کنگره اجازه کاهش سریع تحریم‌های ایران را نمی‌دهد

در مورد داعش، ارزیابی شما از افت و خیزهای اخیر آن در عرصه نبردهای جاری در خاک سوریه و عراق چگونه است؟

کتز : توان داعش برای گرفتن جای‌ِپایی در سوریه به آن اجازه داد تا جای پایی نیز در عراق برای خود به دست آورد. در عراق این واقعیت که جمعیت اعراب سنی، حکومت شیعیان این کشور را بیش از داعش به صورت تهدیدی برای خود می‌بینند به داعش کمک کرد. آنچه در مورد گسترش داعش در عراق قابل توجه است، قدرتمند بودن داعش نیست بلکه در ضعف نیروهای دولتی عراق بود که در ابتدای کار آشکار شد.

دولت‌های سوریه و عراق در شکست دادن و دفع عناصر داعش تا چه حد موفق بوده‌اند؟

کتز : آشکارا هیچ کدام از این دولت‌ها تاکنون داعش را شکست نداده‌اند،‌ اما در حاضر به نظر می‌رسد که دستکم از گسترش بیشتر آن جلوگیری کرده و حتی برخی از دستاوردهای (متصرفات) داعش را پس بگیرند.

همانطوری که می‌دانیم، داعش در آن واحد، با دو ارتش ملی، برخی شبه‌نظامیان وابسته به دولت و تقریبا با تمامی دیگر گروه‌های شورشی سوریه درگیری‌ها و تقابل شدیدی دارد، داعش چگونه می‌تواند این وضعیت را به پیش ببرد؟

کتز : به نظر می‌رسد که داعش به تعداد دشمنان خود اهمیت نمی‌دهد، و در ظاهر آماده مبارزه علیه هرکسی است. این در حالی است که تاکنون این رویکرد را نشان نداده است، اما این امر در نهایت به یک مشکل برای آن تبدیل می‌شود.

اهداف مورد تعقیب داعش چیست؟ آیا آنها نقشه‌راهی عملی برای دست یافتن به اهدافشان دارند؟

کتز : به نظر می‌رسد که داعش به دنبال این است تا جایی که می‌تواند سرزمین‌هایی را به تصرف خود درآورده تا خلافت خود را در سوریه، عراق و فراتر از آن بنیان نهد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پیشتر گفته بود که ایالات متحده به حمایت خود از "معارضان میانه‌رو"ی دولت سوریه ادامه می‌دهد، در حالی که اخیرا نیز این کشور در مورد مقابله با داعش صحبت کرده است، در این وضعیت می‌توان گفت که رویکرد پیشین به تضعیف دولت اسد منجر می‌شود در حالی که رویکرد کنونی به تقویت اسد می‌انجامد، این تناقض چگونه می‌تواند حل شود؟ خاصه وقتی این‌گونه به نظر می‌رسد که داعش دست برتر را داشته و "معارضان میانه‌رو" را شکست داده است، از این جنبه این رویکرد نهایتا بیشتر به نفع بشار اسد خواهد بود.

کتز : سیاست آمریکا در واقع امر بسیار مغشوش است. اینکه آیا "معارضان میانه‌رو" در سال‌های 2011 و 2012 می‌توانستند با موفقیت مورد حمایت قرار گیرند، مطلبی قابل بحث و مناقشه است، اما اقداماتی که در قبال اسد و داعش انجام شده است در ظاهر این احتمال را در حال حاضر از بین برده است.

ممکن است که ایالات متحده برای ایجاد تعادل قدرت به برخی از اهداف دولت سوریه حمله کند؟

کتز : من فکر نمی‌کنم چنین چیزی محتمل باشد. هرچند واشنگتن اعلام کرده است که در هر حمله‌ای که آمریکا ممکن است علیه داعش در خاک سوریه انجام دهد با دمشق هماهنگی نخواهد کرد، (اما) واشنگتن خواهان این نیست که دمشق را به اتخاذ اقداماتی وادار کند که آزادی عمل آمریکا را محدود کند.

در مورد کشورهای غربی، سیاست‌ آن‌ها برای مقابله با این گروه‌های تروریستی چیست؟ آیا آن‌ها واقعا خواستار محو این گروه‌ها هستند؟ چگونه؟

کتز : همانند تجربه قبل (در مورد) مارکسیست‌ها، ملی‌گرایهای افراطی (همچون ارتش جمهوری‌خواه ایرلند و جدایی‌طلبان باسک/اِتا)، همچنین همانطور که جهادی‌های نشان داده‌اند، محو این گروه‌ها بسیار سخت است، خاصه در بازه زمانی کوتاه مدت. در یک بازه بلند مدت،‌ به هر حال، رفتارهای بد این گروه‌ها در راستای تضعیف جذابیت این گروه‌ها اثر خواهد کرد.

داعش، آشکارا تهدیدی بزرگ علیه ایران و آمریکا ایجاد کرده‌ است، چه چیزی مانع از هماهنگی و همکاری این دو رقیب دیرینه با یکدیگر برای مقابه با این گروه - حداقل در مورد عراق - می‌شود؟

کتز : برای مدت‌ها نظر من بر این بوده است که روابط ایران و آمریکا زمانی بهبود خواهد یافت که یک تهدید مشترک علیه هردوی آن‌ها ظهور کند. داعش همان تهدید مشترک است. تا زمانی که این تهدید باقی بماند و اگر خاصه آن تهدید بدتر شود، ایران و واشنگتن مجبور همکاری به منظور مبارزه با آن می‌شوند. هر دو، به هر حال،‌ مجبور می‌شوند تا این امر را به رسمیت بشناسند. (اینکه) چه زمانی این دو دست به چنین کاری می‌زنند مشخص نیست.

در مورد عراق و سوریه (و حتی در مورد اوکراین) این‌گونه به نظر می‌رسد که روسیه مواضع فعالانه‌تری اتخاذ کرده است و برای دفاع از منافع و متحدان خود درگیر بحران‌ها شده است،‌ اما در تمامی این موارد، فعالیت عمده و تعیین‌کننده از طرف آمریکایی صورت نگرفته است، این وضعیت را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا این نشانه‌ای از نظم نوین جهانی نیست که در آن آمریکا دیگر یک هژمون قاهر جهانی نیست؟

کتز : در اینجا، یک شیوه استدلال در واشنگتن به وجود آمده است که براساس آن این باور وجود دارد که به علت "انقلاب نفت سنگ" (شیوه جدید استخراج ذخایر نفتی/Shale Oil Revolution) در آمریکای شمالی، ایالات متحده دیگر نیازی به نفت خاورمیانه نداشته و آمریکا ممکن است قادر به تأمین نفت متحدان غربی خود نیز باشد. زمانی که چنین چیزی رخ دهد، دیگر آنچه در خاورمیانه رخ می دهد به اهمیت سابق آن نخواهد بود. بنابراین آمریکا به کسانی که وقایع خاورمیانه برایشان مهم است اجازه می‌دهد تا به مشکلات آنجا رسیدگی کنند.

همانطور که پیشتر اشاره شد،‌ برای چه تعداد و کدام کشورها (شبیه روسیه) ممکن است که مواضع قاطعی گرفته و سیاست‌های مورد نظر خود را برای به دست‌اوردن منافعشان اجرا کنند؟

کتز : اگر آمریکا نتواند خواسته خود را در خاورمیانه اجرا کند، در نتیجه احتمال کمتری وجود دارد که دیگر کشورهایی که قدرت کمتری دارند، قادر به چنین کاری باشند. به هر میزان که روسیه در باتلاق اوکراین فرو رود، کمتر قادر خواهد بود تا به طور خاص وقایع خاورمیانه را تحت تأثیر قرار دهد.

شما در مورد نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 چه پیش‌بینی و تخمینی دارید؟ چه نوع مصالحه‌ای ممکن و قابل دستیابی است؟

کتز : آنچه از دید من به نظر می‌رسد این است تا جایی که تهدید داعش بیش از پیش علیه همگان به نظر آید، همگان تمایل بیشتری بر حل موضوع هسته‌ای ایران خواهند داشت.

آیا تا اتمام ضرب‌الاجل کنونی ممکن است توافقی حاصل شود یا زمان بیشتری مورد نیاز است؟

کتز : احتمالا زمان بیشتری مورد نیاز خواهد بود.

ممکن است که به‌روزآوری تحریم‌های آمریکا علیه ایران، به مذاکرات هسته‌ای آسیب رساند؟

کتز : سفت و سخت‌ کردن اخیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران به دستیابی به توافق کمکی نمی‌کند.

اگر موافقت‌نامه جامع نهایی منعقد شود، آیا آمریکا دیگر تحریم‌های اعمالی خود بر ایران را حفظ خواهد کرد یا اینکه بر اساس مبانی (موضوعات) دیگری تحریم‌های جدیدتری علیه ایران اعمال کند؟

کتز : اگر توافقنامه نهایی منعقد شود، من باور ندارم که ایالات متحده هیچ تحریم جدید دیگری علیه ایران اعمال کند. هرچند کنگره، ممکن است به دولت اوباما اجازه ندهد تا تحریم‌های کنونی را به سرعت کاهش دهد. احتمال این امر چندان زیاد نیست، زیرا کنگره به ایران اعتماد نمی‌کند (هرچند که هم‌اکنون نیز اعتماد ندارد)، و اینکه جمهوری‌خواهان کنگره هم به اوباما بی‌اعتماد هستند.

منبع: تسنیم