جاسوسی از روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل

تسنیم: شنود مکالمات مقام های عالیرتبه کشورها و به خصوص کشورهای متحد آمریکا به وسیله سازمان های اطلاعاتی این کشور به بحث داغ رسانه ها و محافل سیاسی تبدیل شده است.

داغی سوژه تنها به اهمیت خبری موضوع باز نمی گردد و این سوال را ایجاد کرده است که اگر ایالات متحده از متحدین خود جاسوسی می کند، چه رفتاری با دیگران انجام می دهد؟ بررسی ها نشان می دهد که شنود مستقیم مکالمات رؤسای جمهوری سابق فرانسه؛ ژاک شیراک، نیکولا سارکوزی و نیز فرانسوا اولاند انجام شده است.

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در تماس تلفنی با فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهوری فرانسه، به وی اطمینان داد که آمریکا مکالمات و مکاتبات وی را شنود و رصد نکرده است. اگرچه شواهد چیز دیگری را نشان می دهد. انتشار اخباری مبنی بر شنود مکالمات محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری سابق ایران باعث ابهام ها درباره وضعیت امنیت مکالماتی حسن روحانی در سفر کنونی به نیویورک شده است. مرور کشورهایی که در معرض شنود مکالمات توسط دولت آمریکا قرار داشته اند نکات مهمی را نشان می دهد.

شبکه خبری NBC آمریکا هفته گذشته بر اساس گزارشی «فوق محرمانه» اعلام کرد که سازمان امنیت ملی آمریکا قصد جاسوسی از رئیس‌جمهوری ایران و هیئت همراه او را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد دارد؛ بنابراین گزارش، آژانس امنیت ملی آمریکا قصد دارد مکالمات تلفن‌های همراه حسن روحانی و هیئت همراهش را شنود کرده و در اتاق‌های هتل محل اقامت آنها میکروفون کار گذارد.

در این گزارش آمده است که سند فوق محرمانه به‌دست‌آمده نشان می‌دهد NSA از ‌اتاق‌های هتل و تلفن‌های همراه محمود احمدی‌نژاد و هیئت 143 نفری همراه او، در سال 2007 در سفر به نیویورک نیز جاسوسی کرده است.

جاسوسی‌هایی از این‌دست در قالب پروژه‌های مختلفی از سوی آژانس امنیت ملی آمریکا و سازمان‌های مشابه در کشورهای موسوم به «پنج چشم» در حال پیگیری است. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های جاسوسی پروژه‌ای است تحت عنوان «اشلون» (ECHELON) که در سال 2000 میلادی، پارلمان اروپا پس از 60 سال طی گزارش تکان‌دهنده‌ای آن را فاش کرد. این سیستم جاسوسی، در سال 1948 میلادی به وجود آمده است. در آن سال، پنج کشور آمریکا، انگلیس، کانادا، استرالیا و نیوزیلند تصمیم می‌گیرند برای مبارزه بانفوذ شوروی، پیمان جاسوسی «اوکوسا» (UKUSA) را به امضا برسانند. سیستم جاسوسی اشلون یکی از محصولات این پیمان‌نامه است.

طبق آخرین گزارش‌ها، سیستم جاسوسی اشلون از 120 ماهواره ارتباطاتی، اکتشافی و نظارتی تشکیل‌شده که در مدارهای ثابتی دور زمین می‌گردند. علاوه بر این ماهواره‌ها، تعداد بسیار زیادی گیرنده‌های زمینی در نقاط مختلف دنیا نصب‌شده‌اند تا نقاط کور ماهواره‌ها را پوشش دهند. این ماهواره‌ها و گیرنده‌ها وظیفه دارند روزانه حدود سه میلیارد تماس تلفنی، فکس و ایمیل را ذخیره کرده، به رایانه‌های مادری که در این پنج کشور وجود دارند، انتقال دهند.

این اطلاعات پس از ترجمه خودکار به زبان انگلیسی، تحت یک پردازش محتوایی دقیق قرار می‌گیرند. نرم‌افزارهای قدرتمند اشلون به فهرستی از واژه‌های کلیدی مجهزند که در صورت یافت شدن هر یک از آن واژه‌ها در متن گفتگوهای تلفنی یا فاکس و ایمیل، پرونده ویژه‌ای برای آن اطلاعات تشکیل می‌شود و با تحلیل محتوای بقیه مطالب آن پرونده، میزان اهمیت خبر ذخیره‌شده مشخص می¬شود و به آژانس امنیت ملی آمریکا ارسال می‌شود تا اقدامات جاسوسی بعدی درباره آن صورت گیرد.

اشلون در کنار پروژه‌های مختلف جاسوسی ازجمله «پریزم»، «ایکس‌کی‌اسکور»، «خبرچین بیکران» در راستای اشراف اطلاعاتی بر تمام جهان توسط آژانس امنیت ملی آمریکا مورداستفاده قرار می‌گیرند. این سازمان در توجیه اقدامات خود، مبارزه با تروریستم و حفظ امنیت در دنیا را مطرح می‌کند. در این میان بر اساس افشاگری‌های ادوارد اسنودن، کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، برزیل، مکزیک از جاسوسی‌های آمریکا در امان نبوده‌اند. این کشورها که عمدتاً از کشورهای توسعه‌یافته هستند، هرکدام به‌نوعی جزو هم‌پیمانان آمریکا بوده و در حوزه امنیت سایبر رتبه‌های بالایی در جدول جهانی امنیت سایبری دارند.

در مقایسه شرایط سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی کشور ایران با کشورهای مذکور این موضوع بدیهی به نظر می‌رسد که نهادهای امنیتی آمریکا به‌ویژه آژانس امنیت ملی تمام تلاش خود را برای جاسوسی و شنود انجام دهند. مطمئناً این موضوع تنها برای رئیس‌جمهور و در سازمان ملل محدود نمی‌شود بلکه تمامی دولتمردان و مقامات مطرح کشوری، لشکری و دانشگاهی می‌بایست در این خصوص دقت لازم را داشته باشند. در ادامه نمونه هائی از شنودهای اطلاعاتی که اسناد آن طی سال‌های گذشته منتشر شده است.

نهم مردادماه سایت افشاگر ویکی لیکس اسنادی را تحت عنوان "Target Tokyo" منتشر کرد. این اسناد نشان می‌دادند که آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) از 35 هدف ازجمله برخی مقامات دولت شینزو آبه نخست وزیر ژاپن و برخی شرکت‌های خصوصی ژاپن جاسوسی کرده است. دفتر کابینه ژاپن، بانک مرکزی و همچنین وزارتخانه‌های دارایی و اقتصاد و دفتر یوشیهده سوگا رئیس دفتر کابینه ژاپن ازجمله اهدافی بودند که تلفن آنها از سوی آژانس امنیت ملی آمریکا رهگیری شده و از آنها جاسوسی شده است. در بخش خصوصی نیز شرکت‌های بزرگ ژاپنی ازجمله بخش گازی شرکت میتسوبیشی و بخش نفتی شرکت میتسوی هدف جاسوسی آمریکا قرار گرفته‌اند. این موضوع باعث شد چند هفته بعد اوباما در گفتگوی تلفنی با شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن، به خاطر جاسوسی از مقام‌های سیاسی ژاپنی عذرخواهی کند.

اکتبر سال 2013 پایگاه اینترنتی «اشپیگل‌آنلاین» گزارش داد آنگلا مرکل از سال 2002 در فهرست اهداف جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا قرار داشته است. اشپیگل‌آنلاین این خبر را بر پایه‌ی یکی از اسناد امنیتی ایالات‌متحده منتشر کرد. بنا به گزارش یادشده، آمریکا حتی پیش از این‌که خانم مرکل صدراعظم آلمان شود، در مورد او جاسوسی می‌کرده است. خانم مرکل از سال 2000 رئیس حزب دمکرات مسیحی آلمان بود و از نوامبر 2005 صدراعظم این کشور شد.

سایت ویکی‌لیکس سه‌شنبه‌شب 23 ژوئن (2 تیر) گزارشی منتشر کرد که در آن آژانس امنیت ملی آمریکا به جاسوسی از رئیس‌جمهور کنونی فرانسه، فرانسوا اولاند و دو رئیس‌جمهور پیش از او، نیکولا سارکوزی و ژاک شیراک متهم شده بود.

به گفته این وب‌سایت، آژانس امنیت ملی امریکا مکالمات اولاند را از سال 2012 تاکنون، مکالمات سارکوزی را از 2007 تا 2012 و شیراک را از سال 1995 تا 2007 شنود کرده و وزرای کابینه فرانسه و سفیر فرانسه در امریکا را نیز تحت نظر داشته است. ویکی‌لیکس این اسناد و مدارک را تحت عنوان «جاسوسی الیزه» منتشر کرد که به محل کاخ ریاست جمهوری فرانسه اشاره دارد. ویکی‌لیکس می‌گوید همه این اسناد به شنود مکالمات و ارتباطات سه رئیس‌جمهوری فرانسه، وزیران این کشور و سفیر فرانسه در آمریکا اختصاص دارد.

لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه در پاسخ به سؤالی درباره انتظارش از مقامات آمریکایی پس از افشای جاسوسی و شنود مکالمات رؤسای جمهور فرانسه گفت: من سفیر آمریکا در پاریس را به وزارت خارجه احضار کرده‌ام و به وی خواهم گفت که این‌گونه اقدامات میان کشورهای متحد امری ناروا و نادرست است!

استفان لوفول سخنگوی دولت فرانسه در واکنش به انتشار اسنادی در مورد شنود مکالمات رؤسای جمهوری این کشور گفت: «پذیرفتن چنین اقداماتی (شنود و جاسوسی) میان متحدان دشوار است؛ به‌ویژه زمانی که هدف جاسوسی، رئیس جمهوری یک کشور باشد.»

لوفول افزود: زمانی که همه علیه تروریسم! مبارزه می‌کنیم، دیگر نمی‌توان عاملی که یک متحد را وامی‌دارد تا مکالمات دیگر متحدان را شنود کند، تصور و درک کرد؛ آن هم‌زمانی که مواضع و انتخاب‌های راهبردی آن ها در اغلب موارد به یکدیگر شبیه است. جولیان آسانژ مؤسس سایت ویکی لیکس در ارتباط با افشای جاسوسی از فرانسه گفته است: «مردم فرانسه حق‌دارند بدانند که دولت منتخب آنها در معرض جاسوسی خصمانه از سوی کشوری است که قرار است متحد باشد»

اسناد تازه دیگری نیز توسط وب‌سایت افشاگر ویکی لیکس منتشر شد که نشان می‌داد آمریکا مکالمات دو وزیر دارایی سابق فرانسه را نیز شنود می‌کرده است. هدف آمریکا از شنود مکالمات «فرانسوا باروان» و «پی یر مسکوویسی» جمع‌آوری اطلاعات در مورد قراردادهای تجاری و صادراتی و نیز بودجه فرانسه بوده است. خبر شنود مکالمات دو وزیر دارایی سابق فرانسه چند روز پس از افشای جاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکا و شنود

برزیل

در سال 2013 رسانه‌های برزیل گزارش دادند که براساس اسناد سازمان امنیت ملی آمریکا، دیلما روسف رئیس‌جمهوری برزیل هدف جاسوسی این اداره قرار داشته است. خانم روسف ابتدا از این خبر عصبانی شد اما بعد تلاش کرد تا روابط بحرانی کشورش با آمریکا را آرام کند زیرا به گفته او دولت اوباما در این ماجرا مسئولیتی نداشته است.

ادواردو کاردوزو، وزیر دادگستری برزیل گفته بود که در صورت صحت این گزارش‌ها «دولت، آنها را بسیار جدی خواهد گرفت. چون چنین اقدامی نقض آشکار حق حاکمیت ملی برزیل است.» وی معتقد است در صورتی‌که مقامات آمریکایی مرتکب چنین خطایی شده باشند، استاندارد اعتماد میان دو طرف که لازمه روابط استراتژیک برزیل و ایالات‌متحده است، آسیب جدی خواهد دید.

سایت افشاگر ویکی لیکس در ادامه افشاگری‌های خود علیه آمریکا اعلام کرد که آژانس امنیت ملی آمریکا از 29 مقام ارشد دولتی و اقتصادی برزیل جاسوسی کرده است. در اسناد منتشر شده در سایت ویکی لیکس فهرستی شامل 29 شماره تلفن وجود دارد که نشان می‌دهد آژانس امنیت ملی آمریکا به‌ویژه در زمینه¬های سیاسی، اقتصادی، بانکداری و بازرگانی از برزیل جاسوسی کرده است. دیلما روسف رئیس‌جمهور برزیل، «نلسون باربوسا» و «آنتونیو پالوچی» وزیران دارایی سابق و «لوئیس آلبرتو فیگیردو» وزیر امور خارجه سابق این کشور ازجمله افرادی هستند که تحت شنود آمریکا قرار داشته‌اند.

رئیس‌جمهوری برزیل گفت: «به نظرم جاسوسی از یک کشور دموکراتیک موضوعی بسیار جدی است، من نمی‌فهم که چگونه جاسوسی از یک کشور دموکراتیک، جاسوسی از حریم خصوصی مردم، شهروندان و نقض حاکمیت ملی کشوری می‌تواند قابل دفاع باشد و امری ساده تلقی گردد».

اشپیگل آن‌لاین روز 20 اکتبر سال 2013 خبر داد که ایالات‌متحده آمریکا در سال 2010 با نفوذ به آدرس ایمیل رئیس‌جمهور پیشین مکزیک در جریان دقیق سیاست‌گذاری و اداره نظام سیاسی مکزیک بوده است. براساس گزارش اشپیگل، ایمیل فلیپه کالدرون در سال 2010 در جریان عملیاتی با عنوان «فلت‌لیکیوئید» (Flatliquid) هک شد. این ایمیل هک شده که اعضا کابینه دولت مکزیک نیز از آن استفاده می‌کردند دربرگیرنده‌ی اطلاعات مربوط به ارتباطات اقتصادی، سیاسی و اداره کشور بود.

گلن گرین‌والد، روزنامه‌نگار افشاگر گاردین، اول سپتامبر سال 2013، ضمن افشای جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در اطلاعات و ارتباطات دیجیتال رؤسای جمهور برزیل و مکزیک گفته بود که آژانس امنیت ملی آمریکا پیش از انتخاب انریکه پنیا نیه‌تو٬ رئیس‌جمهور فعلی مکزیک به ریاست‌جمهوری به محتوای ایمیل‌های شخصی او دسترسی پیدا کرده بود. این افشاگری ازاین‌جهت اهمیت پیدا می‌کرد که فلیپه کالدرون، رئیس‌جمهور سابق مکزیک، از دیگر روسای جمهور این کشور به واشنگتن نزدیک‌تر بوده است.