نگرانی ترکیه از تحولات کردستان سوریه
به نظر می رسد ترکیه به دنبال طرح‌هایی چون منطقه حائل امنیتی در مرزهای این کشور یا درخواست فعالیت بیشتر نظامی برای حمایت از «ارتش آزاد سوریه» در مقابل نیروهای اسد و نیروهای کرد باشد.
تسنیم: پس از تحولات سال گذشته در کوبانی در یک ماه اخیر زمانی زنگ خطر برای دولت ترکیه به صدا در آمد که نیروهای کرد «یگان‌های مدافع خلق» در اواخر خرداد ماه شهر استراتژیک تل ابیض را از کنترل داعش خارج کردند و دو کانتون جزیره و کوبانی را از راه تل ابیض به هم وصل کردند. در این بین در واقع هر چند کردستان سوریه منطقه‌ای یکپارچه نیست و سه منطقه‌ی کانتونی کوبانی، عفرین و حسکه در آن قرار دارد، اما حزب اتحاد دموکراتیک (وابسته به پ ک ک) توانسته حکومت‌های کوچک منطقه‌ای و به نوعی خودمختار را تشکیل دهد. این امر موجب ایجاد نگرانی‌های بیشتری از سوی آنکارا در کردستان سوریه شده است. مهمترین نگرانی‌های ترکیه به شرح زیر است:
قدرت گیری هر چه بیشتر حزب اتحاد دموکراتیک
پیشروی و قدرت گیری نیروهای کرد یگان‌های مدافع خلق در جوار مرزهای ترکیه که از نظر آنکارا شاخه سوری پ ک ک محسوب می‌شود و ماهیت «تروریستی» دارد موجب هراس بیشتر شد. به همین دلیل رئیس جمهور ترکیه یک روز قبل از آزادسازی تل ابیض ضمن ابراز نگرانی اعلام کرد جهان باید حساسیت‌های ما را درک کند. در واقع از نگاه ترکیه هر چه بر میزان قدرت حزب اتحاد دموکراتیک در کردستان سوریه و مناطق هم مرز با ترکیه افزوده گردد جدا از افزایش تنش با این حزب عملا این رویکرد می‌تواند حامیان سوری آنکارا را با ضعف مضاعفی روبرو کند و حتی در داخل ترکیه و مناطق کردنشین ترکیه نیز تاثیر بگذارد. در این بین امنیت ملی ترکیه مهمترین مسئله برای این کشور است. لذا اگر فعالیت‌های نظامی و سیاسی حزب اتحاد دموکراتیک سوریه مرزهای سوریه را رد کرده و وارد ترکیه شود و یا این حزب با پکک همکاری داشته باشد ترکیه بیشترین ضربه را خواهد خورد.
تغییر بافت جمعیتی و کاهش قدرت ترکمن‌های سوری
ترکیه همواره مدعی بوده که از ترکمن‌های عراق و سوریه به عنوان هم نژادان خود حمایت می‌کند، در این بین این کشور هر چند قبلا از کشتار ترکمنان عراق توسط داعش چشم پوشی کرده است اما در مورد سوریه حساسیت بیشتر است چرا که ترکیه هراس دارد که نقش و نفوذ ترکمن‌ها در شمال سوریه با قدرت گیری هر چه بیشتر کردها کاهش یابد. در همین بین رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه بارها با متهم کردن کردها به نسل کشی علیه ترکمن‌ها و اعراب تلاش کرد مخالفان سوری را در مقابل کردها قرار دهد. در این میان هر چند سند و شواهدی درباره نسل کشی کردها ارائه نشده است اما نگاه ترکیه به تغییر بافت جمعیتی نزدیک مرزهای ترکیه به سود کردها می‌تواند خطرات گسترده‌ای داشته باشد.
تشکیل اقلیم کردستان سوریه
بسیاری از رهبران ترکیه معتقدند که حزب اتحاد دموکراتیک خلق عامل ناامنی بوده و قصد واگرایی و جدایی دارد. در این میان ترک‌ها معتقدند با توجه به اینکه منطقه کردنشین سوریه تحت حمایت حزب دموکراتیک و هم مرز با ترکیه است، استقلال و تمامیت ارضی ترکیه ضربه می‌بیند لذا به شدت مخالف شکل گیری اقلیم کردستان سوریه به مانند عراق هستند. در همین راستا ترکیه درمقابل هر فعالیت قومی اقلیتی که تمامیت ارضی سوریه را به خطر بیندازد منفعل نیست و تلاش می‌کند در هر گونه طرحی برای آینده ترکیه این امر را مد نظر قرار دهد. چنانچه اردوغان اعلام کرده است «من به جامعه بین المللی می‌گویم که به هر قیمتی شده باشد ما هیچگاه اجازه ایجاد یک دولت جدید را در مرزهای جنوبی خود و در شمال سوریه نخواهیم داد.»
کاهش رابطه ترکیه با داعش
تا همین اواخر مرز ٨٠٠ کیلومتری ترکیه با سوریه توسط مجموعه‌ای از بازیگران، از جمله حزب طرفدار کرد اتحاد دموکراتیک، داعش، جیش الفتح (تحت سلطه جبهه النصره وابسته به القاعده)، و عناصر میانه رو شورشیان ارتش آزاد سوریه، کنترل می‌شد. اما پیروزی‌های اخیر حزب اتحاد دموکراتیک در کردستان سوریه و مرزهای نزدیک ترکیه از یک سو راه ارتباطی ترکیه با گروه‌های تحت حمایت آنکارا در سوریه را با چالش بیشتر روبرو می‌کند و از سویی نیز رابطه داعش با ترکیه سخت‌تر خواهد شد. در واقع داعش به نوعی در خدمت سیاست‌های ترکیه قرار داشت و وظایفی را برای ترکیه انجام می‌داد. هر چند ترکیه از پکک و داعش به عنوان دو سازمان تروریستی یاد کرده و در ظاهر با داعش رابطه‌ای ندارد ولی همچنان بسیاری ترکیه را متهم به حمایت از داعش می‌کنند. در این بین ترک‌ها از طریق داعش تلاش می‌کردند مناطق کردنشین سوریه را از بین برده و یا تحت کنترل خود یا داعش قرار دهند. اما اکنون با شرایط جدید ترکیه این نگرانی بیشتر شده است چرا که چالش‌های بیشتری برای همکاری و کمک ترکیه و کشورهای دیگر از راه ترکیه به داعش و گروه‌های مخالف دولت سوریه ایجاد شده است. ترکیه پیشتر حضور در مبارزه با داعش و پیوستن به ائتلاف موسوم به ضد داعش را مشروط کرده بود. ایجاد مناطق امن در مرزهای ترکیه با سوریه، ایجاد منطقه‌ی پرواز ممنوع، نابودی بشار اسد و.. مد نظر ترکیه بوده است اما اکنون ترکیه می‌هراسد که غرب و امریکا با تقویت کردها در سوریه منافع ملی ترکیه را به مخاطره بیاندازند.
آینده رویکرد ترکیه در کردستان سوریه
دولت ترکیه در طول چهار سال گذشته همواره به دنبال ترغیب متحدان غربی خود بوده است تا در سوریه دخالت مستقیم نظامی داشته باشند، اما ترکیه با تحولات اخیر در شمال سوریه تصمیم گرفته به تنهایی احتمال اقدام نظامی خاک همسایه جنوبی خود را بررسی کند اما باید گفت این امر دلایل مختلفی دارد. در این میان از یک سو در هفته‌های اخیر با اظهارات اولیه رهبران سیاسی و اعلام خطوط قرمز از سوی برخی از احزاب برای همگرایی با حزب عدالت و توسعه این امر فرآیند تشکیل دولت ائتلافی را با دشواری جدی روبرو کرده است و دخالت و حمله به سوریه مد نظر دو حزب دمکراتیک خلق و حزب جمهوری خواه خلق نیست. در بعد دیگر ترکیه همان گونه که در برخورد با مخالفین سوریه دچار تناقض و چالش بود، در برخورد با داعش هم دچار چالش است. هر چند تحت فشار قرار دادن دولت سوریه و حامیان آن توسط داعش برای ترک‌ها یک فرصت است اما حمایت از داعش، تا حدودی ترکیه را زیر سوال می‌برد. لذا به نظر می رسد ترکیه به دنبال طرح‌هایی چون منطقه حائل امنیتی در مرزهای این کشور یا درخواست فعالیت بیشتر نظامی برای حمایت از «ارتش آزاد سوریه» در مقابل نیروهای اسد و نیروهای کرد باشد.
دیدگاه تان را بنویسید