تبیین منطق جمهوری اسلامی ایران در عدم مذاکره با آمریکا
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیاناتی مهم و تأثیرگذار در جمع وزیر امور خارجه، سفیران و مسؤولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، ضمن بیان خصوصیات و ویژگیهای مطلوب دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی به بیان نکتهای بسیار مهم در باب رابطه جمهوری اسلامی با آمریکا پرداختند. محورهای اصلی بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع سفرا و مسؤولان دستگاه دیپلماسی کشور: - دستگاه دیپلماسی کشور مدافعان خط مقدم دفاع از اهداف، منافع ملی و سرمایه ملی ایرانیان هستند. - یک دیپلماسی هوشمندانه و فعال میتواند دستاوردهای بسیار مهم سیاسی، اقتصادی، انسانی و اجتماعی به همراه بیاورد که با هیچ حرکتی ازجمله جنگ‌های پرهزینه و پرخطر نیز حاصل نمیشود و این واقعیت نشاندهنده وزن و جایگاه دستگاه دیپلماسی در مجموعه مدیریت یک کشور است. - وزارت خارجه بهعنوان یک سازمان موظف و ارتش منظم، مسؤولیت اصلی را دستگاه دیپلماسی بر عهده دارد. - شروط و لوازم یک دیپلماسی موفق: 1. ضرورت تعیین دقیق و صریح هدفها 2. سازماندهی مناسب که این سازماندهی باید با نگاه به اهداف و با توجه به قابلیتها انجام شود.3. برخورداری از عناصر با صلاحیت؛ (صلاحیتهای دیپلماتیک عبارتند از: «هوش و مهارت دیپلماتیک»، «انعطاف در جای لازم»، «نفوذناپذیری در مواقع ضروری» و «پایبندی صادقانه و عمیق به اهداف») 4. تحرک فراوان و بیوقفه 5. شکار فرصتها و استفاده صحیح از آنها - نرمش قهرمانانه برخلاف برخی تفاسیر، معنای واضحی دارد که نمونهی آن در مسابقه کشتی نمایان است. در این مسابقه که هدف آن شکستدادن حریف است، اگر کسی قدرت داشته باشد اما انعطاف لازم را در جای خود بهکار نگیرد قطعاً شکست میخورد اما اگر انعطاف و قدرت را بهموقع مورد استفاده قرار دهد پشت حریف را بهخاک مینشاند. - دوران فعلی دوران گذر به یک نظم جدید جهانی است و در این دوران، دیپلماسی قوی و کارآمد اهمیت مضاعفی مییابد. - «به کرسی نشاندن منطق جمهوری اسلامی» یعنی مردم‌سالاری دینی، هدف بزرگ دستگاه دیپلماسی است. - پایبندی به موازین شرع در رفتارهای فردی و اجتماعی و در محافل دیپلماتیک و نترسیدن از هیبت و تشر قدرتهای بزرگ ازجمله آمریکا، «دفاع صریح، قاطع و واقعی از مظلوم»، «مخالفت جدی با نظام سلطه» ویژگی خاص دیپلماسی ایرانی است و باید مورد توجه جدی باشد. - «حفظ سرمایه ملی» بسیار مهم است، چراکه اگر سرمایه ملی از دست برود دستگاه دیپلماسی بدون پشتوانه میشود و منافع ملی نیز قابل تأمین نخواهد بود. «هویت ملی، اسلامی، انقلابی و تاریخی» سرمایه ملی ایرانیان است. استقلال برآمده از انقلاب اسلامی، دین، ملت مؤمن، جوانان انقلابی، سخن قاطع در مقابل زیادهخواهان، دانشمندان، نخبگان و فعالیتهای علمی ازجمله عناصر سرمایه ملی هستند که باید در عرصه دیپلماسی حفظ شوند تا منافع ملی هم تأمین شود. - هیچکس در دنیا نیست که آمریکاییها را از مشارکت با جنایات و نسلکشی رژیم «غاصب، گرگصفت، قاتل، کافر و ظالم صهیونیست» در غزه مبرا بداند، بنابراین آمریکاییها اکنون در موضع ضعف بیشتری قرار دارند. - انشاءالله با تعیین نخستوزیر جدید عراق، گره کارها باز و دولت تشکیل میشود تا بتواند کار کند و به کسانیکه قصد فتنه در عراق داشته و دارند درس خوبی بدهد. - بهطور دائم از خداوند متعال برای وزیر خارجه عزیز و همکارانشان طلب توفیق میکنم. این موارد سرفصلها و محورهای اصلی سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع مذکور بوده است که تبیین هر یک از این محورها به یک مقاله مجزا و یک فرصت موسع نیاز دارد. تبیین منطق نظام اسلامی در رفتار با آمریکا اما رهبر معظم انقلاب علاوه بر همه این بیانات به تفصیل از محور دیگری نیز سخن گفتند که شاید بهلحاظ اهمیت مباحث از همه مباحث مطرحشده بهنوعی مهمتر باشد و آن تبیین منطق نظام جمهوری اسلامی در رفتاری که با آمریکا دارد است. پیش از آنکه به طرح بیانات معظم له بپردازیم شایسته است توجه داشته باشیم که در طول سه دهه گذشته گاه و بیگاه عدهای مسأله رابطه با آمریکا را مطرح میکردند و تصور میکردند که مسأله رابطه با آمریکا میتواند همه مشکلات کشور را حل کند و یا عمده مشکلات پیش روی کشور را برطرف نماید. این نگاه البته در طول سالیان گذشته بهصورت حاشیهای مطرح میشد و گاه برخی از محافل بهظاهر روشنفکری از آن دم میزدند. اما در دو سه سال اخیر این زمزمهها قدرت بیشتری گرفت و حتی برخی از مسؤولان سابق نظام جمهوری اسلامی نیز بهصراحت بیان داشتند که در دوران مسؤولیت خود بهدنبال رابطه با آمریکا بودهاند و این اخبار و مطالب بهگونهای مطرح میشد که گویی رابطه با آمریکا و مذاکره مستقیم و نشست و برخاست با آنها حل المسائل کشور است و همه جوابها در چنین جلساتی نهفته است. این امر البته به یک قشر سیاسی خاص و یا یک دولت خاص مربوط نبود و متاسفانه افراد مختلف در دولتهای مختلفی چنین سخنانی را بهصورتهای متفاوتی بیان میکردند. این امر به همراه بیدقتیها و تلاشهای نامناسب رسانهای این گروهها باعث شد که مسأله مذاکره با آمریکا بهصورت یک مطالبه بهظاهر عمومی جلوه کند و چنین تصور نادرستی برای افکار عمومی ایجاد شود که گویی نظام جمهوری اسلامی در رفتاری بهدور از منطق حاضر نیست با آمریکا بر سر یک میز بنشیند تا مشکلات کشور حل شود. حال آنکه حقیقت ماجرا این نبود. اما وقتی چنین جریاناتی توانستند برای بخشی از افکار عمومی کشور چنین صحنهسازی کنند، نظام جمهوری اسلامی در یک حرکت از سر انعطاف هوشمندانه و قهرمانانه تصمیم گرفت تا تجربه مذاکره و بر سر یک میز نشستن با زورگویان آمریکایی را نیز به همگان نشان دهد تا معلوم شود که مشکلات کشور از این طریق حل نمیشود و حتی بر همگان مشخص شود که این ادعاها یک سراب باطل است و بر سر میز مذاکره با آمریکاییها نشستن توقعات و زورگوییهای آنها را بیشتر میکند و مشکلی از مشکلات کشور را نیز حل نمیکند. بر همین اساس است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع سفرا و مسئولان دستگاه دیپلماسی کشور که متخصصان همین امر هستند، بخش پایانی سخنانشان را در این دیدار به موضوع تعامل با جهان اختصاص دادند. ایشان با تأیید سخنان رئیس جمهور در جمع سفیران و کارداران درخصوص تعامل با همه دنیا افزودند: در این میان دو استثنا وجود دارد، رژیم صهیونیستی و آمریکا. حضرت آیت الله خامنهای با بیان چند دلیل و استدلال درباره نفی تعامل با آمریکا تأکید کردند: رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشور بهجز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بیمنفعت برود؟! ایشان افزودند: عدهای اینجور وانمود میکردند که اگر با آمریکاییها دور میز مذاکره بنشینیم، بسیاری از مشکلات حل میشود، البته ما میدانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمینبار این واقعیت را اثبات کرد. رهبر انقلاب خاطرنشان کردند: در گذشته میان مسؤولان ما و مسؤولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بهخاطر مسائل حساس هستهای و تجربهای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه، تماسها، نشستها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایدهای عاید نشد بلکه لحن آمریکاییها تندتر و اهانتآمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و درتریبون‌های عمومی بیان کردند. رهبر انقلاب افزودند: البته مسؤولان ما در نشستها در جواب طلبکاری آنها، جواب‌های قویتر و گاهی گزندهتر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخیها، به هیچچیز کمک نمیکند. رهبر انقلاب در همین زمینه، افزایش تحریمها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: آمریکاییها نه تنها دشمنیها را کم نکردند بلکه تحریمها را هم افزایش دادند! البته میگویند این تحریمها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینهی تحریم هم، فایدهای نداشته است. ایشان افزودند: البته در زمینه ادامه مذاکرات هستهای، منع نمیکنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند، دنبال میشود اما این، یک تجربه ذیقیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرفزدن با آمریکاییها، مطلقاً تأثیری در کمکردن دشمنی آنها ندارد و بدون فایده است. اکنون قریب به یک سال از وقتی که نظام جمهوری اسلامی چنین اجازهای را به مسؤولان دیپلماسی کشور دادند تا با آمریکاییها مذاکره کنند و بر سر یک میز بنشینند میگذرد. در این یک سال و اندی چه گذشت؟ آیا آمریکا دست از فشارهایش برداشت؟ آیا زورگویی آمریکا کاهش یافت؟ آیا اهانتهای مسئولان آمریکایی به ملت ایران کمتر شد؟ آیا تحریمها بهعنوان مصداق بارز و روشن هدفی که برای این گفتگوها تعیین شده بود کاسته شدند؟ مشخص است که هیچکدام از این اهداف محقق نشده است بلکه در برخی از این موارد اوضاع بدتر نیز شده است و آمریکاییها مدعیتر و پرروتر و پر توقعتر شدهاند. علاوه بر این مذاکره باعث میشود که غرب ملت ایران را به تذبذب و انفعال متهم کند و به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی: «اینکار ما را در افکار عمومی ملتها و دولتها به تذبذب متهم میکند و غربیها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دوگانگی جلوه میدهند.» از این روست که رهبر انقلاب در جمعبندی این بخش از سخنانشان، تعامل با رژیم صهیونیستی را موضوعاً منتفی خواندند و درباره آمریکاییها هم گفتند: تا وقتی وضع کنونی یعنی دشمنی آمریکا و اظهارات خصمانه دولت و کنگره آمریکا درباره ایران ادامه دارد، تعامل با آنها نیز هیچوجهی ندارد. بر این اساس میتوان گفت که با این سخنان رهبر معظم انقلاب، مسأله نشست و برخاست مسؤولان ایرانی با مسؤولان آمریکایی به اتمام رسیده است و دیگر محملی برای ادامه اینکار که منفعتی بر آن مترتب نیست و ضررهای مختلفی هم دارد، وجود ندارد. البته این تجربه گرانبها و ذیقیمت باعث میشود که منطق جمهوری اسلامی در عدم رابطه و مذاکره با آمریکا بر همه روشن شود و مشخص شود که اشکال کار در طرف زورگو و بیمنطقی است که میخواهد بهجای مذاکره، خواستههای خود را تحمیل نماید. منبع: تسنیم
دیدگاه تان را بنویسید