قطار دیپلماسی هسته ای در ایستگاه مسقط

سرویس سیاسی «فردا»- قطار دیپلماسی هسته ای در بیش از یک دهه گذشته از پایتخت ها و شهرهای دیپلماتیک متعددی نظیر پاریس، بروکسل ،ژنو ؛وین؛استانبول ؛بغداد ؛آلماتی ؛مسکو ونیویورک عبور کرده و اکنون در آستانه نشست سوم آذر به مسقط رسیده است .نشست مسقط از هر زاویه نگریسته شود مهم به نظر می رسد چه از زاویه مذاکرات شفاف وفشرده بین ظریف ،کری و اشتون وچه از زاویه مذاکرات بین ایران و5+1وهمینطور میزبانی عمان ،کشوری که در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس همواره روابطی دوستانه و کم فراز و فرود با تهران داشته است. از طرفی با مروری بر سابقه مذاکرات هسته ای بین چمهوری اسلامی ایران و 5+1وحتی قبل تر بین ایران و تروییکای اروپا ملاحظه می شود که همزمان با ایستادگی ایران طرفهای غربی از مواضع حداکثری خود به تدریج عقب نشسته به خواست های ایران تن داده اند .به عبارتی از بازی با حاصل جمع صفر به قاعده برد برد تن داده اند، از تعیین پیش شرط برای مذاکرات نظیر آنچه که زمانی خانم رایس وزیر خارجه بوش پسر مبنی بر تعلیق غنی سازی بر آن اصرار داشت به مذاکره بدون پیش شرط تن دادند و با توافق اولیه ژنو عملا غنی سازی 5 پنج درصدی ایران را نیز پذیرفته اند. زمانی دکتر لاریجانی دبیر وقت شورایعالی امنیت ملی رویکرد 5+1یعنی مذاکره برای مذاکره را به رقص دیپلماتیک تعبیر و از آنها خواست در این رویکرد یکجانبه خود بازتعریف کنند .اما تندروهای غربی همچنان بر طبل تحریم می کوبیدند از تحریم های فلج کننده که رایس بر آن مانور می دا د تا تحریم های هوشمند که هیلاری کلینتون به آن دلبسته بود .هرچند تحریم ها برای ایران هزینه داشت و فشارها را افزایش داد اما مقاومت ایران وتاکید ایران اسلامی بار دیگر قطار دیپلماسی هسته ای را به حرکت در آوردوپس از ژنو بارها این قطار در ایستگاه هتل کوبرگ وین توقف کرد ایستگاهی که مذاکرات فشرده ای رابین ایران و 6قدرت جهانی تجربه کرد واینک قطار در ایستگاه مسقط است .اما آیا به همان میزان که مکان مذاکره یعنی مسقط به جغرافیای ایران نزدیک است توافق بین ایران و5+1 نیز نزدیک است . پاسخ این سوال براساس بازخوردها به مذاکرات مسقط را می توان در در چند سطح مورد توجه قرار داد. سطح نخست بازخورد خوشبینانه است که برخی براین باورند مذاکرات ایران و 5+1پس از عبور از گردنه های سخت اکنون به مرحله توافق نزدیک شده است ازاین رو توافق بین ایران و 5+1بسیار نزدیک است .طرفداران این نگاه حتی تا آنجا پیش می روند که معتقدند توافقات اصلی بین طرفین صورت پذیرفته در سوم آذر فقط بطور سمبلیک اعلام می شود. سطح دوم بازخورد بدبینانه است که از سوی کسانی مطرح می شود که براین باورند اتفاقا مذاکرات ایران و 5+1به سخت ترین گردنه رسیده است چرا که طرفین در عمان بر روی موضوعاتی متمرکز شده اند که از خطوط قرمز پررنگ یکدیگر محسوب می شود .ایران خواستار لغو کامل تحریم های یکجانبه امریکا واروپا ؛تحریم های چند جانبه و همینطور تحریم های شورای امنیت است و از سوی دیگر امریکا واروپا به دنبال محدود ساختن ظرفیت غنی سازی جمهوری اسلامی ایران و گرفتن تضمین های لازم هستند واین از مواردی است که هر دو طرف نسبت به آنها دیدگاه و مواضع انقباضی دارند بنابراین طرفداران این نگاه احتمال توافق بین ایران و 5+1را خیلی دور مبینند. اما فارغ از این نگاه خیلی دور ؛خیلی نزدیک در سطح سوم نگاه واقع بینانه نیز وجود دارد که از برآیند مواضع طرفین بر این باور است مقطع کنونی بهترین زمان برای توافق است .این نگاه با اشاره به پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندوره ای کنگره و تشدید فشارهای منطقه ای و بین المللی به رژیم اسراییل واینکه سخنان نتانیاهو دیگر خریداری ندارد معتقدند تا دیر نشده اوباما و تیمش باید بجنبند چه اینکه در صورت ادامه پافشاری بر مواضعشان واز دست رفتن زمان کنگره شروع به سنگ اندازی خواهد نمود . از قضا همین موضوع را اوباما متوجه ایران می داند واز تهران می خواهد سریعا به خواست 5+1 جواب مثبت دهد چرا که در غیر این صورت او نمی تواند کنگره را متقاعد نماید . البته در این فاصله اعلام تحریم های جدید نقش شهاب سنگ های سرگردان را ایفا می کنند که می تواند به روند موجود لطمه بزند از طرفی ایران نیز به 5+1 توجه می دهد که تهران همراهی های لازم را داشته چنانکه حل و فصل 16 مورد اختلافی با آژانس و اهتمام برای دو مورد باقیمانده و همین طور اجرای تعهداتش در چارچوب توافق ژنو همگی شاخص هایی از اراده جدی ایران برای برون رفت از وضع موجود است . بدین ترتیب عدم پافشاری غرب بر زیاده طلبی هایش می تواند بستر ساز توافق طرفین در سوم آذر باشد. انتشار نامه دیپلمات های ارشد اروپایی در روزنامه گاردین شاید از همین نگاه واقع بینانه نشات گرفته باشد که سیاست ادامه فشار به ایران به بهانه فعالیت هسته ای در یک دهه گذشته ناکام بوده ازاین رو بهتر است غرب فرصت موجود را غنیمت شمرده با تهران به توافق برسد .اما کدامیک از این نگاهها به واقعیت خواهد پیوست سوالی است که تا دریافت پاسخ صحیح آن بایستی تا سوم آذر یا به عبارتی همان 24 نوامبر صبرکرد . منبع: تسنیم