آیا تاریخ مرگ ملک عبدالله صحت دارد؟

فارس: نحوه اعلام خبر مرگ ملک عبدالله و پس از آن انتقال بسیار رسمی و بی حاشیه قدرت به خاندان سدیری‌ها، فردی را که اندکی به اوضاع داخلی عربستان و روابط و کنش بین شاهزادگان و خاندان مختلف سعودی آشنایی داشته باشد، دچار تردیدهایی می‌کند. در این میان موضوعی که باورش کمی سخت به نظر می‌رسد، صحت خبر مرگ ملک عبدالله در روز جمعه ساعت یک بامداد است؛ یعنی به نظر می‌رسد که شاه سعودی، مدت‌ها پیش و اندکی پس از انتقال به بیمارستان و مرگ بالینی، فوت کرده بود. برای رسیدن به این نتیجه، مقدماتی را بررسی می‌کنیم: اختلاف درون خاندانی ملک عبدالله، پادشاه فقید برای چیدن مهره‌های مد نظر خود و تلاش برای رسیدن پادشاهی به پسرش «متعب»، تلاش بسیاری کرده بود. وی برای اولین پست جدیدی به عنوان «جانشین ولیعهد» را به وجود آورد که در تاریخ پادشاهی سعودی بی سابقه بود و برای این پست هم «مقرن بن عبدالعزیز» برادر ناتنی اش را انتخاب کرد، او هم‌چنین مقرن را به عنوان وزیر کشور منصوب و «احمد بن عبدالعزیز» را مجبور به استعفا کرد. در بین خاندان سعودی، احمد نسبت به مقرن کاریزمای بالایی دارد و عمدتا مقرن را به عنوان یک فرد ضعیف می‌شناسند. ملک عبدالله این ریسک را کرد تا پسرش متعب به علت نفوذی که بر روی عمویش مقرن دارد، پس از وی به پادشاهی برسد. شاید بتوان تمام این‌ها را در راستای اختلاف دیرینه دو خاندان «شمری‌ها»، و «سدیری‌ها» دانست. ملک عبدالله که از خاندان «شمری‌ها» بود نمی‌خواست پادشاهی به خاندان «سدیری‌ها» برسد. انتقال قدرت خلاف میل ملک عبدالله و متعب اما روز گذشته همگی شاهد بودیم که اوضاع کاملا بر عکس خواسته‌های ملک عبدالله و متعب پسرش پیش رفت. قبل از آنکه «عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود» پادشاه متوفی عربستان سعودی به خاک سپرده شود، تغییر و تحولات مهمی در ساختار قدرت این کشور روی داد که همگی به ضرر فرزندان وی تمام شده است. در حالی که نقشه بر این بود که متعب جانشین ولی‌عهد شود، اما «محمد بن نایف» جانشین ولیعهد شد و متعب دیگر باید خواب پادشاهی را ببیند. علاوه بر این، «متعب» رئیس گارد ملی، بر خلاف انتظارها هیچ سمت جدیدی نگرفت و حتی مشاور ویژه سلطنتی هم نشد. «خالد التویجری» مشاور شاه سابق و رئیس گارد سلطنتی و رئیس دربار از این دو منصب برکنار و «محمد بن سلمان» پسر پادشاه جدید به این سمت گمارده شد. به جای سمت دوم التویجری که از ریاست گارد سلطنتی عربستان کنار گذاشته شد، سرلشکر «حمد العوهلی» جانشین او شد. محمد بن سلمان علاوه بر ریاست دربار عربستان به عنوان وزیر دفاع جدید عربستان به جای پدرش گمارده شد که این مسئله نشان می‌دهد حالا با به قدرت رسیدن پدرش، او به یکی از شاهزاده‌های تاثیرگذار نسل سوم آل سعود بدل شده است. برآیند تغییرات اعمال شده در خانواده سلطنتی نشان می‌دهد جناح سُدیری‌ها با تغییرات گسترده علیه مهره‌های کلیدی ملک عبدالله از جمله التویجری، جناح عبدالله (جناح الشِمّری) را به حاشیه رانده و دوباره قدرت را در میان خودشان قبضه کرده‌اند. انتقال سریع و بدون دردسر قدرت تمام تغییرات سهمگین در خاندان سعودی از صبح تا ظهر انجام شد و همه هم لبخند رضایت هرچند از روی اجبار بر لب داشتند، هیچ کسی معترض نشد، متعب هم سکوت کرد و جز اظهار نظری کوتاه در مورد مراسم بیعت و لزوم بیعت با پادشاه جدید، سخن دیگری نگفت. سؤال این جاست؟ آیا در محیط شکننده سیاسی عربستان و پیر شدن پدرها و تنشه بودن شاهزاده‌ها برای قبض قدرت، چنین تغییرات گسترده‌ای که بیشتر شبیه یک کودتای آرام است، بدون اعتراض می تواند شکل بگیرد؟ تنها یک فرضیه می‌تواند پاسخ ما را بدهد و آن هم اینکه، پادشاه پیش از این مرده بود و در طول این مدت تا زمان اعلام رسمی مرگ وی، خاندان سعودی به همراه قدرت‌های غربی، به ویژه آمریکا، در حال رایزنی یا فشار برای تحمیل ساختار جدید قدرت بودند. بدون شک آمریکا در چینش جدید قدرت سهم بالایی داشته است. به این موضوع در نوشتاری جداگانه اشاره خواهد کرد.