چه کسی درعربستان به حکومت می‌رسد؟

العالم: " عبد الله بن عبد العزيز" روز چهارشنبه گذشته برای انجام برخی معاینات پزشکی به بیمارستان رفت. به گفته منابع سعودی، وی از مشکلات تنفسی رنج می برد و ورود او به بیمارستان، باعث شد که بورس عربستان سقوط کند، ولی قیمت نفت با این سرعت تحت تاثیر قرار نگرفت. از زمان فوت "عبد العزيز بن سعود" بنیانگذار عربستان درسال 1953، فرزندان او بر اساس اصل "برادر بزرگ تر" بر این کشور حکومت می کنند و بعد از فوت هر فرد، بزرگ ترین برادرش درصورتی که صلاحیت داشته باشد و مایل به رسیدن به قدرت باشد، به قدرت می رسد. ملك عبد الله در سال 2005 و پس از فوت بردارش ملک فهد قدرت را دردست گرفت، ملک فهد در نتیجه بیماری، سال های طولانی قادر به حکومت نبود، ولی تا زمان فوتش از قدرت کنار نرفت. ملک عبدالله شاه عربستان که 91 ساله است، در چند سال اخیر بارها در ناحیه کمر تحت عمل جراحی قرار گرفته است. در نوامبر 2012 ، وی تحت عمل جراحی یازده ساعته در ریاض قرار گرفت و در اکتبر 2011 نیز عمل جراحی مشابه بر روی او انجام شد و دو بار نیز در سال 2010 در آمریکا تحت عمل جراحی قرار گرفت و دوره نقاهت سه ساله را درخارج از عربستان گذراند. ملک عبدالله در ژوئن 2012 و پس از فوت نایف بن عبدالعزیز ولیعهد قبلی، برادرش شاهزاده سلمان را که حدود 13 سال از او کوچکتر بود، به عنوان ولیعهد برگزید و درهمان سال، مقرن بن عبدالعزیز را به عنوان " ولی ولی عهد " - درصورتی که سلمان بن عبدالعزیز ولیعهد کنونی به پادشاهی برسد یا به علت بیماری به خارج سفر کند - انتخاب کرد. همه این شخصیت ها ، فرزندان ملک عبدالعزیز هستند که گفته می شود تعداد فرزندان وی از همسران متعدد و نامعلوم از 40 نفر تجاوز می کند. اما تعداد نوه های عبدالعزیز نیز بسیار زیاد است و حتی برخی از آنان از کوچک ترین فرزند ملک عبدالعزیز بزرگ تر هستند و برخی از آنان تمایل به رسیدن به قدرت دارند. دراین حال ، برخی دیگر از فرزندان مؤسس حکومت آل سعود نیز درقید حیات هستند و این مساله باعث می شود که رسیدن نسل جدید از شاهزادگان به قدرت، نامعلوم و مبهم باشد. یکی دیگر از مهم ترین دلایلی که باعث ابهام دراین قضیه شده است، این است که خود خاندان حاکم سعودی نیز درباره شیوه حکومت با یکدیگر توافق ندارند و همواره اختلافاتی میان آنان برای رسیدن به قدرت و کسب منافع وجود داشته و دارد. ملک عبدالله درسال 2007 تصمیم به تشکیل شورای خانوادگی گرفت تا این شورا درباره جانشین وی درصورت بیماری یا مرگ او یا ولی عهدش تصمیم بگیرد، ولی واقعاً مشخص نیست که این شورا تا چه اندازه بر تصمیم گیری های سیاسی مربوط به کشور تاثیرگذار است، چرا که تصمیم گیری ها در داخل خاندان حکومتی کاملاً محرمانه صورت می گیرد. تعداد زیاد فرزندان و نوه ها در خاندان حکومتی آل سعود و اختلاف منافع آنان باعث شده است که رسیدن به توافق درباره نحوه انتخاب شاه و ولیعهد او روندی کند داشته باشد. انتخاب اولین نوه عبدالعزیز برای تصدی کرسی حکومت عربستان نیز به علت کثرت تعداد نوه های وی و اختلاف رویکردهای آنان امری دشوار است. با وجود اینکه اکثر تصمیم گیران سعودی اعم از فرزندان و نوه های عبدالعزیز دچار کهولت سن هستند؛ اما جامعه عربستان، جامعه ای جوان است و دو سوم جمعیت آن زیر 25 سال سن دارند. درچنین شرایطی، برخی تنش های از جمله شیوه اجرای قانون، حقوق زنان و مشارکت سیاسی از مهم ترین چالش هایی است که جامعه جوان عربستان درآینده با آن روبرو خواهد بود.