عزم آمریکا برای ماندن در آسیای مرکزی

فارس: «نیشا دسای بیسوال» معاون آسیای مرکزی و جنوبی وزیر امور خارجه آمریکا به منظور بحث و بررسی مسائل همکاری‌های دوجانبه وارد «بیشکک» پایتخت قرقیزستان شد.

وی ضمن دیدار با «ایرلان عبدلدایف» وزیر امور خارجه و «صفر اسحاق‌اف» دستیار سیاست خارجی رئیس جمهور قرقیزستان پیرامون برنامه‌های پیشنهادی واشنگتن جهت بهبود روابط با بیشکک تبادل نظر کرد.

تحلیلگران سیاسی سفر فعلی بیسوال را با هدف تلاش در جهت ترمیم روابطی می‌دانند که طی چند ماه گذشته با افت شدیدی مواجه بوده است.

البته این روابط با تصمیم قاطع بیشکک نسبت به اخراج پایگاه آمریکا تیرگی یافته بود ولی موقعی در 2 ماه پیش جائزه «مدافع حقوق بشر» وزارت امور خارجه آمریکا به «عظیم‌جان عسکراف» شهروند قرقیزی که به دلیل دست داشتن در راه‌اندازی درگیری‌های قومی سال 2010 محکوم به حبس ابد شده است اعطا گردید، مقامات قرقیزی موضع گیری‌های جدی نشان دادند. دولت این کشور به عنوان گامی اعتراض‌آمیز موافقت‌نامه همکاری‌های بین دولت‌های 2 کشور را که در سال 1993 به امضا رسیده بود، لغو کرد.

این تصمیم موجب شد تا زمینه برای تعطیلی حضور برخی از بنیادها و نهادهای آمریکایی شامل بخش‌های از سازمان یوساید در قرقیزستان فراهم شود.

واکنش «الماس بیک آتامبایف» رئیس جمهور قرقیزستان نیز نسبت به این اقدام واشنگتن کاملا شدید بود.

وی در 27 ژولای (5 مرداد) ضمن دیدار با نمایندگان رسانه‌های گروهی به صراحت اعلام کرد که هدف از اعطای جایزه آمریکا به عسکراف ایجاد بی‌ثباتی و راه‌اندازی درگیری‌های قومی در این کشور می‌باشد.

آتامبایف از آن خبر داد که طی سه و نیم سال ریاست جمهوری‌اش همواره تحت فشار قرار داشته تا نسبت به تغییر حکم دادگاه در خصوص عسکراف اقدام کند.

وی این تقاضای واشنگتن جهت اعمال فشار به دادگاه را عملی مضحک خوانده و گفته بود: سازمان‌ها و مقامات آمریکا در مورد استقلال قوه قضائیه سر و صدا می‌کنند، می‌گویند که رئیس جمهور نباید دخالت کند ولی اینجا... حرف و عمل دیگر است.

رئیس جمهور قرقیزستان به صراحت تاکید کرده بود که قرقیزستان کشور مستقل بوده و هیچ گاه در برابر هیچ طرفی به زانو در نخواهد آمد.

با هدف «رفع سوء تفاهم» در 2 روز بعد از این بیانیه آتامبایف، آمریکا اقدام به اعزام «ریچارد هوگلند» دستیار معاون آسیای مرکزی و جنوبی وزارت امور خارجه خود به بیشکک کرد. برای اولین بار در تاریخ دو و نیم دهه استقلال قرقیزستان بود که نماینده رسمی واشنگتن از طرف مقامات عالی‌رتبه بیشکک به حضور پذیرفته نشد.

هوگلند فقط موفق به دیدار با «عسکر بشیم‌اف» معاون وزیر امور خارجه قرقیزستان شد که وی نیز بار دیگر موضع قاطع دولت کشورش نسبت به غیر قابل توجیه بودن اعطای جائزه «مدافع حقوق بشر» به عسکراف را اعلام کرد.

ضمنا در 5 سپتامبر (14 شهریور) «شیلا گوالتنی» سفیر جدید آمریکا وارد بیشکک شد و با تقدیم رونوشت استوارنامه خود به وزارت امور خارجه قرقیزستان، منتظر ملاقات با آتامبایف است تا بتواند فعالیت‌های رسمی را آغاز کند.

بنابه به اعتقاد کارشناسان سیاسی، گوالتنی با توجه به تجربه بیش از یک و نیم دهه فعالیت دیپلماتیک در قرقیزستان و روسیه، با فضای کشورهای شوروی سابق آشنایی لازم داشته و انتصاب وی با هدف تامین نفوذ قبلی آمریکا در بیشکک صورت گرفته است.

همچنین گفته می‌شود که سفر فعلی بیسوال هدف کسب موافقت مقامات عالی بیشکک با پیشنهادات جدید واشنگتن برای بهبود روابط را دنبال می‌کند که تاکنون در خصوص جزئیات این پیشنهادات اطلاعی پخش نشده است.

ظاهرا در حال حاضر جای خاصی برای خوش بینی آمریکا وجود ندارد چرا که برخلاف سفرهای قبلی مقامات بلندپایه سیاسی واشنگتن به قرقیزستان، این بار سایت سفارت آمریکا در بیشکک اشاره‌ای به برنامه دیدارهای بیسوال با مقامات عالی بیشکک نداشته و فقط یادآور شده است که «وی با نمایندگان دولتی، تجار و دانشجویان قرقیز ملاقات و زمینه‌های گسترش همکاری‌ها را مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد».

با توجه به برگزاری انتخابات جدید پارلمانی قرقیزستان در ماه آینده میلادی، صورت نگرفتن مذاکرات معاون وزیر امور خارجه آمریکا با مقامات عالی این کشور به این معنی خواهد بود که بیشکک برخلاف سال‌های قبل از نفوذ واشنگتن بر گروه‌های سیاسی و تاثیرگذاری بر نتایج انتخابات نگرانی‌های خاصی ندارد.