بازرسان، دست‌آموزان آمریکا!

ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا می‌گوید تمام بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توسط آمریکایی‌ها آموزش دیده‌اند و تجهیزات مورد استفاده آنها در بازرسی‌ها نیز ساخت آمریکاست. همزمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس چهارشنبه این هفته به سنا می‌رود تا درباره «جزئیات توافق» به سناتور‌ها توضیح دهد.

حضور آمانو در سنا برای توضیح درباره جزئیات توافق هسته‌ای درحالی است که مقامات ایرانی از جمله علی‌اکبر صالحی گفته‌اند شیوه بازرسی‌های توافق شده در نقشه‌راه میان ایران و آژانس باید محرمانه بماند. جلسه آمانو با سناتورها در شرایطی برگزار می‌شود که مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد وندی شرمن، در جلسه‌ای محرمانه با سران کنگره، سازوکار نحوه بازرسی‌ها از ایران را توضیح داده است!

مجموعه این اخبار نشان می‌دهد عملیات بازرسی آژانس در ایران به صورت ویژه توسط آمریکایی‌ها رصد می‌شود و آنان حساب ویژه‌ای روی این موضوع باز کرده‌اند. البته اظهارات مونیز مبنی بر آموزش بازرسان آژانس توسط آمریکا زمانی قابل تامل می‌شود که در کنار اظهارات باراک اوباما درباره مناسب بودن جنگ علیه ایران پس از انجام بازرسی‌ها قرار گیرد. «پس از بازرسی‌ها، فرصت برای جنگ علیه ایران مناسب‌تر است». این جمله کلیدی باراک اوباما خطاب به طرفداران توافق هسته‌ای با ایران است که بازتاب فراوانی هم در میان جنگ‌طلبان آمریکایی و هم در ایران داشت. این اظهارات اوباما نشان داد او معتقد است طی ۱۵ سال آینده بنیه دفاعی ایران تضعیف می‌شود. همچنین با انجام بازرسی‌های فشرده از مراکز هسته‌ای و نظامی ایران، می‌توان اطلاعات کاملی از توانمندی‌های ایران در اختیار داشت. بر همین اساس در چنین شرایطی استفاده از گزینه نظامی مطلوب‌تر خواهد بود. موضوع بازرسی‌های فراپروتکلی که از ابتدای مذاکرات هسته‌ای از سوی آمریکایی‌ها مطالبه می‌شد؛ یکی از ۴ راهکاری است که آمریکایی‌ها تلاش کرده‌اند به بهانه «break out» آنها را در توافق هسته‌ای بگنجانند.

در همین راستا و به‌رغم خط قرمز بودن بازرسی‌های نظامی، اما نهایتا علی‌اکبر صالحی در توافقنامه‌ای با یوکیا آمانو که به «نقشه راه» معروف شد؛ اجازه بازرسی نظامی از ایران را به بازرسان آژانس داد. توافق صالحی و آمانو، اگرچه به دلیل همزمانی با اعلام جمع‌بندی برجام، در حاشیه قرار گرفت اما اظهارات جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید مبنی بر دسترسی آمریکا به جزئیات این توافق و نیز امکان دسترسی سرویس‌های امنیتی آمریکا و اسرائیل به نتایج بازرسی‌های نظامی از ایران، موضوع توافق صالحی و آمانو را برجسته کرد. رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از این اظهارات ارنست طی نامه‌ای به آژانس نسبت به نشت اطلاعات محرمانه ایران و نتایج بازرسی‌ها از ایران ابراز نگرانی کرد .

بازرسان؛ دست‌آموزان آمریکا !

ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا در یادداشتی به نحوه آموزش بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد. ارنست مونیز در ادامه کمپین دولت این کشور برای جلب حمایت از نتایج پایانی مذاکرات هسته‌‌ای ایران و گروه ۱+۵ یادداشتی در پایگاه خبری «فوروارد» نوشت و از مفاد سند برجام که تیرماه سال جاری بین ایران و۱+۵ امضا شد دفاع کرد. به گزارش نسیم، وزیر انرژی آمریکا در بخشی از این یادداشت تحت عنوان «کشف تقلب» نوشته است: «آژانس، مواد تقلب و عدم پایبندی (ایران به مفاد توافقنامه هسته‌ای) را کشف خواهد کرد. آنها نمی‌توانند مواد هسته‌ای را با سیفون توالت از بین ببرند یا آن را در توالت قایم کنند». او در ادامه به نفوذ آمریکا بر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم اعتراف کرد: «از سال ۱۹۸۰، ما تمام بازرسان آژانس را در آزمایشگاه ملی لس‌آلاموس تربیت کرده‌ایم.

ما برای آنها ده‌ها دوره آموزشی برگزار کرده و اطمینان حاصل می‌کنیم که آنها از پیشرفته‌ترین تجهیزات و ابزارهای الکترونیکی برخوردار هستند که اکثر آنها هم ساخت خود ماست». مونیز تأکید کرد در صورت امتناع ایران از پایبندی به مفاد توافقنامه هسته‌ای واشنگتن از تمام ابزارهای لازم برای بازگرداندن تحریم‌های ضد ایرانی برخوردار خواهد بود.

اما آزمایشگاه ملی لس‌آلاموس که در یادداشت مونیز به آن اشاره شده، بزرگ‌ترین آزمایشگاه اتمی آمریکاست. اولین آزمایش انفجار اتمی نیز در همین آزمایشگاه که در ایالت نیومکزیکو واقع است، انجام شده است. به عبارتی اولین و دومین بمب اتم نیز که در سال ۱۹۴۵ ساخته شد، در همین آزمایشگاه تهیه شد تا کمی بعد در هیروشیما و ناکازاکی آزمایش شود. اکنون ارنست مونیز، وزیر خارجه آمریکا می‌گوید ۳۵ سال است بازرسان آژانس را به این آزمایشگاه می‌برند تا با مشاهده روند ساخت سلاح اتمی، مانع دستیابی سایر کشورها به این سلاح شوند! در میان اظهارات مونیز، اشاره او به تجهیزات مورد استفاده بازرسان نیز قابل تأمل است. یعنی اینکه هم نیروی انسانی بازرسی و هم تجهیزات بازرسی همه در سیستم آمریکایی آموزش دیده یا تهیه شده‌اند !

این یادداشت مونیز البته پس از آن منتشر شد که عباس عراقچی، روز پنجشنبه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی کشورمان حضور ۱۵۰ بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران را تأیید کرد اما گفت آنها اجازه نداده‌اند هیچکدام از این بازرسان آمریکایی باشند !

جواب مثبت آمانو به دعوت سنا

همزمان با انتشار یادداشت قابل ‌تأمل مونیز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با انتشار بیانیه‌ای خبر داد آمانو دعوت ۲ سناتور کنگره آمریکا برای توضیح درباره جزئیات توافق هسته‌ای را پذیرفته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد یوکیا آمانو، مدیرکل این آژانس روز چهارشنبه در واشنگتن با اعضای کمیته امور خارجی مجلس سنای آمریکا نشستی برگزار خواهد کرد .

این نشست برای گفت‌وگو درباره نقش آژانس در روند نظارت در ایران پس از توافق تهران با قدرت‌های جهانی بر سر برنامه هسته‌ای این کشور برگزار می‌شود. به گزارش تسنیم، در بیانیه آژانس آمده است: «آمانو درباره نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستی‌آزمایی و نظارت بر اقدامات مرتبط با فعالیت هسته‌ای براساس برنامه جامع اقدام مشترک بحث خواهد کرد».

اما آمانو به سناتورها چه خواهد گفت؟ دعوت‌کنندگان گفته‌اند این دیدار با هدف اطلاع از جزئیات و تبعات توافق هسته‌ای انجام می‌شود. این ۲ سناتور که باب کورکر و بن کاردین هستند روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای نوشتند: به منظور آگاهی کامل کنگره از جزئیات و تبعات توافق هسته‌ای، اطلاع از نقش آژانس در اجرای این توافق با ایران برای ما حائز ‌اهمیت اساسی است.

در ادامه این بیانیه آمده است: چشم به راه رایزنی با آژانس درباره نحوه نظارت و راستی‌آزمایی از تعهدات هسته‌ای ایران به موجب سند برجام هستیم. اگرچه در بیانیه‌های رسمی آژانس و این ۲ سناتور توضیح داده نشده که منظور از جزئیات توافق، همان برجام است یا «نقشه راه» اما همانگونه که در ابتدای این گزارش اشاره شد، جلسه محرمانه وندی شرمن با سران کنگره درباره نحوه انجام بازرسی‌ها در ایران، قابل تأمل است. مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست‌خبری با خبرنگاران در این‌باره گفت: وندی شرمن، معاون وزیر خارجه روز پنجشنبه در جلسه‌ای خصوصی به سران کنگره درباره سازوکار محرمانه توافق شده بین ایران و آژانس درباره نحوه بازرسی‌ها توضیح داده است .

نجفی: «نقشه راه» محرمانه است؛ نباید در اختیار سنا قرار گیرد

آیا یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چهارشنبه این هفته هنگامی که در کمیته سیاست خارجی سنا حاضر شود تا درباره بازرسی‌های برجام توضیح دهد، به محتوای توافق «نقشه راه» که شامل بازرسی‌ها از مراکز نظامی ایران است؛ اشاره می‌کند؟ نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این‌باره به ایسنا گفت: همان‌طور که تاکنون مشخص شده، متون محرمانه بین ایران و آژانس حتی در اختیار دولت آمریکا هم قرار نگرفته است بنابراین به طور قطع این مساله نمی‌تواند در اختیار نمایندگان سنا هم قرار بگیرد و ایران این موضوع را به طور کامل برای مدیرکل روشن کرده است.

رضا نجفی افزود: اینکه مجلس یکی از کشورهای عضو از مدیرکل آژانس دعوت کند و او این دعوت را بپذیرد یا نپذیرد جزو اختیارات شخص مدیرکل است. وی در پاسخ به این پرسش که حضور آمانو در کنگره آمریکا می‌تواند برای ایران هم این حق را ایجاد کند، چرا که مجلس ایران هم درباره چگونگی نقش‌آفرینی آژانس نگرانی‌هایی دارد، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه آقای آمانو دعوت جمعی از سناتورهای سنای آمریکا را پذیرفته‌است به طور حتم اگر مجلس کشور دیگری غیر از آمریکا هم از وی دعوت کند باید چنین دعوتی را بپذیرد.

نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که اگر سناتورهای آمریکایی خواستار بیان جزئیات توافق ایران و آژانس برای حل مسائل گذشته و حال شوند آمانو اجازه دارد در این‌باره توضیح دهد؟ اظهار کرد: قطعا توافق‌ها بین یک کشور عضو و آژانس که جنبه محرمانه دارد به هیچ‌وجه نمی‌تواند در اختیار هیچ کشور دیگری قرار بگیرد و همان‌طور که در بحث‌های کنگره هم معلوم شد، متون محرمانه بین ایران و آژانس حتی در اختیار دولت آمریکا هم قرار نگرفته است بنابراین به طور قطع این مساله نمی‌تواند در اختیار نمایندگان سنا هم قرار بگیرد. نجفی تاکید کرد: «آژانس می‌داند افشا شدن متون محرمانه چه معنایی دارد و ایران این موضوع را به طور کامل برای مدیرکل آژانس روشن کرده است».

نماینده دائم ایران در آژانس همچنین درباره زمان پاسخ ایران به سوالات آژانس براساس تفاهم اخیر برای حل مسائل گذشته و حال گفت: طبق بند ۲ نقشه راه تا ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) توضیحات‌مان درباره موضوعاتی که توافق شده را می‌دهیم. این اظهارات نجفی درحالی است که در صورت تخطی مدیرکل آژانس از توافقات فی مابین و توضیح حتی بخشی از مفاد توافق «نقشه راه» در جلسه با سناتورها، قطعا اساس تفاهم زیر سوال رفته و اجرای آن منتفی است! در این حالت برجام نیز با خلأ مواجه می‌شود، چراکه تکلیف PMD در «نقشه راه» مشخص شده است و در صورت منتفی شدن اجرای نقشه راه، برجام قابلیت اجرایی نخواهد داشت!