شایعات هسته‌ای که دهان به دهان و شبکه اجتماعی به شبکه اجتماعی می چرخد/ خطر تشدید دوقطبی هسته‌ای بعد از توافق احتمالی

گروه سیاست خارجی فردا- شایعات و دروغ‌ها اساسا این روزها جزئی از اخبار شبکه های اجتماعی اینترنتی و موبایلی شده است. شایعه سازان برای منافع گوناگون دست به شایعه سازی می زنند. یک روز به سبب منافع اقتصادی و از رونق انداختن کسب و کار دیگران از کالایی بدگویی می کنند و روز دیگر نیز دیده می شود که ضد انقلابیون برای راه انداختن جنجال و اغتشاش دست به خبرسازی کذب می زنند، مانند آنچه در حادثه مهاباد رخ داد و پس از مدتی مشخص شد که اشخاصی در پشت پرده از عربستان سعودی منشاء این شایعه سازی بوده اند.

حال اما شایعه دیگری در شبکه‌های اجتماعی موبایلی یا همان وب 2 در حال چرخیدن است. شایعه‌ای که با نگاهی به بطن ماجرا و همچنین کسانی که کمی آگاهی نسبت به مذاکرات هسته‌ای دارند عجیب است و باعث ریشخند آنها می شود. در همین حال شایعه مرموزی در شبکه‌های موبایلی دست به دست می شود که از حصول توافق هسته‌ای پیشتر از اینها خبر می‌دهد. توافقی که گفته می شود قبلترها حاصل شده و مذاکره کنندگان هسته‌ای کشورمان و 6 کشور قدرتمند جهانی تنها به وقت گذرانی در وین شب و روز می گذارند.

این درحالی است که از روند مذاکرات هسته‌ای خبر می رسد که مذاکره کنندگان هنوز درحال رایزنی هستند و برخی از نکات هنوز باقی مانده است. البته با نگاهی به فضای مذاکرات این امیدواری وجود دارد که رایزنی‌ها در وین نتیجه بخش باشد اما اینکه مباحث مذاکرات را به شایعاتی که بعضا بسیار عامیانه هستند گره بزنیم کار معقولی نیست. درواقع موضوع مهم در این میان برخورد واقع بینانه با مساله مذاکرات هسته‌ای است که این موضوع به دو بخش تقسیم می شود که هر دو به یک محور اساسی ختم می شود.

نکته اول اینکه در مورد مذاکرات هنوز نمی توان پیش داوری خاصی کرد. بیش از 12 سال مناقشه هسته ای ایران نشان داده است که در شرایطی که امیدها بسیار پررنگ شده است، غبار نیرنگ و فریب بر مذاکرات سایه افکنده و راه مذاکرات را به انحراف کشانده است. حال آنکه نمی توان اینگونه ساده انگارانه موضوع مذاکرات را حل و فصل شده دانست. با توجه به تجربه تاریخی رایزنی های هسته‌ای چنین رویکردی چندان معقول نیست و ممکن است موجب ایجاد انتظاراتی شود که با توجه به رویکرد کشورهای غربی غیر واقعی جلوه می کند. متاسفانه دولت نیز در بسیاری از موارد همه چیز را معطوف به توافق کرده است و در این زمینه انتظارات خاصی در مورد شکل گیری توافق ایجاد شده است.

بر همین اساس موضوع جشن توافق هسته‌ای مطرح می شود که بیشتر یک موضوع سیاسی است تا ملی. درواقع وقتی هنوز از درون مذاکرات توافقی بیرون نیامده عده‌ای به دنبال گرفتن جشن هسته‌ای برای توافقی هستند که طرف مقابل هنوز صحت آن را با پایبندی به قول‌هایی که داده است ثابت نکرده و اگر هم توافقی صورت گیرد باید منتظر بود و نسبت به عملکرد طرف مقابل به چنین توافقی در مقام عمل قضاوت کرد.

نکته دوم در همینجا معنا می یابد. مدیریت پسا توافق و تحریم، کاری به مراتب با دقت بیشتر و سنگین تر از مدیریت زمان تحریم است. وزارت کشور رسما اعلام کرده که تصمیمی مبنی بر برگزاری جشن ندارد و به نظر می رسد که در مطرح کردن موضوعات تحریم ها و مسائل هسته ای طبیعتا دولت باید منطقی برخورد کند و نباید اشتباهات گذشته را دنبال کند.

متاسفانه از پس این شایعات نوعی موارد غیر معقول هم بوجود می آید. یعنی شایعات خود به خود فضا را به سمت غیرواقعی شدن پیش خواهد برد. در این زمینه دو دیدگاه متفاوت وجود دارد که جامعه را دچار دو دستگی می کند که در برخورد با یک موضوع ملی از اساس درست نیست. متاسفانه برخی می خواهند توافق احتمالی هسته ای را چنان پیروزی بزرگی برای ملت کنند که نیاز به جشن دارد و از آن سو نیز برخی می گویند وادادگی بوده و به نظام لطمه ای وارد شده است .

درواقع این موضوع همان راه رفتن بر لبه تیغ دوقطبی هسته ای است که با این روند پیش بینی می شود که بعد از توافق نیز این دوقطبی از سوی جناح های سیاسی با لحاظ کردن منافع جناحی و گروهی خود پررنگ شود و ادامه یابد که این موضوع آسیب هایی را بر جامعه مترتب می سازد. به هر جهت با نگاه معقول و به دور از شایعات و جشن ‎ ‌ های شتاب زده باید باید به آینده مذاکرات هسته‌ای نگاه کرد و خود را برای فضای پساتحریم ها و پسا مذاکرات با رویکرد مدیریت صحیح و برنامه ریزی شده آماده سازیم.