برخورد با اسلامگرایان و زنگ خطر برای حاکمیت تاجیکستان

فارس: «ایگور پانکراتنکو» کارشناس مسائل سیاسی آسیای مرکزی و روسیه در تحلیلی که در «استو لتیا» منتشر شده، به حوادث اخیر تاجیکستان می‌پردازد.

پانکراتنکو در این مصاحبه به حوادث اخیر (12 شهریور) تاجیکستان اشاره کرد و افزود: به نظر می‌رسد که واقعیت‌های پنهانی در این حوادث رخ داده که تنها صحنه‌های غمناک آن بیان شده است.

وی ادامه داد: در حقیقت هیچگونه تلاشی برای تغییر رژیم و یا کودتا توسط معاون وزیر دفاع تاجیکستان در کار نبوده است. چه رسد به اینکه این حادثه به اسلام گرایان «حزب نهضت اسلامی» و گروه‌های تروریستی «داعش» نسبت داده شود.

کارشناس سیاسی منطقه اظهار داشت: این حادثه یک واقعیت پر رمز و رازی است که در کاخ ریاست جمهوری تاجیکستان از مدتها قبل طراحی شده بود و نظرزاده قربانی این ماجراجویی شد.

پانکراتنکو گفت: اتهامات به معاون وزیر دفاع تاجیکستان در حالی است که نظرزاده وفادار به دولت بود و بارها از طرف شخص رئیس جمهور این کشور مورد محبت قرار گرفته بود و اگر چه در زمان جنگ داخلی در دسته مخالفین حکومت قرار داشت ولی رشادتهای وی در مرز تاجیکستان با افغانستان بر کسی پوشیده نیست.

کارشناس مسائل سیاسی منطقه ادامه داد: نظرزاده یک تاجر موفق در امور اقتصادی بود که بعدا به دلائل سیاسی وی را یکی از عاملان قاچاق سلاح و مهمات از افغانستان عنوان کردند که این هم بازی نخبگان سیاسی تاجیکستان بود.

وی افزود: بر همگان مشخص است که از سال 1997 و زمان امضای صلح نامه آشتی بین طرفین مخالف و دولت، واحد 31001 و گردان 25 متشکل از مخالفین بود که نظرزاده فرمانده گردان بود. اما وی در سالهای 2005 تا 2007 معاون اول فرمانده نیروی زمینی ارتش تاجیکستان شد و در سال 2007 وی به ریاست امنیت ملی تاجیکستان منصوب گشت.

پانکراتنکو با اشاره به پوچ بودن کلیه تهمت‌ها به نظرزاده عنوان کرد: از همه مهمتر اینکه او وفادار به رژیم تاجیکستان بود تا جایی که در سال 2014 معاونت وزارت دفاع به وی واگذار شد.

کارشناس سیاسی آسیای مرکزی در ادامه با تشریح اهداف دولت تاجیکستان در مورد معاون وزرات دفاع این کشور ادامه داد: در این بازی، طراحان این نمایشنامه با توجه به روحیات ژنرال نظر زاده سعی کردند که با موفقیت طرح خود را عملی کنند.

وی افزود: در واقع حامیان رئیس جمهور تاجیکستان و نخبگان اطراف وی مصمم شدند که یک بازی سیاسی را برای نظرزاده اجرا نمایند و در یک فرآیند سیاسی وی را دستگیر و تحت شرایطی خاص از آن اعتراف بگیرند.

پانکراتنکو در ادامه با آشکار کردن اهداف دولت تاجیکستان در مورد معاون وزیر دفاع این کشور اظهار داشت: مقامات سیاسی تاجیکستان از این موضوع غافل بودند که در اجرای این طرح به بن بست می‌رسند و نه تنها به اهداف خود در مورد نظرزاده دست نیافتند و بر عکس با طرح این موضوع از نظرزاده شخصیت دیگری ساختند.

وی ادامه داد: این اتفاقات در حالی صورت گرفت که از طرف شخص رئیس جمهور دستور صادر شده بود که نظرزاده و همه اطرافیان و حامیان وی نباید زنده بمانند، این گروه که نقش اول آن را نظرزاده به عهده داشت، متهم به کودتا و تغییر رژیم و ایجاد ناامنی و بی ثباتی در کشور شدند و در واقع اتهاماتی بود که دولت تاجیکستان برای همسایگان، مسکو ، پکن و واشنگتن چیزی برای گفتن داشته باشد.

ماجرای نظرزاده برای حذف اسلامگرایان طراحی شده بود

پانکراتنکو افزود: بنابراین آخرین هدف پاکسازی تحت عنوان مبارزه با تهدیدات اسلامیستها و مخالفین که حزب نهضت اسلامی در ردیف اول آن قرار داشت آغاز شد، اگر چه این سناریو کشته‌هایی را از طرفین در برداشت ولی در واقع دولت آن را به عنوان هزینه‌ای برای ایجاد ثبات و امنیت کشور مطرح کرد.

کارشناس منطقه ادامه داد: در نگاه اول این عملیات برای رحمان و اطرافیان وی یک موفقیت است و با این عمل تایید مسکو و همسایگان تاجیکستان جلب شد و دستگیری 39 نفر از حامیان نظرزاده و تعقیب «محی الدین کبیری» رهبر حزب نهضت که در حال حاضر در استانبول به سر می‌برد را از طرف پلیس بین‌المللی را در برداشت. همچنین که حزب یک گروه تروریستی و دفاتر آن مراکز طراحی ترور نامیده شد و به طور کلی مسدود گردید.

پانکراتنکو افزود: با این سناریو می‌توان گفت که شانس از بین رفتن حزب نهضت از صحنه سیاسی تاجیکستان صددرصد شده است و توطئه‌هایی که از سال 2010 برای این حزب آغاز شده بود طی فرآیند سیاسی عملی شد.

کارشناس منطقه افزود: اما واقعیت این است که این یک پیروزی و موفقیت موقتی و تاکتیکی است که میتواند منجر به یک شکست استراتژیک شود، حادثه اخیر تاجیکستان هشداری برای دولت این کشور است و آینده‌ای پرخطر را برای تاجیکستان رقم خواهد زد.

وی ادامه داد: این خطر نه تنها برای تاجیکستان بلکه منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اگر چه ظاهرا شورشی سرکوب شده و همه چیز تحت کنترل است.

پانکراتنکو افزود: این موفقیت ظاهری آنچنان چشم نخبگان تاجیکستان را کور کرده است که آنان عواقب این موفقیت ظاهری را نمی‌بینند و این شورش صرفا به این خاطر بود که کنترل کامل تاجیکستان بر دست یک نفر و تحت کنترل یک قبیله باشد. و تمام ثروت ملی تاجیکستان و درآمد آن باید مطلق و فقط برای یک خانواده باشد.

کارشناس منطقه عنوان کرد: حمایت از چنین دولتی که فقط نارضایتی عموم را در بردارد، تنها می‌تواند با حمایت یک قدرت خارجی دوام یابد و آن دولت کدام یک از کشورهای منطقه می‌باشد؟

وی در ادامه اشاره‌ای به کشورهای منطقه کرده و در ابتدا روابط چین با تاجیکستان را مورد بررسی قرار داده و تصریح کرد: «پکن» بارها اعلام کرده که از رحمان حمایت خواهد کرد و در این زمینه نیز از دوشنبه امتیازاتی را دریافت کرده است.

پانکراتنکو افزود: البته در سیاست خارجی چین شخص در یک حکومت مطرح نیست بلکه این کشور به دنبال منافع خود می‌باشد و از هر کسی که برای آنها سود داشته باشند، حمایت می‌کند که در حال حاضر «امامعلی رحمان» در تاجیکستان این نقش را برای پکن بازی می‌کند.

کارشناس منطقه با بیان این سوال که آیا در این حوادث اخیر تاجیکستان واشنگتن نیز نقش موثری داشته است؟ ادامه داد: این سوالی مهمی است زیرا علاقمندی آمریکا به منطقه آسیای مرکزی نه تنها ضعیف نشده است بلکه به خاطر منابع طبیعی منطقه افزون هم گردیده است.

وی ادامه داد: یکی از اهداف واشنگتن، منطقه آسیای مرکزی است که به زودی به این منطقه بازخواهد گشت.

کارشناس منطقه سومین کشوری که ممکن است در حوادث تاجیکستان از دولت رحمان حمایت کند را روسیه عنوان کرد و افزود: در حال حاضر مسکو و تاجیکستان در سیاست‌های خود وارد مرحله جدیدی شده‌اند از طرفی مسکو در تلاش است تا خود را تنها حامی و محافظ ثبات و امنیت تاجیکستان عنوان کند.

پانکراتنکو در ادامه با اشاره به اهداف رئیس جمهور تاجیکستان در رابطه با کشورهای منطقه افزود: تنها هدف رحمان حفظ جایگاه و قدرت خود و خانواده خود در تاجیکستان است و هر کشوری در این زمینه از وی حمایت کند، بدون شک امتیازاتی را از این کشور دریافت خواهد نمود.

کارشناس سیاسی منطقه با اشاره به نقض قرارداد 1997 از طرف دولت تاجیکستان عنوان کرد: هدف رحمان از بین بردن کلیه مخالفان از جمله گروه‌های اسلامی بود اما با این اقدام نه تنها این گروهها از بین نرفت بلکه این مسئله باعث شد تا گروهای اسلامی افراطی در این کشور به طور مخفیانه فعالیت خود را افزایش دهند و این خطری بالقوه برای این دولت در آینده خواهد بود.