تشکیل «دولت انتخابات» توسط داوود اوغلو

فارس: «رضا هاکان تکین» سفیر ترکیه در ایران در گفت‌وگویی تفصیلی، در خصوص انتخابات زودهنگام در ترکیه که اردوغان اول نوامبر را به عنوان تاریخ برگزاری اعلام کرده و اینکه نتیجه انتخابات آینده را چطور پیش بینی می‌کند، گفت: چون فالگیر نیستم، نمی‌توانم بگویم که چه جریانی، چند درصد رأی می‌آورد. رئیس‌ جمهور ترکیه در مورد انتخابات زودهنگام صحبت‌هایی داشت. در این موقعیت 2 گزینه وجود دارد: اول اینکه مجلس تصمیم به انتخابات زودهنگام بگیرد، دوم اینکه رئیس جمهور شخصاً اعلام انتخابات زودهنگام کند که در وضعیت فعلی دومین گزینه احتمال بیشتری دارد.

وی افزود: مدت فرصتی که قانونی اساسی برای تشکیل دولت در نظر گرفته 45 روز است که روز یکشنبه پایان یافت و تصور می‌کنم که این تصمیم در یک مدت کوتاه یعنی چند روز آینده گرفته خواهد شد. بر اساس قانون اساسی، اگر رئیس‌ جمهور اعلام کند که باید انتخابات زودهنگام برگزار شود، یک دولت موقت برای برگزاری انتخابات تشکیل می‌شود که به آن «دولت انتخابات» می‌گوییم. بر اساس قانون اساسی، تمام احزاب در مجلس در این دولت به نسبت تعداد کرسی‌ها سهم خواهند داشت و بر اساس میزان آرایی که در مجلس دارند، سهمی از دولت می‌برند.

سفیر ترکیه در ایران با بیان اینکه در حال حاضر بر اساس صحبت‌هایی که در مطبوعات شده، حزب جمهوری‌خواه خلق و حرکت ملی گفته‌اند که در این دولت انتخاباتی شرکت نخواهند کرد، یادآور شد: اگر آنها این تصمیم قطعی را بگیرند، سهمشان در دولت انتخابات به نمایندگان مستقل داده می‌شود.

هاکان تکین در پاسخ به این سوال که «دولت انتخابات» چه زمانی آغاز و چه زمانی پایان می‌یابد؟ نیز اظهار داشت: این دولت، بعد از تصمیم قطعی مبنی بر انجام انتخابات زودهنگام شکل می‌گیرد و به احتمال زیاد رئیس‌ جمهور این مسئولیت را به داود اوغلو می‌سپارد و وی بر اساس قانون اساسی باید انتصابات را بر اساس سهم هر حزب در مجلس داشته باشد. اگر احزاب نخواهند حضور پیدا کنند از نمایندگان مستقل استفاده می‌شود و انتخابات برگزار می‌شود. این دولت تا زمانی که دولت جدیدی از دل انتخابات شکل بگیرد به کار خود ادامه خواهد داد.

سفیر ترکیه در پاسخ به این سوال که آیا پرونده تغییر نظام از پارلمانی به ریاستی کنار گذاشته خواهد شد یا در دولت آینده دنبال می‌شود؟ یادآور شد: حتی اگر حزب عدالت اکثریت آرا را به دست آورد، بر اساس قانون اساسی به تنهایی نمی‌تواند تغییرات را ایجاد کند و بر اساس قانون، تغییرات باید با دو سوم آرای احزاب حاضر در مجلس دنبال شود. احزاب دیگر مخالفت خود را با چنین تغییری ابراز کرده‌اند، اما اگر انتخابات زودهنگام برگزار شود و حزب عدالت و توسعه بتواند دو سوم کرسی‌های مجلس را به دست آورد، آن زمان این کار راحت خواهد بود. رئیس‌ جمهور این موضوع را به نوعی در موضوعات مطروحه خود دارد، اما آنها باید بتوانند اکثریت لازم برای تغییر قانون اساسی را به دست آورند.

هاکان تکین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به درگیری‌های اخیر بین پ.ک.ک و حکومت ترکیه که برخی عنوان می‌کنند برای کسب آرای بیشتر از سوی دولت انجام می‌گیرد، تصریح کرد: قطعاً این مورد درست نیست. محافلی هستند که این افتراها را می‌زنند. مقابله ترکیه با تروریسم پ.ک.ک چیز جدیدی نیست و بیش از 3 دهه است که با آن روبرو هستیم. در ترکیه هیچ حزبی تروریسم را در جهت اهداف سیاسی خود استفاده نمی‌کند، چرا که ما یکی از کشورهای منطقه هستیم که بیش از همه قربانی تروریسم بوده‌ایم. ما در 30 سال گذشته بیش از 40 هزار نفر از فرزندان وطن‌مان را از دست داده‌ایم.

وی ادامه داد: در یک ماه گذشته ترکیه نزدیک به 60 نیروی نظامی خود را از دست داده و هر روز در 4 گوشه کشور مراسم تشییع پیکر شهدا برگزار شده است. حتی در طی این مراسم‌ها کسانی که شرکت می‌کنند مخالفت خود را با سیاست‌های دولت هم ابراز می‌کنند و چه بسا این وضعیت ممکن است به این منجر شود که حزب عدالت و توسعه بخشی از آرای خود را از دست بدهد.

سفیر ترکیه با اشاره به همزمانی درگیری‌های پ.ک.ک با توافق ترکیه و آمریکا برای مبارزه با داعش افزود: اگر بی‌طرفانه نگاه کنیم از پایان سال 2014 اعضای رده بالای پ.ک.ک مدام حرف‌هایی مبنی بر اینکه روند صلح از دید ما پایان یافته و ما سلاح به دست خواهیم گرفت را مطرح می‌کردند و در 7 جولای، آنها عنوان کردند که «از دید ما روند صلح به پایان رسیده و ما به اهداف از پیش اعلام شده حمله خواهیم کرد و به ویژه سدها، پروژه‌های عمرانی و مراکز پلیس را مورد حمله قرار می‌دهیم»؛ که زمان انتشار بیانیه آنها بسیار جالب است. چرا که 2 روز پیش از این تاریخ، ترکیه و آمریکا برای مبارزه با داعش توافق کردند و پ.ک.ک دقیقاً در همان ایام آتش‌بس را لغو کرد.

هاکان تکین عامل دیگر این اقدامات پ.ک.ک را نارضایتی این سازمان از کسب آرای زیاد از سوی حزب دموکراتیک خلق‌ها دانست که با 13 درصد آرا توانست 80 کرسی مجلس را در اختیار بگیرد و گفت: پ.ک.ک احساس می‌کند به خاطر اقبال به این حزب به حاشیه رانده می‌شود و برای جلوگیری از این موضوع دست به چنین اقداماتی می‌زند. اینکه پ.ک.ک در این ایام اقدامات تروریستی خود را افزایش داده، دلایل زیادی دارد که بسیار متفاوت است از دیدگاه‌هایی که مدام با تئوری توطئه در داخل سیستم سیاسی ترکیه قصد توجیه این اقدامات را دارند.

وی به شروط دولت برای از سرگیری مذاکرات صلح با پ.ک.ک اشاره کرد و اظهار داشت: اصلی‌ترین شروطی که بدون حصولش این روند را نمی‌توان مجدداً شروع کرد، این است که پ.ک.ک به اقدامات مسلحانه خود پایان دهد، دست از سلاح بردارد و عناصر مسلح خود را از ترکیه خارج کند.

سفیر ترکیه در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص حمله ترکیه به مواضع پ.ک.ک در شمال عراق و واکنش‌های زیادی که به همراه داشت، گفت: بین ترکیه و عراق موافقتنامه‌ای برای مبارزه با تروریسم است که به ما امکان عملیات‌های این چنینی را می‌دهد. گذشته از آن، دولت مرکزی عراق کم و بیش 25 سال است که در منطقه «قندیل»(کوه‌های شمال عراق) نه حضور دارد و نه تاثیر. طبیعتاً از نظر ما بهتر بود که دولت مرکزی عراق با سازمان‌های تروریستی که به نوعی در آنجا نفوذ کرده‌اند مقابله کند، اما حکومت مرکزی امروز قدرت چنین کاری را ندارد و 25 سال است نتوانسته چنین کاری کند. امروز همچنین یک سوم عراق تحت اشغال داعش است.

هاکان تکین با بیان اینکه اقداماتی که ترکیه انجام می‌دهد از دیدگاه حقوق بین‌الملل هم کاملاً مشروع است و بر اساس حق دفاع مشروع ماده 51 منشور سازمان ملل این عملیات انجام گرفته است، یادآور شد: ترکیه این عملیات را به برخی کشورها اعلام کرده بود. آ قای اردوغان به آقای روحانی به صورت تلفنی این موضوع را گفت و همچنین به مقامات عراق نیز اطلاعات لازم را دادیم و مهمتر از آن، پیش از عملیات به شورای امنیت سازمان ملل نیز اطلاعات لازم را دادیم و اگر نگرانی درباره ابعاد حقوقی داشتیم هیچ وقت به تمام دنیا این موضوع را نمی‌گفتیم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا پیش از این عنوان می‌شد که عناصر داعش در ترکیه هیچ حضوری ندارند، اما بلافاصله بعد از عملیات شمال سوریه و عراق بیش از 700 نفر در استانبول و نقاط دیگر دستگیر شدند، اظهار داشت: اگر منظورتان از نفوذ هواداران داعش نزد برخی افراد است، ما این را می‌دانستیم که مانند بسیاری از کشورهای دیگر کسانی هستند که در ترکیه با داعش سمپاتی دارند و برخی هستند که از ترکیه به جنگ همراه با داعش می‌روند و برای فروپاشی این سیستم و دستگیری آنها مقامات امنیتی هر کاری که لازم بود می‌کردند. ممکن است که نیروهای امنیتی بتوانند رد سلول‌های یک سازمان تروریستی را بزنند و درباره آنها اطلاعاتی کسب کنند و برای آنکه بتوانند به سرشاخه‌های اصلی برسند، ممکن است صبر کنند و این اعضا را تحت نظر بگیرند. این بدان معنا نیست که ما از فعالیت‌های مخرب آنها چشم پوشی کنیم، بلکه این مکث به خاطر آن است که با کسب اطلاعات بیشتر به شاخه‌های اصلی‌تر برسیم تا «سر مار» را بزنیم.

سفیر ترکیه طرح این سؤال که چرا تا به حال کاری علیه داعش انجام نشده را اشتباه دانست و گفت: در سال گذشته بیش از 600 نفر از افرادی که مظنون به ارتباط با داعش بودند، دستگیر شدند.

این دیپلمات ترک در خصوص «منطقه تمیز» یا «خالی از داعش» که ترکیه آن را در شمال سوریه دنبال می‌کند، گفت: این مسئله به امنیت ملی ما مربوط می‌شود. اینکه در پشت مرزهای ما داعش حضور داشته باشد، تهدید بزرگی برای ما ایجاد کرده است. در حال حاضر رژیم سوریه هم فقط در یک منطقه کوچک از سوریه صاحب قدرت است.

هاکان تکین در پاسخ به این سوال که محل بمباران شده در سوریه محل حضور کردها بوده و نه داعش نیز گفت: ما با کردها هیچ مشکلی نداریم، چه در عراق، چه در سوریه و چه در کشور خودمان. ما با تروریست‌ها مشکل داریم. تروریست‌ها هم نه ملیت دارند و نه قومیت و نه دین. سال گذشته اتفاقات کوبانی سیاست ما را در قبال تروریسم به خوبی نشان داد که حمله داعش بی‌رحمانه دنبال می‌شد و کشوری که مرزهای خود را باز کرد و طی یک هفته 180 هزار نفر از اهالی کوبانی را پذیرفت، ترکیه بود. علاوه بر آن، نیروهایی که نقش اصلی را در عقب‌نشینی داعش داشتند که نیروهای پیشمرگه کرد عراقی بودند، از طریق خاک ترکیه توانستند، وارد کوبانی شوند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تبلیغات منفی علیه ترکیه در قضیه عدم پذیرش آوارگان در دنیا بی تاثیر نبوده است نیز گفت: پ.ک.ک کم کم به یکی از استادان پروپاگاندا در دنیا تبدیل شده است. آنها با مهارت خاصی تلاش کردند که از این وضعیت سوءاستفاده کنند، اما موفق نشدند. ترکیه مثل گذشته همواره چه در کوبانی و چه در هر جای دیگری، هر انسانی را که از دست ظلم فرار کرده باشد را پذیراست؛ بدون اینکه بخواهد فکر کند از کجا آمده‌اند. رسانه‌های جهانی و کشورهای حامی آنها وقتی ما 2 میلیون شهروند سوری و عراقی را در کشورمان پذیرایی می‌کنیم، به چند نفر از این جنگ‌زده‌ها راه داده‌اند. ما در یک هفته 180 هزار نفر را قبول کردیم در صورتیکه در کل اروپا طی 4 سال گذشته، 10 هزار نفر را نتوانستند قبول کنند و به همین دلیل در این موضوع کسی حق چنین اظهارنظری ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که منطقه عاری از داعش را چه کسی تأمین امنیتی و چه کسی اداره می‌کند؟ نیز اظهار داشت: طبیعتاً آنجا خاک سوریه است و مردم سوریه و نمایندگان مشروع مردم آنجا را اداره خواهند کرد. نه ما و نه متحدان ما هیچ کدام هدفی مبنی بر اینکه آنجا دولتی را تشکیل دهیم یا نظامی را تاسیس کنیم، نداریم.

هاکان تکین در خصوص وضعیت سوریه نیز گفت: وقتی به روند اتفاقات از مارس 2011 نگاه کنیم، به شکلی کاملاً آشکار می‌بینیم که مقصر اصلی رسیدن سوریه به این منطقه، رژیم سوریه است. اینکه داعش توانسته قدرت بگیرد و روند اوضاع به امروز برسد، مقصر رژیم اسد است.

وی با بیان اینکه در منطقه هم داعش کاملاً به یک تهدید تبدیل شده و به نوعی همکاری بین رژیم و داعش شکل گرفته که رژیم اسد نقش نیروی هوایی داعش را بازی می‌کند، اظهار داشت: هر زمان درگیری بین داعش و مخالفان اسد وجود دارد، رژیم اسد مخالفان را بمباران می‌کند. اسد به قرارگاه اصلی داعش که «رقه» است حتی یک بمب شلیک نکرده، اما در مناطقی که دست مخالفان سوری است بدون اینکه هدف مشخصی داشته باشد هر طور دوست داشته این مناطق غیر نظامی را بمباران کرده است.

هاکان تکین ادامه داد: همین چند روز پیش شهر دوما در نزدیکی دمشق را با راکت مورد هدف قرار داده و 50 شهروند سوری را کشتند. ما برای فاجعه‌بارتر نشدن این تراژدی انسانی و کمک به مردم سوریه هر کاری که از دستمان برآید انجام خواهیم داد.

سفیر ترکیه در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص اینکه آیا ترکیه در جنگ عراق علیه داعش در موصل شرکت خواهد کرد یا خیر نیز گفت: چنین اخباری منتشر شد، ولی ما آن را تکذیب کردیم. در حال حاضر چنین برنامه‌ای نداریم. در خصوص این عملیات، دولت عراق هر زمان که مناسب بداند آن را آغاز می‌کند و اگر از ما کمک بخواهد ارزیابی و تصمیم گیری می‌کنیم.

هاکان تکین در پاسخ به سوالی درباره روابط ایران و ترکیه پس از توافق وین نیز گفت: ما این توافق را بسیار مثبت می‌دانیم . ترکیه از آغاز همواره مدافع این رویداد بود و به این روند کمک کرد که مسئله هسته‌ای از راه مصالحه حل و فصل شود. در این چارچوب، رسیدن به توافقنامه‌ای که خواسته‌های مشروع دو طرف را به نوعی پاسخ دهد از دید ما بسیار مثبت است. خواسته ما این است که در کوتاهترین زمان ممکن این توافق اجرایی شود و بدون محدودیت زمانی ادامه یابد. امروز منطقه ما در یک دوران سخت است و آرزو داریم با این موافقت و برداشتن محدودیت‌هایی که علیه ایران در نظام بین‌الملل اعمال می‌شود، ایران بتواند نقش مثبتی را برای استقرار ثبات در منطقه بازی کند.

سفیر ترکیه در پاسخ به این سوال که آیا با افزایش قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی ایران در سطح منطقه بین ایران و ترکیه رقابتی به وجود خواهد آمد؟، گفت: ما هیچگاه ایران را رقیب ندانسته، بلکه آن را یک دوست می‌دانیم. قدرت یافتن اقتصادی ایران مایه خوشحالی ماست. ترکیه خود کشور قدرتمندی است و از قدرت‌یابی هیچ کشوری در اطراف خود ناراحت نمی‌شود و ما فکر یا برنامه‌ و استراتژی‌ای برای آنکه کشورهای همسایه‌مان عقب مانده و ضعیف باشند را نداریم. ترکیه همواره از ثبات سود برده و بی‌ثباتی به ضرر ماست. شاید برخی کشورها، ایجاد بی‌ثباتی را در راستای منافع خود بدانند، اما بی‌ثباتی هیچگاه به سود ما نیست.

هاکان تکین ادامه داد: اینکه ایران بتواند جایگاهی که مستحقش است را به دست آورد و در داخل کشور یک اقتصاد باثبات و رفاه ایجاد کند، مایه خوشحالی و به سود ماست.

وی ادامه داد: کشورهایی هستند که نگرانی‌هایی در خصوص ایران دارند و ایران هم نگرانی‌هایی در خصوص برخی کشورها دارد و ما باور داریم که برای رفع هر چه زودتر این نگرانی‌ها باید گام‌های مشترکی برداشته شود و یکسری بازبینی‌هایی در سیاست‌های این کشورها شود و هر چه زودتر این مشکلات رفع و اعتمادسازی شود.

سفیر ترکیه در پاسخ به این سوال که منظور از برخی کشورها و بازبینی در سیاست‌ها چیست؟ نیز اظهار داشت: منظور من برخی کشورهای منطقه است که نگرانی‌ها و ادعاهایی دارند، مبنی بر اینکه ایران در موضوعات داخلی آنها دخالت یا از برخی گروه‌ها حمایت می‌کند. طبیعتاً سیاست‌های این چنینی کمکی به ثبات منطقه نمی‌کند. خواسته ما این است که گام‌های عینی برداشته شود تا آنچه در ذهن آنها وجود دارد برطرف شود و از راه‌های اقدام مشترک و همکاری حل شود، چرا که ثبات به نفع ماست.

هاکان تکین در پاسخ به این موضوع که ایران جز حضور مستشاری در عراق که آن هم با درخواست رسمی حکومت قانونی عراق بود، در هیچ کشوری دخالت نمی‌کند و کشورهایی که ادعا می‌کنند ایران دخالت می‌کند برای ادعای خود هیچ مدرکی ارائه نداده‌اند، تصریح کرد: گهگاه در سیاست بین‌المللی درکی که از شما نزد طرف مقابل وجود دارد هم اهمیت زیادی دارد. منظور من این بود که حتی اگر شما بد فهمیده می‌شوید و سوء تفاهماتی در مورد شما وجود دارد نیز باید تلاش کنید تا این سوء تفاهم‌ها برطرف شود.

وی در خصوص تعویق سفر ظریف به ترکیه و اظهارنظرهایی که در این باره منتشر شده نیز گفت: سفر آقای ظریف به درخواست طرف ایرانی به تعویق افتاد. ما کاملاً آماده بودیم و برای 6 آگوست پیش‌بینی شده بود، اما طرف ایرانی گفت 6 مناسب نیست و 7 آگوست باشد. بعد از آن 11 آگوست شد و ما مجدداً آن را قبول و برنامه‌ریزی کردیم، اما بعد طرف ایرانی آن را به تعویق انداخت و هرگاه شرایط مناسبی به وجود آید این سفر انجام خواهد شد.