آینده چالش‌های سیاسی و امنیتی لبنان

سرویس سیاسی «فردا» - اختلاف‌نظرها میان جریانات سیاسی لبنان، چالش‌های جدی امنیتی و اقتصادی بر این کشور تحمیل کرده است. به نظر می‌آید تنها یک راه‌حل سیاسی که حاصل توافق جمعی است می‌تواند امنیت و ثبات را به لبنان بازگرداند. خبرگزاری فارس: آینده چالش‌های سیاسی و امنیتی لبنان چالش های سیاسی لبنان در ماه های اخیر تداوم اختلافات در لبنان ناشی از دخالت و نفوذ خارجی است. متاسفانه اغلب جناح های سیاسی لبنان به خارج از کشور وابستگی دارند؛ این وابستگی عمدتا به غرب، به ویژه آمریکا و فرانسه و در کنار آن کشورهایی مانند عربستان مشاهده می شود. این کشورها اهداف خود را از طریق این گروه ها در ساختار سیاسی لبنان دنبال می کنند. از دیگر سو رژیم صهیونیستی با اعمال نفوذ در برخی گروه ها و شخصیت های لبنانی، قصد دامن زدن به اختلافات داخلی لبنان و ایجاد مانع مقابل حضور مردم در کنار مقاومت دارد. چهار سال گذشته اختلافات فزاینده ای میان دو گروه، یعنی هشت مارس و چهارده مارس بروز پیدا کرده است. به طور کلی جریان چهارده مارس در راستای تبعیت از سیاست های غربی ظهور و بروز داشته است. چهارده مارس چالش چند بعدی با محور مقاومت داشته است؛ چه در مسئله ی سوریه (که حمایت نابجایی از گروه های مسلح دارد) و چه در فضای داخلی لبنان (که عنصر اصلی حفظ تمامیت ارضی و آزاد سازی خاک لبنان از دست رژیم صهیونیستی بوده است) به چالش برخاسته است. این گروه که در دست یابی به اهدافش ناکام مانده است، هم اکنون نگران انتخابات آینده است. لذا هم اکنون بحث مذاکره، گفتگو و حل اختلافات بین دو گروه هشت مارس و چهارده مارس در راستای ایجاد نظر مشترک درباره ی ساختار آینده ی لبنان شکل گرفته است. چالش های اقتصادی لبنان در چند ماه اخیر اقتصاد لبنان همیشه از کمک ها و مراودات با خارج سود برده است. در این راستا بخش عمده ی کمک ها از طریق لبنانی های مهاجر تامین می شده است، یعنی آنها مقدار زیادی ارز و امکانات را به داخل کشور منتقل می کرده اند. به علاوه توریسم هم یکی از منابع اصلی درآمد محسوب می شده است. در کنار این ظرفیت ها، ترانزیت کالا و بخش کشاورزی هم فعال بودند. در حال حاضر تقریبا همه این بخش ها آسیب جدی دیده اند. با توجه به ناامنی ها در سوریه، صنعت توریسم و کشاورزی با چالش مواجه شده است. اخیرا هم با توجه به شرایط فعلی و ورود آوارگان سوری در لبنان (که تقریبا به یک ونیم میلیون نفر می رسند و حدودا چهل درصد از جمعیت لبنان هستند؛) دشواری اقتصادی مضاعف شده است. از دیگر سو اختلاف بر سر رئیس جمهور آسیب بخش اقتصاد را تشدید کرده است. در این بین هر چند بخشی از درآمدهایی که لبنان را روی پا نگه می داشت و اموالی که توسط مهاجرین لبنانی وارد می شد (که میزانش سه برابر ساکنین لبنان است و معمولا متوسط سالیانه ده میلیارد دلار از خارج به داخل لبنان انتقال می یابد) حفظ شده و تا حدی شرایط موجود را حفظ کرده و مانع از فروپاشیدگی اقتصادی لبنان شده است، اما بحران اقتصادی لبنان اخلال جدی به توریسم و کشاورزی وارد آورده است. مهم ترین چالش های امنیتی لبنان چالش های امنیتی حال حاضر لبنان چند سال گذشته مرتبط است. با بروز بحران سیاسی در سوریه شکاف سیاسی در لبنان شکل گرفت و شدت یافت. یک جناح به عنوان حامیان سیاست های غربی خواستار حضور و نفوذ غرب و دخالت آن ها و حمایت از گروه های مسلح بودند؛ و در مقابل جریان هشت مارس حامی حفظ تمامیت ارضی سوریه و پشتیبانی از وحدت و انسجام سوریه (به عنوان کشوری که حامی مقاومت علیه رژیم صهیونیستی بود) شد. در این میان با انجام عملیات تروریستی علیه مسلمانان و شیعیان، نگرانی و اختلافات شدت گرفت. عدم جدیت هشت مارسی ها در جلوگیری از عملیات تروریستی یکی از عوامل دیگر افزایش بحران بود. مجموع این عوامل لبنان را وارد چالش و درگیری کرد . لذا همگان در جست و جوی یک راه حل مشترک به توافق چشم دوخته اند تا این بحران رفع شود. گروه های سلفی و تروریستی در لبنان لبنان نسبت به سوریه و عراق کم ترین آسیب را متحمل شد. زمانی هم که نیروهای سلفی درصدد بودند به داخل لبنان نفوذ پیدا کنند، در منطقه ی صیدا ارتش لبنان آن را سرکوب کرد و در منطقه ی شرق هم با آن جدی برخورد کرد. حزب الله در این زمینه یکی از کمک های مهم بود و به کسانی که در جبهه های شمال پیش روی می کردند، اجازه ی نزدیک شدن به مرزهای لبنان را نداد. در عین حال اما همچنان خطر نیروهای تکفیری در شمال و شرق وجود دارد. در حال حاضر همه گروه ها سعی دارند تا با زیرکی مسئولیت وضعیت موجود را به دیگری نسبت دهند و خود را مبری از خطا می دانند. در نهایت اما تنها راه حل سیاسی میتواند لبنان را به آرامش و استقلال برساند. تسلیح ارتش لبنان در ماههای اخیر تسلیح ارتش لبنان در ماههای اخیر معمولا با فشار امریکایی مواجه شده است. امریکا از مجهز کردن لبنان به سلاح هایی که امکان رویارویی با اسرائیل را ایجاد می کرد، امتناع می کند. در واقع سلاح هایی چون موشک ها کاملا کنترل شده بود و ارسال هر گونه هواپیما به لبنان نیز کاملا وجود نداشت. در این بین از نظر مجموعه هایی که به غرب وابستگی دارند هر گونه دریافت سلاح به ولو به صورت رایگان باید مورد تصویب قرار گیرد. آمریکا نمی پذیرد که دولت لبنان از قدرت و امکانات مناسبی برخوردار شود و حتی درصدد تضعیف مقاومت هستند. در موضوع تسلیح لبنان، امریکا و حتی فرانسوی ها (که اخیرا کمکهای مالی را برای تسلیح لبنان از عربستان دریافت کرده) در رابطه با نوع سلاح های مورد نیاز لبنان سنگ اندازی می کنند، و تنها سلاح های که در مبارزه با تروریست ها کاربرد دارد را پیشنهاد می دهند. نگاه جناحهای مختلف لبنانی به چالش های سیاسی و اقتصادی و امنیتی گروه 14 مارس و زیر شاخه های داخلی 14 مارس از طیف های مختلف تشکیل شده و در رابطه با مسائل مختلف نیز اختلاف نظرهای درونی دارند. دراین فضا شخص آقای حریری انتظار داشت با حمایت غربی ها مجددا در موقعیت قدرت قرار گیرد و مخالفین خود از جمله حزب الله را تضعیف کند؛ حال آنکه توفیقی نیافت. و لذا مجبور اند به نوعی واقعیت جناح مخالف با 8 مارس را بپذیرند. هم اکنون زیر شاخه های مسیحی داخل 14 مارس برای پیدا کردن یک راه حل سیاسی، فشار می آورند. چراکه عدم دستیابی به موافقت در تعیین رئیس جمهور، تضعیف موقعیت مسیحیان را به دنبال خواهد داشت. طیف های مختلف و چالش های اقتصادی و امنیتی کشور در حال حاضر همه گروه ها سعی دارند تا با زیرکی مسئولیت وضعیت موجود را به دیگری نسبت دهند و خود را مبری از خطا می دانند. در نهایت اما تنها راه حل سیاسی میتواند لبنان را به آرامش و استقلال برساند. طیف 14 مارس، مستقبل و به ویژه آقای حریری، و حتی آقای جنبلاط که از طیف میانه رو محسوب می شوند به چالش های امنیتی توجه دارند. این جریانات هرکدام محدوده نفوذ مستقل و مشخصی دارند. جریان 14 مارس و طیف آقای حریری فکر می کردند با حمایت غرب می توانند به تنهایی بر لبنان سلطه افکنند، که چنین امری میسر نشد. نگاه طیف 8 مارس اعم از حزب الله و نیروی مسیحی چالش های سیاسی لبنان: آنچه که عیان است وابستگی 14 مارس به غرب است. آنها در کنار رژیم صهیونیستی قرار دارند. اسرائیل برای امنیت ، استقلال و موقعیت و تمامیت ارضی لبنان اعتباری قائل نیست. اما 8 مارس در این برهه توانسته یک حرکت فرهنگی انجام دهد و لبنان را بدون هیچ امتیازی از اشغال خارج کند. از این منظر دولت لبنان باید در استقلال کامل و بدون هر گونه وابستگی به غرب، متشکل شود. چالش های اقتصادی و امنیتی: جناح 8 مارس از انسجام بهتری برخوردار است. در جریان فعالیت خود تحت تاثیر تحریکات و تحریک آفرینی ها قرار نگرفتند. برخی نقطه نظرهای طیف 8 مارس عبارتند از: عدم تسلیم در برابر روش های سازشکارانه، مخالفت با تضعیف مقاومت، حل و فصل مسائل در چارچوب مشارکت طیف های مختلف لبنانی در نظام سیاسی. از دید 8 مارس قطعا دولت می تواند وضعیت اقتصادی را سامان دهند. از این نظرگاه تا وضعیت سیاسی باثباتی بر لبنان حاکم نشود وضعیت اقتصادی هم سامان پیدا نمی کند. نگاه بازیگران منطقه به چالش های سیاسی لبنان هر کدام از بازیگران منطقه ای چه در غرب و چه در شرق در لبنان سهم می خواهند. اگر گروههای سیاسی لبنان تصمیم جدی و صحیحی بگیرند، هیچکدام از محورهای منطقه ای نمی توانند مانع آنها شود. زیرا در هر صورت ثبات در لبنان به نفع غرب و شرق می باشد. لذا ناامنی لبنان به همه مجموعه ها آسیب وارد می سازد و آثار این ناامنی به کل منطقه سرایت می کند. آینده ریاست جمهوری و جریانت 8 و 14 مارس برخی نقطه نظرهای طیف 8 مارس عبارتند از: عدم تسلیم در برابر روش های سازشکارانه، مخالفت با تضعیف مقاومت، حل و فصل مسائل در چارچوب مشارکت طیف های مختلف لبنانی در نظام سیاسی در حال حاضر اولویت اول خلا در جایگاه ریاست جمهوری است و نه مجلس. در این بین تنها 2 نامزد مهم به چشم می آید. کاندیدای جریان 8 مارس آقای میشل عون، و سمیع جعجع نامزد جریان 14 مارس است. سمیر جعجع با توجه به سابقه اش در راس نیروهای فالانژی تحت هیچ شرایطی قابل قبول نیست. از این رو امکان توافق با او وجود ندارد. در حال حاضر حزب الله با توجه به سابقه و موضع گیری های آقای میشل عون تمایل دارد که وی در جایگاه ریاست جمهوری لبنان قرار گیرد. در حال حاضر گفت و گو میان جریان 8 مارس و 14 مارس، و به ویژه حزب الله و مستقبل شروع شده است. که میتواند یکی از محورهای اصلی خروج از این چالش باشد. آقای عون و 8 مارس تاکید دارند در صورت مصالحه شاید بر یک نامزد میانه رو که توانایی حل مشکلات را داشته باشد توافق میکنند. در این بین شاید جناح المستقبل و جناح 14 مارس با گرفتن سهم بیشتر در دولت به حضور آقای میشل عون رضایت دهند؛ و یا شاید نامزد میانه رو مشترکی از مسیحیان مارونی پیدا شود که هم متعهد به حمایت از مقاومت باشد و هم مورد قبول جناح غرب گرا 14 مارس قرار گیرد.