ایسنا: ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا در مقالهای در ارتباط با بیانیه لوزان که در روزنامه واشنگتن پست، منتشر شد، نوشت: چارچوب تفاهم به دست آمده در لوزان برای رفع نگرانیهای مربوط به برنامه هستهای ایران اخیرا با بحثهای زیادی در جامعه در میان سیاستمداران شده است. این یک مساله بسیار مهم است که مردم و همه سیاستمداران آمریکا حق دارند تا توسط مقامات در جریان همه مفاد و پارامترهای فنی آن قرار بگیرند که قرار است در توافق جامع نهایی هستهای با ایران لحاظ شود. من از اواخر ماه فوریه به جان کری و تیم مذاکره کننده پیوستم اما در طول همه مذاکرات هستهای، هدایت کارشناسان هستهای در وزارت انرژی و آزمایشگاههایی که در جریان تحقیقات در زمینه ارائه پیشنهادات فنی مناسب به ایران برای تثبیت جایگاه آمریکا بودند را بر عهده داشته ام. در نتیجه این مذاکرات موارد کلیدی که در تفاهم اولیه در 2 آوریل در سوییس حاصل شد؛ یک مسیر مناسب و موثر را برای اثبات صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران، تشخیص سریع هرگونه ابعاد نظامی آن و دادن فرصت مناسب برای واکنش توسط آمریکا در صورت حرکت ایران به سمت ساخت سلاح هستهای فراهم کرده است. ایران بارها
تاکید کرده است که برنامه هستهایاش صلح آمیز است، اما هم اکنون در واقع تحریمهای انجام شده علیه ایران نشان دهنده نگرانی جامعه بینالمللی در مورد برنامه هستهای ایران است. تفاهم به دست آمده در لوزان نیز بر پایه اعتماد متقابل به دست نیامده است، بلکه بنا به اقداماتی به دست آمد که باید برای ایجاد شفافیت بیشتر و دسترسی کامل به تاسیسات هستهای ایران بنا شده است. مونیز در ادامه نوشت: بخش مهم موارد اصلی اعمال شده در تفاهم لوزان، محدودیتهایی است که در صورتی که ایران بخواهد به سمت ساخت سلاح هستهای حرکت کند زمان مورد نیاز ایران برای تولید مواد مورد نیاز ساخت سلاح هستهای (گریز هستهای) را افزایش دهد؛ زمان گریز هستهای کنونی ایران تنها 2 یا 3 ماه است که بنا به این تفاهم ایران موافقت کرده است که تا 10 سال زمان گریز هستهای خود را تا یک سال افزایش دهد. این زمان حتی بیش از زمان لازم برای انجام پاسخ مناسب علیه ایران خواهد بود. موارد اعمال شده در تفاهم لوزان همه 4 مسیر دستیابی ایران به سلاح هستهای از طریق پلوتونیوم تولید شده در راکتور آب سنگین اراک، دو مسیر دستیابی به سلاح هستهای از طریق اورانیوم در تاسیسات فردو و
نطنز و مسیر دستیابی ایران از طریق انجام فعالیتهای مخفیانه به سلاح هستهای را مسدود خواهد کرد. در ابتدا باید گفت که؛ راکتور آب سنگین اراک توسط همکاری بینالمللی بازطراحی و تنها قادر به تولید مقادیر بسیار ناچیز پلوتونیوم خواهد بود که نمیتوان از آن در ساخت سلاح هستهای استفاده کرد. ما همچنین توافق کردهایم که همه زبالههای پلوتونیوم تولید شده تا زمانی که راکتور آب سنگین اراک وجود دارد به خارج از ایران انتقال پیدا کند. بنابراین هرگونه تلاشی برای استفاده از راکتور آب سنگین اراک برای تولید پلوتونیوم مناسب در ساخت سلاح هستهای به آسانی قابل تشخیص خواهد بود. به علاوه در برهه زمانی مشخص در آینده، ایران نمیتواند از سوخت هستهای مصرف شده، پلوتونیوم استخراج و بر روی آن هیچگونه تحقیقاتی را انجام دهد. همچنین هیچ راکتور آب سنگین دیگری که معمولا در ساخت سلاح هستهای از آن استفاده میشود طی 15 سال آیند در ایران ساخته نخواهد شد. این برنامه به طور کامل مسیر دستیابی ایران به سلاح هستهای را مسدود میکند. وزیر انرژی آمریکا همچنین در مورد «مسیر اورانیوم» هم به کاهش شمار سانتریفیوژهای ایران از 20000 به 5000 در نطنز و
پایین آمدن ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران از 10 تن به 300 کیلوگرم اشاره کرده و نوشته است که این امر زمان گریز یک ساله برای دستکم 10 سال را تضمین میکند. به نوشته مونیز، محدودیت ذخایر اورانیوم ایران برای 15 سال پابرجا خواهد بود. مونیز در مورد تحقیقات و توسعه نیز نوشت: علاوه بر این، برای دستکم یک دهه، هیچ تحقیقات و توسعهای در ابعاد لازم برای آن که یک مدل پیشرفتهتر سانتریفیوژ جهت تولید به کار گرفته شود، انجام نمیشود. وی با بیان این که در تأسیسات فردو هم دیگر فعالیتهای مربوط به غنیسازی اورانیوم یا تحقیقات و توسعه غنیسازی اورانیوم صورت نمیگیرد، نوشته است: در حقیقت هیچ اورانیومی حتی حق وارد شدن به این تأسیسات را ندارد. تقریبا دو سوم سانتریفوژها و زیرساختها فورا برداشته شده و تنها بیش از 10درصد سانتریفیوژها فعال خواهند ماند. مونیز با اشاره به این که فردو به یک مرکز تحقیقات فیزیک و ایزوتوپهای پزشکی تبدیل میشود، نوشته است که مجوزهای نظارتی توافق، به سادگی هرگونه «سوءاستفاده از تأسیسات» را به سادگی قابل تشخیص میکند. او در ادامه به بحث نظارتها اشاره کرده و آنها را بیسابقه خوانده و نوشته است که به
مدت 25 سال بر تمام زنجیره سوخت ایران نظارت وجود خواهد داشت. در ادامه یادداشت مونیز آمده است: ایران به سرعت پادمانهای پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را اجرا و در نهایت (در مجلس) تصویب میکند. پروتکل الحاقی اجازه میدهد هم در تأسیسات اعلام شده نظیر نطنز، فردو و اراک و همچنین در سایتهای اعلامنشدهای ظن اقدامات خارج از محدوده در آنها وجود دارد، بازرسی و نمونهگیری انجام شود. آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین اجازه خواهد یافت تا از فنآوریهای پیشرفته برای ارتقای نظارت مداوم، استفاده کند. مونیز این توافق را توافقی مرحلهبندی شده توصیف کرده و نوشته است: در صورتی که ایران اعتماد جامعه بینالملل را به دست آورد، آنگاه محدودیتها به صورت مرحلهای از میان برداشته میشود. اما در عین حال، ایران همواره باید به تعهداتش در قبال پیمان منع گسترش سلاح اتمی (NPT) و پروتکل الحاقی پایبند باشد. وزیر انرژی آمریکا با اشاره به اختلاف میان آن چه ایران و آمریکا در مورد تفاهم منتشر کردهاند، نوشته است که طبیعی است که ایران بخواهد در مورد بخشهای مشخصی از تفاهمات بحث شود، اما مولفههای دو طرف، مشابه هستند. مونیز
در پایان نوشته است: هیچ گزینهای، تحریمها، دیپلماسی و دیگر گزینه، برای پاسخ از روی میز کنار گذاشته نشده است. مذاکراتی که اخیرا جمعبندی شد، در کنار دیگر مولفههای سیاسی چارچوب توافق که توسط جان کری، وزیر خارجه آمریکا و شرکایش مورد مذاکره قرار گرفته، گامی مهم در جهت جهانی امنتر است.
دیدگاه تان را بنویسید