چرا دولت برای موفقیت وزیر پیشنهادی خود تلاش نکرد؟/ سه سناریویِ هوشمندانه یاران روحانی

سرویس سیاسی « فردا »- بیست و نهمین روز از مرداد ماه سال جاری بود که رضا فرجی دانا با حضور در مجلس شورای اسلامی، لقب اولین وزیر معزول دولت یازدهم را به خود اختصاص داد تا دولتی ها فرصتی 3 ماهه برای معرفی وزیر جدید به مجلس شورای اسلامی را داشته باشند. حسن روحانی اما بعد از ظهر همان روز از شهر اردبیل حکم سرپرستی را برای محمد علی نجفی صادر کرد فرجی دانا نیز حکم مشاور رئیس جمهور در امور علمی و آموزشی شد. رئیس دولت یازدهم تا پایان مهلت 3 ماهه برای سرپرستی نجفی صبر نکرد و 62 روز بعد از آنکه فرجی دانا با کارت قرمز مجلس مواجه شد، وزیر پیشنهادی دولت را در شرایطی به مجلس معرفی کرد که این خبر در لابه لای اخبار پرحاشیه روزهای ابتدایی آبان ماه سال جاری چندان مورد توجه واقع نشد. در این باره نکته جالب توجه اینجا بود که در کمتر از یک هفته از زمان معرفی وزیر پیشنهادی دولت، جلسه رای اعتماد وی نیز روز گذشته برگزار شد، اما سرانجام محمود نیلی‌احمدآبادی با 160 رأی مخالف از حضور در کابینه دولت تدبیر و امید جا ماند. پای دولتی ها در میان است طی یکی دو روز گذشته و با توجه به مصاحبه های متعدد نمایندگان مجلس درباره وزیر پیشنهادی علوم، حدس زدن نتیجه جلسه رای اعتماد به نیلی احمد آبادی چندان دشوار نبود، اما کار زمانی برای وزیر پیشنهادی علوم سخت تر شد که در فاصله یک شب مانده تا زمان برگزاری جلسه رای اعتماد در مجلس، حسام الدین آشنا مشاور رئیس جمهور در صفحه فیس بوک خود، اظهارات توهین آمیزی را خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطرح کرد. مشاور رئیس دولت یازدهم در مطلب خود نوشت: « نمایندگان محترم مجلس فردا انتخابی راه گشا را در پیش رو دارند؛ این عزیزان می توانند "میانِ رفتن زیر بار سلطه گفتمانی اقلیت مطلق پایداری و استقلال مجلس از افراط گرایان یکی را انتخاب کنند. میان راهبرد همراهی یا عدم همراهی قوا یکی را انتخاب کنند. میان خواسته دانشگاهیان و خواسته های باج خواهان یکی را انتخاب کنند." آقای دکتر نیلی احمد آبادی وزیر پیشنهادی ریاست جمهوری نه اهل فتنه است نه بی تجربه و نه ناشناخته او یک جرم بیشتر ندارد دانشگاه را برای دانشگاهیان می خواهد نه برای سیاستمداران.» این اظهارات آشنا البته در شرایطی مطرح شد که در ماجرای استیضاح رضا فرجی دانا وزیر سابق علوم نیز دولتی ها در آستانه برگزاری این مراسم هجمه های بسیاری را علیه نمایندگان مجلس ترتیب داده بودند. در این باره برخی رفتار و گفتار تند و تیز رئیس دولت یازدهم در روزهای میانی تابستان سال جاری را یکی از دلایل اصلی پافشاری نمایندگان مجلس برای استیضاح فرجی دانا می دانستند. از همین رو عده ای از اهالی سیاست بر این باورند که استیضاح وزیر سابق علوم پاسخی از سوی نمایندگان مجلس به رئیس جمهور و اظهارات آن روزهای وی بود. برخی نیز عقیده داشتند که عدم حضور رئیس جمهور در صحن علنی مجلس هنگام استیضاح وزیر سابق از جمله دلایل عزل فرجی دانا بود . رئیس جمهور که همان روز برنامه سفر به اردبیل را در دستور کار قرار داده بود در شرایطی به مجلس نرفت که حضور وی در صحن علنی و دفاعیاتش از وزیر می توانست تاثیر بسزایی در روند استیضاح داشته باشد. حالا اما دقیقا در فاصله یک شب مانده تا زمان برگزاری جلسه رای اعتماد به وزیر پیشنهادی دولت، آشنا مشاور رئیس جمهور اظهاراتی را خطاب به نمایندگان مجلس مطرح می کند که بار دیگر شائبه هایی در خصوص عدم تمایل دولت به حضور نیلی احمد آبادی در کابینه به وجود آورد. اما حالا این سوال به وجود می آید که چه عواملی سبب شده تا دولتی ها هر بار مسئله استیضاح یا رای اعتماد به گزینه های دولتی مطرح می شود، خودشان به دست خودشان کاری می کنند که مجلس درمقابل این گزینه ها بایستد؟ 3 سناریوی جدید دولت اول- طی روزهای اخیر و پیش از برگزاری جلسه رای اعتماد به وزیر پیشنهادی علوم، برخی نمایندگان مجلس بر این باور بودند که گزینه مطرح شده از سوی دولت برای وزارت علوم گزینه اصلی آنها نیست، بلکه دولتی ها نیلی احمدآبادی را به مجلس فرستاده اند تا با عدم رای اعتماد وی، دولت بدین وسیله هزینه مجلس را بالابرده و گزینه اصلی را که مدنظر دارند را به کرسی وزارت علوم بنشانند. از همین رو می توان گفت که یک از دلایلی که سبب شده پای دولتی ها در عملی شدن استیضاح یا عدم رای اعتماد وزرا به میان آید، این است که گزینه مدنظر دولت به این جایگاه برسد. دوم- در طول دو ماه گذشته و از زمانی که فرجی دانا عزل شد، اصلاح طلبان فشارهای گسترده ای را به دولت آوردند تا گزینه بعدی دولتی ها برای رسیدن به جایگاه وزارت علوم، یک اصلاح طلب باشد. در این باره حتی اصلاح طلبان به سخنان حسن روحانی در اردبیل نیز استناد می کردند که گفته بود "وزیر بعدی علوم باید ادامه دهنده راه فرجی دانا باشد." در این بین به نظر می رسد یکی از دلایل معرفی نیلی احمد آبادی به عنوان یک نیروی اصلاح طلب به مجلس و عدم تلاش دولت برای رای آوردن وی، این باشد که اهالی دولت با این اقدام قصد داشتند که از هجمه های اصلاح طلبان بر دولت کاشته و به آنها بفهمانند که گزینه های اصلاح طلب از نگاه مجلس نمی توانند در بین اعضای کابینه حضور یابند. این حربه می توانست تا حد زیادی باری را که اصلاح طلبان بر دوش روحانی گذاشته اند را کم کند. از همین رو این احتمال نیز می رود که گزینه بعدی پیشنهادی دولت برای وزارت علوم یک گزینه غیر اصلاح طلب باشد. سوم- یکی دیگر از دلایل این نوع فعالیت های دولت می تواند به انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی مربوط شود. دولت با معرفی افرادی چون نیلی احمد آبادی که از نظر بسیاری از کارشناسان و نمایندگان فردی کم تجربه و بدون توانایی لازم برای وزارت علوم بود، می خواهد هزینه عدم رای اعتماد وزرا را برگردن مجلس انداخته و بدین وسیله چهره مجلس نهم را در بین مردم مخدوش کند. مخدوش کردن چهره مجلس در جامعه نیز موجب می شود تا دولت و گروه های اصلاح طلب شانس بیشتری برای تصاحب کرسی های مجلس دهم شورای اسلامی داشته باشند. بنابراین می توان گفت یکی دیگر از عمده فعالیت های دولت در زمینه عدم تلاش برای گرفتن نظر و رای نمایندگان مجلس، مظلوم نمایی از طریق ایجاد هزینه برای مجلس و برنامه ریزی گسترده برای انتخابات سال آینده باشد.