راهکار جدید آمریکا مشارکت ایران برای حل بحران سوریه است

مهر: مقامات آمریکا و دیپلمات‌های غربی می‌گویند وزیر خارجه ایالات متحده مامور شده است که ابتکار دیپلماتیک جدیدی برای پایان دادن به بحران سوریه طراحی کند که مذاکره با ایران و جلب همکاری این کشور از مهم‌ترین محورهای آن است.

به رغم مخالفت‌های پیشین آمریکا با مشارکت ایران در حل‌وفصل بحران سوریه با توجه به حمایت‌های همه‌جانبه جمهوری اسلامی از رژیم بشار اسد، برخی از مقامات بلندپایه آمریکا و دولت‌های غربی روز جمعه خبر داده‌اند که «جان کری» وزیر امور خارجه ایالات متحده، به زودی ابتکار دیپلماتیک جدیدی را با محوریت جلب همکاری ایران طراحی خواهد کرد.

کری قرار است برای فراهم‌سازی مقدمات اجرای این ابتکار دیپلماتیک روز شنبه در نیویورک با «محمدجواد ظریف» همتای ایرانی خود دیدار کند. آمریکا در تلاش است تا در روزهای آتی و در طول برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل، حمایت‌ها و همکاری‌های لازم از سوی ایران و دیگر بازیگران کلیدی در بحران سوریه را برای پیش‌برد این ابتکار دیپلماتیک جدید، با هدایت جان کری، جلب کند.

با تغییر رویکرد آمریکا به امید یافتن راه‌حلی دیپلماتیک برای بحران سوریه پس از چند شکست پیاپی تکاپوهای دیپلماتیک این کشور، قرار است روسیه، به عنوان مهم‌ترین و قدرتمندترین هم‌پیمان بشار اسد، عربستان سعودی، ترکیه و قطر هم در این فرآیند مشارکت کنند. البته مقام‌های غربی تاکید کرده‌اند که رویکرد جدید هنوز ایده‌ای خام است و نیاز به پردازش مدبرانه دارد.

تقویت حضور نظامی روسیه در سوریه با ایجاد یک پایگاه عظیم نظامی در لاذقیه، و بحران پناهجویان گریخته از جنگی که خود را به مرزهای اروپا رسانده‌اند، حالا بر فوریت یافتن راه‌حلی برای بحران چهارساله جاری در سوریه افزوده است؛ بحرانی که بیش از ۲۵۰ هزار قربانی گرفته و به آوارگی میلیون‌ها شهروند سوری منجر شده است.

فرمولی برای بازگرداندن طرف‌های درگیر به میز مذاکره

به گفته منابع مطلع غربی، جان کری حالا ماموریت دارد فرمولی بیابد که بتواند همه طرف‌های درگیر در بحران سوریه را برای گفتگوهای موثر معطوف به گذار سیاسی در این کشور متقاعد کند. پیش از این، وندی شرمن، معاون وزارت خارجه آمریکا که مذاکره‌کننده ارشد این کشور در مذاکرات هسته‌ای با ایران بود هم اعلام کرد که محمدجواد ظریف و جان کری در نیویورک دیدار و درباره بحران سوریه گفتگو خواهند کرد.

به گفته شرمن، ایران و آمریکا در سوریه «منافع هم‌سو» دارند و اگرچه حساسیت‌های سیاسی در ایران نسبت به موضوع سوریه بسیار بالاست و محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد، مهم است که تا جایی که می‌توانیم با ایران در این مورد تعامل داشته باشیم.

کاخ سفید روز پنج‌شنبه اعلام کرده بود که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا هم درنیویورک با همتای روس خود، ولادیمیر پوتین، دیدار خواهد کرد تا درباره بحران جاری در سوریه با او گفتگو کند. به گفته دیپلمات‌های غربی، این دیدار می‌تواند نقشی حیاتی در درک اهداف مسکو از توسعه و تقویت اخیر حضور نظامی‌اش در سوریه داشته باشد.

گره کور گذار سیاسی در سوریه

مهمترین مانعی که در برابر همه ابتکارهای معطوف به حل بحران سوریه وجود دارد، اختلاف نظر طرف‌های درگیر بر سر آینده سیاسی بشار اسد است. آمریکا، ترکیه، قطر و عربستان بارها تاکید کرده‌اند که بشار اسد باید از قدرت کناره‌گیری و راه را برای گذار سیاسی باز کند. در مقابل، ایران و روسیه به عنوان مهم‌ترین هم‌پیمانان بشار اسد، می‌گویند او باید در مسند قدرت بماند تا اوضاع بحرانی‌تر از امروز نشود.

با این همه، آمریکا در ماه‌های اخیر نسبت به زمان کناره‌گیری بشار اسد از قدرت، کمی انعطاف‌پذیری نشان داده است. تحلیلگران می‌گویند بحران پناهجویان هم که گریبان اروپا را گرفته، موجب خواهد شد هم‌پیمانان اروپایی آمریکا، مشتاق‌تر از گذشته با ابتکار دیپلماتیک این کشور همراه شوند.

برخی از تحلیلگران و دیپلمات‌های غربی امیدوارند که نقش‌آفرینی ایران بستر گشایشی دیپلماتیک را برای پایان دادن به بحران سوریه فراهم کند. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران که در نیویورک به سر می‌برد، روز جمعه در دیدار با نمایندگان رسانه‌های آمریکایی و بین‌المللی گفت که «پس از رفع کامل تحریم‌ها ممکن است ایران و آمریکا بتوانند در موضوعات دیگر هم وارد گفتگو شوند.»