پیام‎ها ودستاوردهاى رزمایش پیامبراعظم(ص)

تسنیم: نهمین رزمایش بزرگ پیامبر اعظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامى از روز چهارشنبه در تنگه هرمز و خلیج فارس آغاز شد.این رزمایش در منطقه تنگه هرمز و خلیج فارس برگزار مى شود.در این رزمایش شناورهاى مختلف نیروى دریایى سپاه به اجراى عملیات مى پردازند. در این نوشتار سعى داریم به فلسفه و چرایى اجراى مانورهاى نظامى توسط جمهورى اسلامى ایران به ویژه در خلیج فارس و دریاى عمان بپردازیم. رزمایش بزرگ پیامبر اعظم 9 نیروى دریایى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى از روز چهارشنبه در تنگه هرمز و خلیج فارس و با رمز محمد رسول الله(ص) آغاز شد.شعار این رزمایش «نمایش اقتدار و امنیت پایدار در سایه عزم ملى و مدیریت جهادى» اعلام شده است.در این رزمایش سناریوهاى مختلفى براى اجراى تاکتیک هاى دریایى و رزم دریایى به اجرا گذاشته خواهد شد. فلسفه رزمایش هاى نیروهاى مسلح دردنیاى کنونى که تأمین امنیت ملى از پیچیدگى هاى ویژه اى برخوردار است و هرگونه تصمیم گیرى در عرصه ملى- منطقه اى و جهانى، به نوعى امنیت ملى را تحت الشعاع قرار مى دهد، برگزارى رزمایش هاى نظامى از مسائل مهم، لازم و ضرورى درتأمین امنیت و منافع ملى به شمار مى رود. در یک نگاه ساده مى توان گفت امنیت نظامى تأثیر به سزایى در ایجاد مولفه هاى دیگر امنیت ملى ازجمله امنیت سیاسى، امنیت اقتصادى، امنیت فرهنگى و... داشته که دستیابى به این امنیت و اقتدار از طریق برگزارى رزمایش هاى نیروهاى مسلح انجام مى گیرد. در واقع هدف از برگزارى این رزمایش ها عبارت است از نمایش اقتدار و امنیت و توانمندى نظامى که با جلوگیرى از بروز هرگونه تهدید و جنگ، پیروزى در پیشامد و بحران احتمالى را به نمایش مى گذارد. برهمین اساس، برگزارى رزمایش و مانورهاى نیروهاى مسلح از امنیت وحساسیت ویژه اى برخوردار است که بى توجهى به آن ممکن است موجب تضعیف دیگر مؤلفه هاى امنیتى گردد که در این صورت میزان تهدیدپذیرى کشور نیز افزایش مى یابد. درواقع اهدافى که در بطن رزمایش نیروهاى مسلح تعریف شده است داراى رابطه مستقیمى با اهداف تعریف شده در مفهوم امنیت ملى است چراکه امنیت ملى استفاده بهینه از امکانات و منابع موجود براى در امان بودن از تهدیدات حال و آینده (بالقوه و بالفعل) خارجى و داخلى و ایجاد احساس امنیت و آرامش براى مردم و شامل امورى است که ارزش آن ها تنها مبتنى بر فایده اى است که براى ملت دارند و عناصر و مصادیق خارجى آن عبارتند از: 1- حفظ سرزمین 2- حفظ استقلال و حاکمیت و تمامیت ارضى 3- حفظ نهادهاى اساسى و بنیادى جامعه 4- حفظ شخصیت در مناسبات منطقه اى و فرامنطقه اى 5- تقویت قدرت ملى 6- توانایى و قدرت و کارآیى در اداره امور سیاست خارجى و به معناى توانایى یک کشور در حفظ ارزش هاى خود در برابر تهدیدات خارجى معنا شده است که همه این اهداف نیز در اجراى موفقیت آمیز یک رزمایش از سوى نیروهاى مسلح تا اندازه قابل زیادى تحصیل مى گردد. دستاوردهاى اساسى در رزمایش ها برگزارى رزمایش و مانورهاى نیروهاى مسلح داراى دستاوردهاى بسیارى است که تحقق نیازهاى سیاسى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى کشور را نیز میسر مى سازد. از این رو از مهم ترین دستاوردهاى اساسى در این خصوص به موارد زیر مى توان اشاره نمود: حفظ امنیت و منافع ملى: یکى از مؤلفه ها و عناصر تشکیل دهنده امنیت هر کشور، قدرت و توانمندى نظامى آن کشور است. درواقع قدرت و توانمندى نظامى یکى از مؤلفه هاى مؤثر در حفاظت از امنیت و منافع ملى کشورها به حساب مى آید که از طریق به کارگیرى مؤلفه هاى «نرم افزارى و سخت افزارى» ویژه به دست مى آید. مؤلفه هاى نرم افزارى قدرت و توان نظامى، شامل عناصرى مانند منابع انسانى، روحیه، وفادارى، انضباط، فرماندهى کارآمد، آموزش و ارزش هاى حاکم و... مؤلفه هاى سخت افزارى آن عناصرى از قبیل تجهیزات و امکانات، فناورى، پشتیبانى، بودجه دفاعى و... است که هماهنگى همه این مؤلفه ها در رزمایش ها و مانورهاى نظامى نیروهاى مسلح قابل ارزیابى و برآورد مى باشد. از این رو یکى از راههاى تأمین امنیت و منافع ملى حرکت به سمت کسب قدرت و اقتدار نظامى نیروهاى مسلح در منطقه از طریق برگزارى این رزمایش هاست. در واقع در این رزمایش ها با تمرین حضور مؤلفه هاى نرم افزارى و سخت افزارى نظامى در میدان آزمایش، توانمندى دفاعى با شناسایى نقاط قوت و ضعف کشور در بعد مقابله با تهاجم نظامى موجب مى شود که دیگر کشورها در حمله به کشور وسوسه نشوند چراکه یکى از دلایل تهاجم عراق به جمهورى اسلامى ایران، تصور صدام از ضعف نظامى جمهورى اسلامى در اوایل انقلاب بود. بر همین اساس از مهم ترین دستاوردهاى اساسى از رزمایش نیروهاى مسلح، تقویت بنیه دفاعى و برقرارى امنیت نظامى است که از ضروریات اجتناب ناپذیر در پشتیبانى از ابعاد دیگر امنیت ملى نظیر امنیت اقتصادى، سیاسى و فرهنگى است که نیازمند حفظ اقتدار و توانمندى نیروهاى مسلح و حفظ امنیت نظامى مى باشد. در واقع برخوردارى از قدرت نظامى در پشتیبانى از سیاست هاى امنیت ملى، نمادین شدن قدرت و غیرت ملى و در نهایت نماد قدرت و بازدارندگى و دفع تهدید از مهم ترین دستاوردهاى مانورها و رزمایش هاى نیروهاى مسلح خواهد بود که با دفع تهدیدها و حفظ و ثبات امنیت و منافع ملى، زمینه هاى رشد و توسعه اقتصادى، سیاسى، اجتماعى و فرهنگى را به وجود خواهد آورد. نمایش اقتدار و توانمندى نظامى: رزمایش هاى نظامى با بهره گیرى از اطلاعات و تجارب گذشته 8 سال دفاع مقدس، پس از تشخیص و تجزیه و تحلیل تهدیدات خارجى، اهداف و سیاست هاى دفاعى - امنیتى کشور را براساس اهداف و سیاست هاى ملى، مقابله با خطرهاى تبیین شده، تعیین مى کند و با طرح ریزى عملیاتى و بررسى روش و شیوه هاى مدرن دفاعى، با امکانات، فناورى و تجهیزات نظامى به بازنگرى و برآورد فعالیت هاى انجام گرفته از سوى نیروهاى عمل کننده مى پردازد که در نهایت منجر به نمایش اقتدار و توانمندى نظامى مى گردد. نمونه بارز این اقتدار را مى توان به فاصله گرفتن و عقب نشینى 300 کیلومترى ناوهاى جنگى آمریکایى از منطقه در رزمایش ولایت نیروى دریایى ارتش اشاره کرد که به عنوان فرصتى مناسب براى نشان دادن توانمندى هاى نظامى ایران اسلامى قابل ارزیابى است و این موضوع که فرماندهى کل ارتش عنوان نمودند که دیگر دوران امپراتورى ناوهاى آمریکا به سرآمده است نیز حاکى از اقتدار و توانمندى نظام اسلامى است. شناسایى نقاط قوت و ضعف: از دیگر دستاوردهاى برگزارى این رزمایش ها، تصمیم سازى و طرح ریزى راهبرد نظامى، با توجه به شناسایى نقاط ضعف و قوت و توانمندى هاى نظامى موجود و بنیه دفاعى کشور، جهت نیل به اهداف نظامى تعیین و تبیین شده است. در واقع رزمایش هاى مختلف نیروهاى مسلح، داراى نظام و طرح ریزى استراتژیک دفاعى و امنیتى هستند که در آن نقاط قوت و قابلیت ها، نقاط ضعف و آسیب پذیرى ها، نیات و محتمل ترین راهکار دشمن، زمان، مکان و مدت درگیرى پیش بینى و تعیین شده، که پس از طرح ریزى و تدوین، راهبرد نظامى با حضور فرماندهان نیروها تشکیل مى شود. بدیهى است برگزارى این رزمایش ها، از یک سو نقاط ضعف و آسیب پذیرى نیروهاى خودى را و از سوى دیگر، نقاط قوت و قابلیت هاى دشمن را شناسایى مى نماید تا از این طریق نیروهاى مسلح بتوانند براساس آن، اهداف دفاعى- امنیتى کشور را تحقق بخشند. به کارگیرى تجهیزات و فناورى داخلى و سامانه هاى جنگ الکترونیک: از مهم ترین دستاوردهای اساسی، به کارگیرى تجهیزات و توانمندى هاى رزمى و نظامى داخلى می باشد که به دست متخصصان توانمند و کارآمد نیروهاى مسلح و دانشگاهى کشور به وجود آمده است. این دستاورد شامل بهره گیرى از تجهیزات، جنگ افزارها و ادوات نظامى، فناورى و سامانه هاى جنگ الکترونیک که از طریق نیروهاى متخصص جنگال نیروهاى مسلح به رهگیرى، ردیابى و کشف موقعیت اهداف دشمن و جلوگیرى از مشخص شدن استقرار نیروهاى خودى از دید دشمن مى باشد مى توان عنوان نمود. در واقع حضور ناوشکن جمهورى اسلامى جماران، قایقهاى تندرو یا مهدى و عاشورا، موشکها و سایر جنگ افزارى تولید شده داخلى و هم چنین تمرین جنگ الکترونیک که به عنوان یکى از اصول جنگ هاى آینده در دو رزمایش اخیر نیروى دریایى ارتش و سپاه با موفقیت انجام گرفت، گوشه اى از دستاوردهاى برگزارى رزمایش هاى نیروهاى مسلح است که در این دو رزمایش بیش از پیش خودنمایى نمود. تأثیر بر تحولات منطقه اى و فرامنطقه اى: از دیگر نتایج و دستاوردهاى حاصل از رزمایش نیروهاى مسلح تأثیر بر مؤلفه هاى قدرت ملى و تأثیر آن بر منطقه، روند تحولات آینده و اوضاع منطقه اى و فرامنطقه اى در ابعاد مختلف سیاسى، اقتصادى، اجتماعى فرهنگى و نظامى و هم چنین ایجاد ثبات و امنیت در منطقه مى توان اشاره نمود. هر چند دشمن در هر نوبت از برگزارى رزمایشات ج.ا.ا به دنبال ایجاد پروژه ایران هراسى در منطقه هستند اما برگزارى این رزمایش ها با پیام صلح و دوستى براى کشورهاى منطقه به گونه اى مؤثر مى تواند در تحول قدرت در مناسبات منطقه اى و خروج کشورهاى فرامنطقه اى از این حوزه مؤثر و مفید واقع شود. در واقع برگزارى رزمایش نیروهاى مسلح با نمایش اقتدار و توانمندى نظامى کشور توانایى ج.ا.ا را در ایجاد ثبات و امنیت منطقه نمایان مى سازد و ایده و تفکر همکارى کشورهاى منطقه و همسایه را براى تعامل سیاسى و نظامى براى امنیت راه هاى مواصلاتى و تجارى و تأمین منافع و امنیت منطقه را هموار مى سازد که جدا از ایجاد فرصت همکارى فى مابین براى کشورهاى منطقه را فراهم مى نماید. ایجاد هماهنگى بین نیروها: از دیگر دستاوردهاى برگزارى رزمایش نیروهاى مسلح، ایجاد هماهنگى بین نیروهاى عمل کننده در سطح رزمایش براساس تدابیر اتخاذ شده مى باشد که مأموریت خاص هر نیرو براى اجراى تدابیر و مقابله با خطرها و تهدیدات، تعیین مى شود؛ سپس ساختار سازمانى هر نیرو که رابطه تنگاتنگى با راهبرد تعیین شده در رزمایش دارد با استفاده از سامانه هاى عمده جنگ افزار و تجهیزات نظامى و منابع انسانى لازم براى اجراى مأموریت واگذارى به هر نیرو وارد عمل مى گردند. تمرین حضور هماهنگ نیروها در سطح رزمایش و ایجاد هماهنگى براى انجام آفند و پدافند از ضروریات اجتناب ناپذیرى است که به عنوان یکى از اصول جنگ هاى ناهمگون نیز داراى اهمیت است و نیاز به تمرین و برگزارى در جهت افزایش هماهنگى ها در میدان نبرد و کاهش ناهماهنگى ها و موانع موجود مى باشد. در واقع ایجاد هماهنگى بین نیروهاى عمل کننده در میدان نبرد، بخشى از نظام مدیریت راهبردى دفاعى- امنیتى کشور است که مجموعا یک جریان مستمر و متعامل چندجانبه را در بهره مندى کیفى و کمى از فرصت ها و قابلیت هاى رزمى هر یک از واحدهاى عمل کننده نظامى در صحنه نبرد را به وجود مى آورد. حضور قدرتمند سیاستگذاران در مناسبات بین المللى: امروز شرایط حساس منطقه و رویکرد جانب گرایانه غرب به ویژه آمریکا از طریق عملیات روانى و جنگ نرم بر علیه ج.ا.ا در سال هاى اخیر شرایطى را ایجاد کرده که هرجا تهدیدى بر علیه کشور شکل گرفته است، برگزارى رزمایش هاى نیروهاى مسلح تا حد قابل ملاحظه اى بر دفع تهدیدات و حمایت از حضور سیاسیون و سیاستگذاران نظام اسلامى براى پاسخگویى به تهدیدات و فشارهاى بین المللى مثمرثمر بوده است. در واقع نیروهاى مسلح با انجام رزمایش هاى مختلف با تقویت و بالابردن امنیت نظامى در جهت حفظ استقلال و اقتدار کشور مى توانند به حمایت از فعالیت سیاستگذاران در مناسبات سیاسى و بین المللى گام بردارند چراکه نیروهاى مسلح، بازوان توانمند دولت ها در پشتیبانى از استراتژى هاى ملى و سیاست هاى داخلى، نقش حیاتى دارند و در تعیین اهداف امنیتى و ارزیابى توان رزمى و شناخت نقاط ضعف و قوت دشمن نقش به سزایى ایفا مى کنند. بنابراین انجام رزمایش هاى نیروهاى مسلح، تجهیز امکانات و بالابردن کیفیت سطوح آموزشى، تمرین و ممارست در جهت حفظ توانمندى ها و کسب اقتدار و امنیت نظامى نیروهاى مسلح باعث حضور قدرتمند مسؤولین و سیاستگذاران نظام در مناسبات بین المللى مى گردد و دستاوردهاى دیپلماتیک سیاستگذاران در صحنه هاى سیاسى و بین المللى تا اندازه قابل توجه در سایه حضور شجاعانه نیروهاى مسلح و برگزارى مانورهاى قدرتمند با رویکرد بازدارندگى محقق مى گردد. تقویت خودباورى ملى: از دیگر دستاوردهاى رزمایش نیروهاى مسلح مى توان به تقویت خودباورى ملى اشاره نمود. استکبار جهانى از ابتداى انقلاب اسلامى تاکنون با استفاده از روش ها و شیوه هاى مختلف، درصدد القاء ناکارآمدى نظام اسلامى بوده است و با استفاده از حربه هاى مختلف به تخریب «خودباورى ملى» و عدم توانایى براى رفع مشکلات و بهره گیرى از توان ملى و بومى بوده است. پس از پیروزى انقلاب اسلامى به رهبرى حضرت امام خمینى(ره) و دستیابى به استقلال و آزادى، شعله ها و جرقه هاى بیدارى مردم زده شد و زمینه هاى رشد و خودباورى ملى فراهم گردید و آرام آرام زمزمه هاى این که «ایرانى مى تواند» آغاز گردید چراکه خودباورى ملى در هر جامعه اى عاملى براى به کارافتادن مؤثر همه اجزاى تشکیل دهنده و لازمه رشد و توسعه و دستیابى به پیشرفت هاى وسیع در ابعاد مختلف است. از این رو دستیابى به خودباورى ملى نیازمند توجه به استعداد و داشته هاى ملى و سامان دادن به همه توانمندى ها است که انجام رزمایش هاى نیروهاى مسلح در سطح گسترده که نمونه بارز آن رزمایش نیروى دریایى ارتش در آب هاى آزاد و فضاى بین المللى که باعث تقویت بنیه دفاعى، صیانت از استقلال کشور و دستیابى به اقتدار ملى است گردید مى توان اشاره نمود. رهبر معظم انقلاب در این باره مى فرمایند: «امروز اگر بخواهیم سعادت این کشور تأمین شود، مردم عزیز ایران با توانایى هایى که خداوند متعال در جوهره این کشور و ملت قرار داده است باید در مسیر شناخت و توانایى هاى خویش قدم بردارد و در مقابل همه تهدیدات و فشارهاى خارجى مردانه ایستادگى نماید.» بنا به فرمایش مقام معظم رهبرى راه سعادت کشور در شناخت توانایى ها و خودباورى هاست و با عواملى مانند فضا و سرزمین، وسعت خاک و منابع طبیعى، جمعیت، نهادهاى سیاسى و فرهنگى، روحیه ملى، کیفیت دیپلماسى، ظرفیت و استعدادهاى علمى و توانمندى هاى نظامى حاصل مى گردد که برگزارى این گونه رزمایش ها از مهم ترین مولفه هاى اساسى تقویت خودباورى ملى به حساب مى آید. کسب اقتدار ملى: اقتدار ملى مقوله ایست که از رشد و توسعه مولفه هاى اقتصادى، سیاسى، نظامى، علمى، اجتماعى و فرهنگى برخاسته است و از مبانى و لایه هاى ارزشى حاکم بر جوامع مى باشد. در واقع رشد و تعالى کشورها در عرصه هاى مختلف داخلى و خارجى نشان دهنده اقتدار ملى است و شکوفایى ملت ها در سایه اقتدار حکومت تأمین مى شود به طورى که شدت و ضعف قدرت ملى در روند پرورش خودباورى تأثیرگذار مى باشد. بنابراین هرچه این مولفه ها از توانایى و هماهنگى بیشترى برخوردار باشد، کشور از قدرت و اقتدار ملى بیشتر و نهایتاً از خودکفایى و خودباورى بهره مند مى شود. از این رو یکى دیگر از دستاوردهاى اساسى رزمایش و مانورهاى نیروهاى مسلح در سطح ملى و فراملى، دستیابى به اقتدار ملى است. مقام معظم رهبرى در فرازى از بیانات خود، اقتدار ملى براى یک کشور را حفظ کننده هویت و مایه عزت و وسیله اى براى رسیدن به آرمان ها مى دانند. پیام هاى رزمایش یکى از پیام هایى که رزمایشهاى ایران به همراه داشته، آن است که به کشورهاى همسایه و منطقه یادآور شویم امنیت یک زنجیره به هم پیوسته و متراکم است که دانه هاى آن در سراسر منطقه گسترش یافته و محدود به مرزهاى سیاسى و جغرافیایى یک یا چند کشور خاص نمى باشد. امنیت لایه هاى درهم پیچیده فراوانى دارد که تنها در سایه تعامل و مشارکت همه کشورهاى منطقه پدید مى آید. بنابراین چنان چه در پرتو این تعامل، جمهورى اسلامى ایران از امنیتى داخلى، منطقه اى و بین المللى برخوردار باشد، بالطبع تمام کشورهاى همسایه و پیرامونى هم از این نعمت خدادادى بهره مند خواهند بود، اما اگر این فضاى صلح و آرامش بخواهد دستاویز طمع زیاده خواهان گردد، هیچ ضرورتى براى تداوم امنیت در کشورهاى همجوار نخواهد بود. اگر جمهورى اسلامى ایران بتواند از طریق آب هاى بین المللى، دریاى عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس، کالاها و مایحتاج عمومى مردمش را تأمین نماید و از سوى دیگر کالاها صادراتى خود به ویژه نفت و گاز و دیگر محموله هاى انررژى را صادر نماید، آن وقت است که تمامى کشورهاى منطقه مى توانند در داد و ستد با کشورهاى دیگر با خیالى آسوده عمل نمایند. اما اگر کوچکترین تهدید و خطرى بخواهد امنیت اقتصادى ایران را تهدید نماید، به یقین دامنه این تهدیدات، دامن تمام کشورهاى منطقه را خواهد گرفت. هیچ عقل سلیمى به خود اجازه نمى دهد که دولت هاى خطرآفرین و تهدیدکننده بتوانند از مواهب طبیعى و خدادادى منطقه خلیج فارس و دریاى عمان که 70 درصد تولید اوپک در آن انجام مى شود، بهره مند شوند اما کشور در معرض تهدید و تهاجم نتواند کالاهاى خود را به مشتریانش تحویل نماید. رفتار خردمند و صلح مدارانه جمهورى اسلامى ایران در طول تقریباً سه دهه اى که از پیروزى انقلاب اسلامى ایران مى گذرد، نشان داده است که تمام کشورهاى همسایه و پیرامون مى توانند با گسترانیدن چتر امنیت در منطقه، مانع نفوذ و گسترش اضطراب و تلاطم هاى ضد امنیتى اى شوند که از خارج مرزهاى خاورمیانه به این منطقه ژئواستراتژیک تزریق مى شود. کشورهاى منطقه با تدابیرى همچون عقد پیمان هاى امنیتى با جمهورى اسلامى ایران مى توانند از ایران به عنوان پناهگاه امید و تکیه گاهى مطمئن و مستحکم که همواره دستان پر مهر و عطوفت خود را بر سر کشورهاى دوست و همسایه کشیده است، نهایت استفاده و بهره را ببرند. عدم وجود ثبات پس از درگیرى یکى دیگر از پیام هاى جمهورى اسلامى ایران در برگزارى رزمایشهاى مختلف، اجراى تاکتیک ها و شیوه هاى مربوط به «استراتژى عدم وجود ثبات پس از درگیرى» مى باشد. براساس دکترین آمریکایى ها در درگیرى هاى گزینشى، نیروهاى این کشور در مناطقى از جهان درگیر خواهند شد که اولاً مؤتلفینى در آن مناطق داشته باشند و ثانیاً از به وجودآمدن ثبات پس از درگیرى مطمئن باشند. جمهورى اسلامى ایران با توجه به این مهم، تدابیر متعددى را تدارک دیده تا پس از آغاز درگیرى ولو محدود و گزینشى، شدت آتش، گستره درگیرى و استمرار حملات را به گونه اى به پیش برده و در کنترل خود داشته باشند که حتى بر سرنوشت متجاوزان و همپیمانان احتمالى شان هم تأثیرگذار باشد. از این روى نظریه پردازانى، همچون کسینجر، بارها به مقامات آمریکایى گوشزد نموده اند تنها در عملیات هایى وارد شوند که آغاز و انتهاى آن در اختیار مقامات کاخ سفید باشد وگرنه خروج از باتلاق عملیات هایى که پایان و سرانجام آن معلوم نمى باشد، شبیه فرورفتن در گردابى سخت و هولناک مى باشد. از این رو تاکنون اخبار و گزارش هاى متعددى از سوى مقامات و موسسات مختلف آمریکایى درباره نحوه مواجهه با جمهورى اسلامى ایران منتشر شده است که نقطه اشتراک و کانونى همه آن ها به پیامدهایى بازمىگردد که یک درگیرى ولو محدود، ممکن است از جانب ایران با پاسخى غیرقابل پیش بینى، سخت، خسارت بار، ویرانگر و غیرقابل مهار وکنترل مواجه گردد که این امر پیامدهاى خطرناکى براى دنیاى غرب به ویژه آمریکا و زایده نامشروع آن یعنى رژیم صهیونیستى به همراه خواهد داشت.