود در آلمان، دقیق نمی‌باشد.

در صورتی که درخواست پناهندگی کسی در آلمان مورد رسیدگی قرار گیرد، تصمیم‌گیری در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش درخواست بر عهده مقام مسئول مربوطه می باشد. تجربه گذشته نشان می‌دهد که اکثر درخواست‌ها احتمالاً رد و متقاضی به کشور مبدأش بازگردانده خواهد شد. از این رو، ادعای شایع در خصوص اقامت دائم هشتصد هزار پناهجوی جدیدالورود در آلمان، دقیق نمی باشد.

_ نحوه رسیدگی به پرونده پناهجویان به چه صورت است؟

پرونده هر پناهجو به صورت مجزا، بر اساس قوانین حقوق بشری و واقعیت موجود بررسی می گردد. ملاحظات جمعیتی و اقتصادی مطمئناً نقشی در این فرآیند ندارند اگر این طور می بود، مطمئناً راه های آسان تر و ارزان تری برای رسیدن به این هدف وجود داشت. اتفاقاً برعکس: ما اطمینان داریم که اکثریت قریب به اتفاق پناهجویان، پس از برقراری ثبات و صلح، مایل به بازگشت به وطن خود هستند. همین امر در مورد پناهجویانی که در کشورهای همسایه مانند لبنان، اردن و ترکیه اسکان موقت یافته اند نیز صدق می کند. دولت آلمان فعالانه جمعیت پناهجویان در بسیاری از کشورهای پذیرنده را از طریق پروژه های متعدد، از آموزشی گرفته تا بهداشتی و معیشتی، برای این روز آماده می کند چه پناهجوی سوری در لبنان و چه یک پناهجوی جوان افغانی در ایران.

_ نظر شما درباره نقش کنگره آمریکا در بررسی برجام چیست؟

تمام دولت‌های درگیر برای رسیدن به این توافق به سختی تلاش کردند. از این رو خوشحال هستم که هیچ فرآیند ملی بررسی و تأیید برجام، تا این لحظه از اجرای بندهای این توافقنامه جلوگیری نکرده است. اکثریت در کنگره آمریکا جلوی آن را نگرفتند. حال باید صبر کنیم که در مجلس ایران چه اتفاقی می افتد؛ مجلس شما نیز در حال بررسی این توافق می باشد و البته امیدواریم که این توافق هرچه سریعتر تأیید گردد و به اجرا درآید.